Excerpt
188 "FRANCYA I ANGLIA. pełnie zniesione (Brótagne przez dziedzictwo, prócz Bćarne, Foix, Bourbonnais). Miejsce dawnych. nowo stanowieni parowie zastępo- wali, parlament w prowineyonalne podziela- ny (1443. 1462. 1477), wojsko i podatki po- mnożone. Za …
In:
Excerpt
DZIEJE WIEKÓW ŚREDNICH. - 189 kowy stan Niemiec wpływał, najmnićj na Norwegią. Od czasu potęgi Kanuta W. wróciła na tron norwegski familia Haralda Harfagra:' w Danii, a wnet i w Szwecji, nowe tron po- obejmowały. 1.) W Danii Estrytsenów ród, po stu- …
In:
Excerpt
190 - SKANDYNAWIA. rzekał (1283), nieprzekonanych nie karać, nawet na stan miejski opłat nie wkładać, i praw pilnować: w sporach z poddanymi, wyrokom parlamentu, przy którym najwyż- szy sąd, ulegać. Król na tron wstępujący (Krzysztof IL.) przyrzekał, nie …
In:
Excerpt
DZIEJE WIEKÓW ŚREDNICH. 191 hansą, Kastylią, Tunisem) podniosły więcej jeszcze handel, miasta wzrastały. Na sejmie w Bergen, duchowieństwo odpuściło z wła- dzy obierania króla i dziedzictwo zaręczone (1223). Dalćj spisywane prawa. objaśniały ścieśnioną …
In:
Excerpt
192 SKANDYNAWIA. familia Folka na dworze jarlostwo i rządy królestwa dziedzicznie piastująca, wdarła się na tron. Odtąd (1250), wśród roztórków nio- sących królom śmierć, i tym którzy się z tro-- nem ścierali, podnosi się sama arystokracya, chociaż …
In:
Excerpt
DZIEJE WIEKÓW ŚREDNICH. 193 55. Skandynawia czasu unii kalmarskićj do 1524. © Gaśli naprzód Harfagrowie.,, i Folkungi połączyli Szwecyą z Norwegią i Islandyą (1319). Tymczasem 'ostatni z Estrytsenów, Waldemar IIL., podźwignął od lat kilkunastu rozsypaną …
In:
Excerpt
194 SKANDYNAWIA. baltyckiego otaczające ziemie jedno państwo skandynawskie składać miały: pokój mię- dzy nićmi, a wspólna obrona przeciw łotrom morskim (witalianom), przeciw krzyżakom i potężnćj hansie. Hansa, na którćj czele stała Lubeka, handlową …
In:
Excerpt
DZIEJE WIEKÓW ŚREDNICH. 195 otrzymała. (Dokonało się to ostatecznie za Fryderyka 1.) —W Szwecyi duchowni i część możnych świeckich stała przy skandynaw- skim królu opodal w Danii przesiadującym; inna część, mająca na czele Sturów, którzy administracyą …
In:
Excerpt
196 SKANDYNAWIA. mianom, dziwnie łatwo ugięła się pod duń. skie panowanie. Zarządzali nią z Danii nasy- łani urzędnicy, i po rozwiązaniu unii kalmar- skiej, Norwegia z Danią na dalsze wieki połączoną zostaje. i STUROWIE. _ Teodor. Karol. Karol Kanut ż. …
In:
Excerpt
U DZIEJE WIEKÓW ŚREDNICH. . 197 porządki zachodnie do swego państwa za- stósował. I żadne podówczas królestwo tyle przepisów na piśmie nie uzyskiwało co wę- gierskie. Były we Węgrzech liczne narody: dawni Rzymianie, Włosi, Słowianie, Niemcy, Kumany, …
In:
Excerpt
Sa. WĘGRY. Że dzicz była jeszcze wielka, a każde zamie- szanie sprzyjało do czynniejszego wpływu możnych na władzę w państwie, a razem uła- twiało bogatszym wydzieranie się od bez- pośrednićj koronie zawisłości. Zamieszania te wynikały z wojen o …
In:
Excerpt
DZIEJE WIEKÓW ŚREDNICH. 199 opłaty ich oznaczone (1234). Nie skończyło się jednak tą razą na zaburzeniu w narodzie. Straszne Mogołów najazdy, dzikość Kuma- nów w królestwie siedzących, „rapiły i i wy- ludniały Węgry (1240. 1285). - Świóżymi osa- dnikami z …
In:
Excerpt
200 WĘGRY. ków, urządzał sejmy narodowe, złożone z magnatów, to jest duchownych i baronów (urzędników, posiadaczy), i reprezentantów narodu, to jest z posłów szlachty i miast. Było w Węgrzech narodów wiele: Słowacy, osadnicy Kumani i Niemcy, panujący Ma- …
In:
Excerpt
DZIEJE WIEKÓW ŚREDNICH. 201 wstanie ludu dało (1512) powód do uchwały (absolutum jus) oznaczającćj, że wieśniacy są poddaństwem niewolnóm (1514 księga praw spisana, opus tripartitum). Uchwała w r.-1547 uchylona; w r. 1556 łagodnićj skrćślona. 57%. Polska: …
In:
Excerpt
202 POLSKA. ną została rada czyli senat przy boku monar- chy, bez którego nie przedsiębrać nie może. — Tak możnowładztwo stanęło w swćj po- rze, i następnie półtora wieku prawie (1181— 1320), wrzało coraz większym nieładem. — Książęta szląscy, …
In:
