Excerpt
8 „IL CHRZEŚCIANIE. wiele znaczenia mający, więcćj uświęcony, został w wielkićj części od gwałtów zasłonio- ny. Z pomiędzy niego jednakże, celne miej- see trzymają zakonnicy, bo najuczeńsi byli. Daremne zdawały się być starania królów (Karola W., …
In:
Excerpt
DZIEJE WIEKÓW ŚREDNICH. 79 uczone zatrudnienia dowodziły, że umysł ludzki jest już miemłody, choć w młodzień- ezćm poruszeniu, i zatrudnienia te prawie wyłącznie zakonników udziałem były. Bu- dowali oni nadto przykładnóm życiem i uczyli świat cały. Z ich …
In:
Excerpt
80 II. CHRZEŚCIANIE. dnaż krew płynęła, jednaż ich religia ró- wnała, jeden język, jeden obyczaj bratał. Tylko niesłychany nieład feudalny nie do- puścił stłumienia ducha swobody, swawol- nie się w wielkićj masie łotrujących despo- tów ukazującego, …
In:
Excerpt
* II. CHRZEŚCIANIE, 81 miles). Prześladować niewiernych, bronić kościoła i niewinności, wdów i 'sierót, sta- wało się przedmiotem ich przedsięwzięć; turnieje były miejscem zabaw i popisów, a nabożnisiostwo . z fantastyczną miłością podnosiło: ducha. …
In:
Excerpt
h NIH. l | Związki religijno - polityczne: chrześciański rzymski, dojrzały; mahometański rozwią- "zuje się. Wojny krzyżowe. IL. Od r. 1073 do r. 1294, lat 220. 26. Bezwładny stan mocarstw przy rozpo- . częciuwojen krzyżowych. 1060—1100. Mahometańskie …
In:
Excerpt
_ DZIEJE WIEKÓW ŚREDNICH. 83 panować poczęli. Pomiędzy Almorawidami a dynastyami Seldzuków, był słabnący kali- fat Fatymitów od Seldżuków targany. Seld- żukowie kalifatem bagdadzkim Abbasydów opiekowali się (Togrul Beg, Alp Arslan, Me- lek Szach), …
In:
Excerpt
* 84 III. WOJNY KRZYŻOWE. I. skich klątwy na (prozymitów) Greków (1054), pociągnęły za sobą wzajemne klątwy i ob- szćrne wyrzuty, w czóm się łacinnicy od- różniają, a zatóm wzrastająca wzmaga się * niechęć, zaostrzana sąsiedztwem Normandów. Słabe państwo …
In:
Excerpt
DZAEJE WIEKÓW ŚREDNICH. "88 był w stanie szórzyć zdobycze, utrzymywać wpływ nad słabszymi sąsiady: Rusią, Wę- grami, Czechami, a po lat kilka rycerstwo za, granicą trzymać. Ale obraził stan du- chowny i świecki lechitów, gdyż był gminu obrońcą; powstały …
In:
Excerpt
86 II. WOJNY KRZYŻOWE. I. od 1035: Arragonii [nie licząc małćj Nawarry, od którćj oddziela się] i Kastylii (z którą Leon i Asturya w jedno się łączą], a późnićj od 1096 Portugalii). We wszystkich tych kró- lestwach, królowie małćj władzy, małych …
In:
Excerpt
UPADAJĄCA ś 197 że Augustyn Kordecki przeor paulinów, potę- zmie bronił Częstochowy, stojącćj na Jasnćj górze, a cudami słynącym obrazem najświęt- szćj panny Marji, zaszczyconćj. To zdarzenie obudziło uczucie. Stanisław Lanckoroński, Potoccy i inni, …
Excerpt
198 POLSKA 12. Wojna Brandeburgska, Siedmiogrodzka. Niesłychanie pogniewany Karol Gustaw na szlachtę, łupił ich włości i mordował. Szu- kając przymierzy: Wielkopolskę elektorowi Brandeburgskiemu, Małopolskę / wojewodzie Siedmiegrodzkiemu, a część Litwy …
Excerpt
UPADAJĄCA. 199 koszta: trzeba było Austrji dać w zastaw sol- ne zupy wielickie. Królowa bardzo była prze- ciwna tym z Anstrjią ukladom i nie bez przy- czyny. 173. Traktaty welawski, Oliwski. Z, Moskwą zawarty był rozejm. 7 Danją przymierze. Z, elektorem …
Excerpt
200 POLSKA Kazimirz zrzekł się swych praw do korony Szweckićj. Uważmy że od wstępu na tron Szwedzki Zygmunta III do pokoju w Oliwie, Polska w przeciągu lat siedmdziesięciu, musia- la wytrzymać długie wojny, ponieść niemałe straty, wycierpieć okropne …
Excerpt
UPADAJĄCA. 201 wolne od Szwedów ręce, wielkie odnosili zwy- cięstwa i znowu wiele kozaków poległo. Za Dnieprem, bliznami okryty Czarniecki (przed zgonem ostatnie swe wyprawy dopelnial, i sam Jan Kazimirz tam zwyciężał, gdy domowe ro- zrachy, niedozwoliły …
Excerpt
202 POLSKA 476. Zrywanie Sejmów. Ale na sejmach, coraz to trudnićj było. Pod te czasy w klęski tak okwite, zrywanie sejmów, wchodziło we zwyczaj. Niepotrzeba było powszechnćj wrzawy: dosyć było krzy- knięcia veto, to jest nie popozwalam, jednego z …
