Excerpt
218 POLSKA nieszczęść za jego panowania przypadłych, zna- lazly się jeszcze dzielne Polaków piersi, dość silne do wydźwignienia kraju z ostatnićj toni. SklIadając koronę Jan Kazimirz, nie trwożył się nowym ze strony Turcji niebezpieczeństwem, ale złożyć …
Excerpt
M J L UPADAJĄCA. 219 188. Michal Wiszniowiecki. Elekcia nastąpiła. Mikołaj Prażmowski jaż podówczas primas, i Jan Sobieski hetman, chcieli promowować książęcia Condć dEnguien. Ale niedawne za nim nieboszki królowćj zabie- gi, tak rozjątrzyły szłachtę, że …
Excerpt
220 POLSKA 189. Jan III Sobieski. Zerwał ten ohydny pokój, hetman Jan So- bieski, dający się swym talentem w polu, co- raz lepićj poznawać. Tym tyle wziętości u szlachty pozyskał, że gdy niebawem 1675 Mi- chał Wiszniowiecki umarł, on sam Sobieski na króla …
Excerpt
UPADAJĄCA. 221 jćj uczcić jak żądała, zawzięła się przeciw Francii. Gdy tedy Turcy zagrażali Austrii i Wićdeń oblegli, skłoniła męża, że wszedł w przymierze z Austrją. Chętnie to ze swojćj strony Jan III uczynił, zawsze wyniesienia swćj familii pragnący, …
Excerpt
222 POLSKA panów, nie daly mu pokoju. Niechętni mu byli w Litwie panowie. Sobieski przeciw nim wy- niósł podupadłych, Sapiechów. Przeciw Sa piechom powstali Brzostowsey i Litwa coraz w większy odmęt wpadała. Gdy królowa na Au- strią się pogniewała, …
Excerpt
UPADAJĄCA. 223 ski przybyć. Conti późnićj pod Gdańsk przy- płynął, słabą miał od Francji pomoc, a zatym przed Sasami ustąpić musiał. August 1I miał niechętnych, a w Litwie rozruchy w domową się wojnę zamieniły. Szlachta na Sapiechów rozgniewana, jednego z …
Excerpt
224 POLSKA 193. Wojna Szwecka. Nikt tu z nim wojować nie myślał, bo Au- gust II sam tylko z Sasami, bez dołożenia się szlachty, wojnę rozpocął: a zatym. Karol XII mały odpór znajdował. Zajął Warszawę, pod Klissowem pobił Augusta Il; Kraków zajął- W …
Excerpt
UPADAJĄCA. 225 twierdzone. Niemym nazwany, bo nietylko że trwał niezmiernie krótko, ledwie godzin kilka ale nadto w milczeniu ugodę tylko odczytano. Sasi ustąpili, i Piotr wielki swych Rossjan 1720 wyprowadził z Polski. Ze Szwecją Au- gust Li pokój 1720 …
Excerpt
226 POLSKA tymwięcćj na szazunek zasługują. Ciężkie to były klęski i skutki z nich opłakane. Patrzcie na krajobraz: widzicie na nim główne drogi Szweckie i Kozackie, którymi po całćj Pol- szcze krążyli i zniszczenie roznosili. A prócz tych głównych, i w …
Excerpt
UPADAJĄCA. 227 Niewiele tylko znamienitszych, a zawsze nie- szczęśnych wypadków, przytaczać można. Za Augusta II, 1721, podraźnieni Torunianie, po- burzyli się. Za to wyrokiem sejmu surowo ka- rani i niewinny ich miasta prezydent ścięty. Zdarzenie to …
Excerpt
228 POLSKA teścia, a zatym sprzymierzeńca króla franeu- skiego, przedsiewzięły więc zapobiec temu. Na wiadomość że wojska Rossyjskie do Polski wkroczyły, kanclerz Michal Wiszniowiecki, z dwoma województwami, a za nim Hoziusz bi- skup Poznański i różni …
Excerpt
UPADAJĄCA. 229 19% .Augusł III. Za Augusta III, wygasł dom Kettlera w Kurlandji. Po nim byli książęta jakich Rossja osadzić na księstwo chciała albo' pozwoliła. Wreszcie pokój był w Polszcze. - Dowiady- wała się tylko Polska o wojnach postronnych przez …
Excerpt
230 POLS opuścily go bole, ale on do nich długim cier- pieniem nawykł, i choć go boli, on odrętwiały już nie czuje, stępione ma czucie i nie wie o tóm. Tak w Polszcze i wieśniacy i mieszcza- nie i sama szlachta, już nie czuli swego poni- żenia, obelg i …
Excerpt
UPADAJĄCA. 231 królewskim , wszystkie władze i dostojności skupione. Otaczali króla, ministrowie, książęta. hrabiowie, parowie, feldmarszalki, generałowie, wszyscy na jego uślugi gotowi, od niego do: statkami tytutułami wynadgradzani, od niego orderami i …
Excerpt
