Excerpt
122 POLSKA uniży. Chciała nawet Litwa rozszćrzyć granice swoje z uszezćrbkiem Polski. Od po- czątku panowania Kazimirza, byle sposob- ność wydarzona, odrywała od Polski różne włości i powiaty, na Podlasiu i około Brze- ścia; zagarnęła 1452 Łuck z …
Excerpt
KWITNĄCA, te dwa narody. Udzielał tylko Litwie przy- wileje ziemskie 1457 r., ponawiał przyrze- czenia swobód litewskićj i ruskićj szlachcie. Panowie niekontenci z tego szlachcie wy- rządzonego faworu, zapragnęli księcia na- miestnika. Ża Jagiełły i …
Excerpt
124 * POLSKA w Mołdawii, Kilią i Białygród 1484. porty nad morzem Czarnćm od Turków zajęte. Z,e strony Moskwy, większą jeszcze stratę Li- twa poniosła. Moskwa odjęła Litwie Psków 1460. a potóćm Nowogród Wielki 1479 oraz książąt Siewierskich; a za następey …
Excerpt
RWITNĄCA. projektował aby szlachty władzę w Polsce ukrócić. Ż powodu tych pogłosek, już szlachta poczęła się o swoje przywileje tro- szczyć i o ich rozszórzeniu myślić. W tym- że czasie 1497, wydarzyła się większa na Wołoszczyznie w lasach Bukowińskich …
Excerpt
126 POLSKA do wojny czynić niewolno, bez mydiyea prowineyonalnych. "114. Alexander. Szlachta. Za Alexandra 1505. uchwalono, że król nie nowego nie ustanowi, i bez wspólnćj ra- dy w sejmie, to jest bez senatu i posłów zgody, oraz że bez sejmu dóbr …
Excerpt
KWITNĄCA. 127 dy i kłótnie zawita, tam najgwaltowniej- szych można się lękać zdarzeń. Tak było między panami Litwy, gdy Zygmunt I. po bracie tron obejmował. Dla tego Zygmunt prawdziwie wielkim się pokazał, że zdołał niespokojną Litwą i prawdziwie …
Excerpt
128 „. POLSKA tak dawna zniszczone. Zygmunt w pomoc Litwie nadesłał Firleja, który. Glińskiego przepędziwszy: Gliński uszedł do Moskwy i Moskwę prowadził do Litwy i zdobycie Smoleńska 1514 ułatwił. Konstanty książę Ostrogski, pod Orszą wielkie odniósł …
Excerpt
m w” KWITNĄCA. 129 swojich. A gdy Zygmunt siostrzeńca swe- go z margrabiów brandeburgskich, wielkie- go mistrza krzyżackiego Alberta upokorzył, zaprzestał Maximilian niespokojności podnie- cać. Albert wzbraniał się powinnego hołda oddawać. Zygmunt był …
Excerpt
130 POLSKA trudniejsze było zaspokojenie się od strony Tureckićj, bo w owe wieki przesądne, jak chrześcianie z mahometanami, tak mahometa- nie z chrześcianami, krótkie tylko zawie- szania broni zawierali, a mniemali że niena- leży względem siebie …
Excerpt
Om p KWITNĄCA. 134 zakłócone były narody i państwa Europy, W Polsce Zygmuntowie utrzymywali pokój. Staranie Zygmunta I. w wyjednaniu pokoja z sąsiadami, a staranie jego aby mógł żyć ze wszystkimi w zgodzie, pobudzało wszyst- kich mieszkańców, równie …
Excerpt
powszechnćj pomyślności. Ciesząc się dzie- ćmi swojómi Zygmunt, wyniósł na wielkiego księcia, a potóm i na króla Polskiego następ- cę swojego ukoronował syna swojego mło-. dego Zygmunta Augusta. Litwie w języku ruskim napisany statut 1529 nadał. W Polsce …
Excerpt
KWITNĄCA. 133 szych, nie samćm nazwiskiem, ale tak aby się z bractwa wyłamać. Za przykładem Radziwilłów, którzy w Litwie 1518. pozy= skali od cesarza niemieckiego tytuły hra= biów (komesów, grafów) od tychże cesa- rzów: lubo wielu panów było, co ofiarowa- …
Excerpt
(POLSKA i zajmowała się: wychowaniem syna swo- jego Zygmunta Augusta. A jakby umyślnie, złą mu dawała edukacyą. Trzymała go między kobietami, tak że koronowany a wielkim narodem władać mający młodzieniec tylko na krotofilach ipróżniactwie czas prze- …
Excerpt
KWITNĄCA. 136 sługi i całą szlachtę: co żyło uciekało do miasta. "W kilka dni powtórnie się bracia młodsi pod gołóm niebem zebrawszy, spisali rokosz, czyli skargi, i żądania, i zanieśli je przed króla.Stary król łagodnie odpowiadał | A.gdy pojątrzonych …
Excerpt
136 | POLSKA ze świata, niedoświadczonemu synowi króle- stwo i rzeczpospolitę tak burzliwą zostawił. 122. Zygmunt August. Mniemano że pod. niedoświadczonym i i śle prowadzonym królem, można będzie doka- zywać, a niektórzy sądzili, że potrafią rej wodzić. …
Excerpt