Excerpt
p = UPACAJĄCA. 203 li: ale między tlumem szlachty. trudnićj było co dokazać. 177. Królowa chce zastępcę na tron naznaczyć. Przyszło na myśl Królowej, wynieść na tron Polski księcia Francuskiego. Nieczekająe tedy końca wojen, wyjednała że od tronu wnie- …
Excerpt
204 POŁSKA potwarz, jakoby rzeczypospolitę chciał królów pozbawić, a sam siebie na jćj protektora wy- nieść: jakożkolwiek to niedorzeczy wymyślone było, jednak zapozwany przed sejm 1664 i zao- cznie niesłachany, za ich staraniem, na utratę urzędow, …
Excerpt
UPADAJĄCA. 205 rzeczenia, których gdy nie dotrzymał, pomno- żyła się Lubomirskiego strona: a lubo król więcćj niż dwa razy tyle miał wojska co Lu- bomirski: wszelako pod Montwani 1666 pobity. Niedość tedy było wyniszczenia rzeczypospo- litej: trzeba było, …
Excerpt
206 POLSKA nosiło. Kozacy którzy jeszcze przy Polszcze zostali, z powodu niedopełnionych Hadziackich układów, za przywodem Doroszeński poddali się Turcji. Groziła jaź niechybnie wojna z Turkiem, i juź ponawiały się tatarskie napaści. W tym trudnym razie …
Excerpt
UPADAJĄCA. 207 padła, nie same Prussy od holdu uwolnione, tych sąsiadów potężniejszymi czyniły. Zbieg rozmaitych okoliczności, podnosił ich potęgę: czemu szlachta zapobiec nie mogła, ani tego przewidzić. W miarę osłabienia Polski, sil- niejsi się stawali …
Excerpt
208 POLSKA Zydzi w kramarstwie stawali się coraz czyn- niejsi Prowadzili jednak krajowcy i szlachta handel, jakąkolwiek trzodą, albo zbożem. lub drzewem, Ukrajińskie woły i konie nie prze- stały być głównym lądowege handiu towarem. Lądem też przybywały …
Excerpt
i m tli I, | tp Wz JĄ, I tę b UPADAJĄCA. 209 borniejsi rękodzielnicy i rzemieślnicy. W Gdań- sku robiono lepsze meble, i pojazdy przed in- nemi europejskiemi celujące. Zdarzało się, że się w większych też miastach lepszy rzemieśl- nik czasem utrzymywał. …
Excerpt
210 POLSKA się ustawnie, Francuski zwyczaj mięszal się do krajowego. Jak bogatsi szukali kucharzów, hiszpańskich, włoskich, a najbardzićj francus- kich: tak i miernićj mający się, mnićj pieprzyli i lagodnićjszych francuskich potraw, pasztetów, galaret …
Excerpt
UPADAJĄCA. 211 we. Wąs wymuskany i zakręcony. Przy boku szabla, w ręku obuszki, albo berdyszę. Wielu w ówczas rzucało już ten strój naro- dowy i strojiło się po francusku, w trzewiki i płaski pod pachę trójboczny kapelusik, we frak haftami i wielkićmi …
Excerpt
312 POLSKA dla starszych w młodzi był niezmierny. Syn choć pod wąsem. przy ojcu usiąść nie śmiał i ode drzwi bez rozkazu ojca na środek izby nie postąpił. Panienki do kompanii wprowa- dzone, siedziały skromnie, ciągle robotą, szy- ciem, haftem lub …
Excerpt
| 'UPADAJĄCA. 213 Inda przeniosło się za granicę do Szląska. Po- nikły wsi i miasteczka Wsi niegdyś po kil- kaset osad liczące, zmalały. Miasteczka podo- bnie. Pola uprawne niegdyś i w zagony poo- rane, lasami pozarastały. Miasta pokilkaset rze- mieślnika …
Excerpt
214 POLSKA do nowych robocizna, do daremszezyzn, do gwal- tów, posyłek, danin, przymuszani. Rozszćrzyła się szkaradna maxima, że chlop był to podlćj- szy od szlachcica człowiek, że był pańską, a duszą i ciałem własnością, a tak, choćby co zarobił, to pan …
Excerpt
| UPADAJĄCA. 215 domy w Polszcze i Łitwie, nawet Radziwiłło- wie, porzucili błędy herezji i nawrócili się: ale obok tego rzeczpospolita traciła wiele oby- watelów swoich. Jan Kazimirz na sejmie 1658 wywołał z kraju arjanów czyli socynianów. Wielu …
Excerpt
216 POLSKA czyznie, bo pozbawiona była potrzebnćj do tego edukacyi. 86. Szkoły. Dawne szkoły po wielkićj części poupada- ly. Polska przestała być jak dawnićj ze świa- tla i nauk chwalona. Qwszem w pismach na- stał niesmak i nic dobrego na świat nie wy- …
Excerpt
| 8 UPADAJĄCA. 217 a byle im się udało, bili i krzywdzili różno- wierców. Dopiero czwarty krzyżyk wieku swego znacząc szlachcie, w palestrze sądowej, albo po kaneellariach, albo na pańskich dwo- rach, dowiadywal się o rzeczypespolitćj. Wprzód on wiedział …