232 POLSKA dotąd żadnćj na świecie prywatnej, tak wiel- kićj nie ibyło, ałe że stanęła z największymi w Europie na równi. Bibliotekę tę uczynił publiczną, a z czasem narodową. Stanisław Konarski poświęcił się na ulepszenie edukacji. Byl on pijarem i swoim …
Excerpt
UPADAJĄCA. 233 200. Książęta Czartoryscy. Różne pierwsze domy, poznawały jak da- lece zepsuta była rzeczpospolita, o poprawie przemyśliwały. Ale w tćj mierze poróżniły się ich zdania. Jedni naglćj do naprawy po- stępować chcieli, inni powolnićj. Jedni …
Excerpt
234 POLSKA 201. Konwokacja. Na sejm konwokacyjny, strony sprzeczne, zebrały się zbrojno i sala obrad, znalazła się napełniona ludem zbrojnym. Wedie przyjętego porządku, powinien był być otwarty przez mar- szałka poprzedniego ostatniego sejmu. Nim był …
Excerpt
UPADAJAĄCA. 235 mań Jan Klemens Branicki, Karol Radziwił inni. którzy się z sejmu oddalili, widząc że się większym siłom oprzćć nie mogą, kraj opuścili. i do dalszych działań nie byli przeszkodą. 202. Kliekcja. Na elekcją, w zwykłym miejscu w polu między …
Excerpt
236 POLSKA cji. Za nim senatorowie, posłowie i rycerstwo, ze stósownym przepychem. Wszyscy zajęli miejsca. Wiadomo już było, że dwory Peters- burgski i Berliński, zalecają do trony Stani- sława Augusta Poniatowskiego stolnika litew- skiego. Przyjaźń jego …
Excerpt
UPADAJĄCA 237 203. Ustawy, zgoda. Na sejmie koronacijnym, ustawy sejmu kon- wokacijnego bez króla uchwalone, wespół z królem, potwierdzone zostały. W nich rzecz- pospolita przyznawała tytuł, który dotąd za- przeczała, królewski Prusom, imperatorski Ros …
Excerpt
238 POLSKA 204. Konfederacja Radomska. Dwory Petersburgski, Berlinski i inne, po- dały żądanie, aby dyssidenci w Polszcze do dawnych praw i swobód swoich przywróceni byli. Na wyrażne żądanie księcia Repnina posła rossyjskiego, konfederacja książąt Czar …
Excerpt
UPADAJĄCA. 239 zał się potężny opór w sprawie dyssydentów w skutku czego, Kajetan Sołtyk biskup kra- kowski, Józef Andrzćj Załuski biskup kijow- ski, i Wacław Rzewuski wojewoda krakow- ski z synem Sewerinem jako główne przeszko- dy 4 Warszawy do Rossji …
Excerpt
240 POLSKA że Francja w ścisłćj z Austrją była przyjaźni Austrja trzymała, w trudnych dla konfedera- tów przypadkach, granice swoje otworzone, gdzie się chronić mogli, do Węgier lub na Szląsk. Franeja niedostateczną pomoc prywa: tnie dostarczała. Turcja …
Excerpt
UPACAJĄCA. 241 słabiała konfederatów sprawa, on do ostatka Częstochowy bronił. Do osłabienia konfedera- cji przyczyniło się niemało nieprmyślne porwa- nie króla. 207. Porwanie króla. Konfederacja za sprawą sekretarza swego Bohusza, oglosila tron wakujący, …
Excerpt
242 POLSKA z karety, dopadł do bramy dziedzińca pałacu księcia Michała świeżo zamkniętćj i potężnie a naderemnie pukał. Z pod tćj bramy pochwy- cili go kofenderaci, pomiędzy konie wzięli, za wały i za rossijskie czaty nie bez szwanku u- prowadzili. …
Excerpt
UPADAJĄCA. 243 cie. Kazimirz Pułaski z Częstochowy zniknął udał się do Ameryki, gdzie w boju poległ. Ze wszystkich konfederatów, jeden tylko Zaręba żałował swego postępowania. Ziwołany był sejm 1773; miał o podział kraju z mocarstwa- mi się ułożyć. Zebrał …
Excerpt
244 POLSKA nę. Na tymże sejmie delegacijnym, ustawami umocowane liberum veto to jest wolne zaprze- czenie, królewska wladza ściśniona, do boku królewskiego dodana rada nienstająca. Tę kon- stytucję reczypospolitćj gwarantowała Rossja a całość …
Excerpt
UPADAJĄCA. 245 zostawiała swobodę w tem wszystkiem, co do ulepszenia bytu narodu i kraju przyłożyć się mogło. Polska tedy swój stan poprawiała. Znalazły się różne przedsięwzięcia, aby jćj handel, przemysł i rolnictwo ożywiać. P'ow- stawały banki, różne …
Excerpt
246 POLSKA 211. Swiallo. obyczaj. Powoli jednak. rozmaite uprzedzenia, za- eierały się: zabobony w śmiech obracane były: światło w narodzie się krzewiło. Widać to było w całym postępowaniu obywatelskim. Zbytek napoju stawał się rzadszy; niedopu- śzczano …