KWITNĄCA. 137 mięta, aby się: nigdy z zdrożności niedopu- szezało. 433. Barbara. Katnuśkiknatwi jak wiecie dzieci kocha- ne, źle był prowadzony, a Polska była szczęśliwą że na dobrą wszedł drogę. Ow- dowiawszy po Austryaczce, ożenił sięby ł Zygmunt August …
Excerpt
- 188 "POLSKA © się wszystkich uwaga w inną stronę. Szla- chia poczęła się domagać unii, prawodaw= stwa, naprawy rzeczypospolitćj,j a przy- zwoliła na małżeństwo królewskie. Skoro i Bona przestała się temu opierać, wiedy' i wielcy: panowie poczęli …
Excerpt
KWITNĄCA. 139 chciał. - Te skarby zwane były summami Neapolitańskiemi. Wyjazd Bony uwolnił Zygmanta Augusta od wielu kłopotów: ze szlachtą umiał sobie radzić. Pozwolił że władzę duchowną nieco ograniczyła. A przywiodłszy wszystkich do zgody, zjednał, że …
Excerpt
140 POLSKA korrespondencye z cudzoziemcami. Lecz Polski stał się do nauk i do spraw publicz= nych powszechnie użyty ico razlepićj kształ- cony, dosyć w „poezyi a więcćj w prozie. Ruś iLitwa w nim zasmakowały, i ruski ję- zyk którym i Litwa pisała, …
Excerpt
KWITNĄCA. 141 wywieszanemi pokryte dywanani, albo pysz- niejszerydwany, gałkami, kutasami, ustrojo- ne. Niemnićj w pióra i pokrycie strojne konie. QOtaczali pojazd pachołki i hajduki, a w domu liczna czeladź, obojćj płci służba. W stroju zawsze …
Excerpt
142 " POLSKA spijane wina, tokajskie, marawskie, muszka- tel, małmazyą, Stoły nakryte obrusami ma- jącemi kosztowne listwy, zastawione srć- brem lub szkłem malowanćn, półmiskami, i ta: lerzami, a przy każdym serwety wyszywane. Na półmiskach dziwnym gustem …
Excerpt
KWITNĄCA. 143 statek, że szuka związków z zachodniemi Earopy krajami i wiele pożytecznego za ich przykładem sobie przyswaja. Pożyteczną jest rzeczą i godną pochwały, z cudzego do- świadczenia korzystać, Nieprzestawała (ćż Polska na samóm korzystaniu z …
Excerpt
* POLSRA - burgskich, arcybiskup Rygski, brat cioteczny Zygmunta Augusta, miał zatargę z kawale- rami mieczowymi w Inflautach i był od nich uwięziony. Zygmunt August upominał się o arcybiskupa. Kawalerowie mieczowi, niezważając na to, posłów Zygmunta …
Excerpt
KWITNĄCA. 145 Litwy, lecz litewskie siły okazały się nie- dostateczne. _ Obrócił się tedy do Polski, lecz szlachta to ozięble przyjęła, Król tedy wrócił do Litwy, i począł w nićj swobody szlacheckie rozszćrzać, aby w nićj ducha podnieść, ochotę do boju …
Excerpt
gust nie ustąpił, aż wszystko niezwłocznie. do skutku przywiedzione było: jakkolwiek wielu wielkich panów bardzo z tego nie kontenci byli. Ale cały naród szlachecki w całój Litwie i we: wszystkich krajach Ruskich, cieszył się niezmiernie. Potóm jechał …
Excerpt
PODBIJAJĄCA. 47 płoną. Bolesław był dobry gospodarz, ale jego syn i następca Mieczysław II. bardzo zły: a po jego krótkićm panowaniu jeszcze gorzćj się działo. Pozostała po nim wdowa Ryxa, rodem Niemka, cesarzów niemieckich krewna, królować chciała. Ale …
Excerpt
48 POLSKA obójstw. Gorzystkdi z tego sąsiedzi i wpadli ona łupież. Rusini z jednćj strony, a'Czesi z drugićj. "Okropna to łupież była. Liczny'do- " bytek i lud bezbromy, z. kraja był uprowa- 4 „wa bezpieczeństwa szukał. SA 0£ a 41. Kazimirz restaurator, s …
Excerpt
_PODBIJAJĄCA. '19 mował okolice. Lecz zarozumiały w potęgę swoję Masław , niechciał się jemu uniżyć. /Z trudnością niemałą pokonał go Kazimirz. Z, trudnością tćż niemałą wyjednał od Cze- chów oddanie zabranego przez nich Wro- cławia i innych miejsc na …
Excerpt
50 | POLSKA stwa wydzierali i w niezgodzie żyli. Bole- sław wspierał książąt w Kijowie, a zdoby- wał Ruś czerwoną. Po wieloletnićm tój wojny popieraniu, roku 1077 w dzień bo- żego narodzenia, przyzwawszy kilkunastu z Polski i Węgier biskupów, odbył …
Excerpt
PODBIJAJĄCA. 51 dziełem, bo go sam na tronie osadził. Szem- rali na taką niewczesną i gorszącą Bolesła- wa pychę Węgrzy. A lubo Władysław dał jemu przytalek, jednak przez niechęć Węgrów Bolesław niezadługo marnie zginął. "aa. Władysław Hiermam ma faworyta …