Excerpt
DZIEJE WIEKÓW ŚREDNICH. 203 ugody i przysięgi mnożyły się, a tymczasem straszne zagony tatarskie (1240. 1260. 1287.), litewskie, ustawnie ponawiane, wyludniały rozerwaną Lechią. Spokojność była od Wę- gier, ale królestwa i księstwa ruskie (Lublin …
In:
Excerpt
204 HA POLSKA. narodowość, a wzmagające się klęski wznie- cały już uczucia życzące powrócenia do ca- ości i porządku. Pomarło tymczasem wielu książąt; prócz małych szląskich i drobnych kujawskich byli: mazowiecki, wielkopolski i sieradzki, obszćrne …
In:
Excerpt
DZIEJE WIEKÓW ŚREDNICH. - 205 i niemczejącą arystokracyą, Czechom się pod- dali, a za ich przykładem mazowieccy. W ści- sku największym królestwo z dawnćj roz- ciągłości do połowy uszczuplone. Wszakże wśród takich klęsk nadszedł czas przesilenia (1320 — …
In:
Excerpt
206 POLSKA. do układów, (1335 — 1356), zrzeczeniem się Szląska dla Czech, a Pomorza dla krzyża- ków, wyjednał zrzeczenie się praw króla czeskiego do Polski i do Mazowsza, a odzy- skiwał Kujawy. Tak okupił potrzebną Pol- sce spokojność i miał czas Ruś …
In:
Excerpt
DZIEJE WIEKÓW ŚREDNICH. * 202 -_ przypadkowo i właściwie jeszcze, zjazdy na- rodowe składali możni, dojstojnicy stanów duchownego i szlacheckiego (baroni). Król tóćż miał z nich przy sobie radę. Przyznał jednak Kazimirz W. narodowi stanowienie o …
In:
Excerpt
208 POLSKA. Wynikały z natury powstania królestwa przez zdobycze (książę pomorski na Szcze- cinie lennik), przez przypadek z podobne- goż biegu rzeczy ludzkich w rodzie ludzkim (książę gdański, stosunek kmieci do szla- chty), eokolwiek przez wpływ i …
In:
Excerpt
DZIEJE WIEKÓW ŚREDNICH. 209 wrodzona działa otwarcie, proste serce do nagłych poruszeń niepochopne swych skłon- „ ności niełatwo wyrzec się może: miłość swo- body w każdym kroku wycisnęła swe zna- miona, a łatwe zaniedbywanie się nie podało w zapomnienie …
In:
Excerpt
210 RUŚ. lata (1015—1054) panowaniu Jarosława Wiel- kiego. Mieli Lechici silniejsze stronnictwo w Chrobacyi halickićj, od reszty Rusi od- różnianćj; w głębi i sercu Rusi, Jarosław, oparł się na gminie posad czyli miast, któ- rego żywiołem były swoboda i …
In:
Excerpt
U DZIEJE WIEKÓW ŚREDNICH. 211 Źródło rozerwania. Kwitnących i wzrasta- jących miast było wiele, w nich wznosiły się wspaniałe cerkwie, monastery, dworce biskupów i kniaziów, i potężne mury. Zbie- gał się do nich lud mnogi, wynosił w dale- kie okolice Oki, …
In:
Excerpt
212 RUŚ. (za Stopełka) bezskuteczne usiłowania, wza- jemne waśnie kniaziowskićmi powszechnćmi wiecami umarzać (1096. 1097. 1100); wzięły górę ubijatyki bez końca mnożących się knia- _ziów, z których niektórzy zdołali swe posia- dłości w dziedzictwa …
In:
Excerpt
DZIEJE WIEKÓW ŚREDNICH. _ 213 wać, dawał się uwodzić złudzeniu i oszustwu. Duchowieństwo i mnisi, rozczytani w caro- grodzkich dziełach, czołem bili przed wiel- kim kniaziem (carem) i dali poznać zmyśloną księgę na sposób nomokanonu byzanckiego, _ jakoby …
In:
Excerpt
M. 1 RUŚ. jów znieważony i poniżony został. Wnet zrabowany przez Połowców (1202), podupa- dał, tracił urok. Ruś w najwyższóćm roz- przężeniu nie wielu kniaziów znajdywała, co- by jój swobody bronili. Mały kniaź z pod Smoleńska, Mścisław Mścisławicz, …
In:
Excerpt
DZIEJE WIEKÓW ŚREDNICH. | 06 Wszystkie -zaleskie grody aż pod Nowogród porujnowane (1237); - Kijów zburzony (1239) otworzył drogę nawale mogolskićj do Polski i Węgier. Ruś ujarzmiona wnet ujrzała tatar- skie baskaki jćj ludność liczące. 59. Litwa rozwija …
In:
Excerpt
216 LITWA I RUŚ. przeto Litwy , nieprzyjacielem, obowiązany zasłaniać obszćrne krainy, nad którómi zwierzchnictwo rozciągnął, okolice Polisia, oraz kijowskie, gdy zgasłe wielkie księstwo zajął. — Caryzm usunął się w strony zale- skie. Tam wielki kniaź, od …
In:
Excerpt
DZIEJE WIEKÓW ŚREDNICH. 217 1283), z których Litwę wywiódł ród Lutu- wera. Na miejsce zwątpiałego ostątniego pru- skiego krywekrywejta (Alepsa 1263) roznie- cili Znicza płomienie, to nad Niewiażą, to przy zbiegu Wilenki z Wilią, krywekrywety "litewscy, a …
In: