Excerpt
18 HISTORJĄ. stwa kijowskiego i swobody miastom odejmowali. Jinni książęta tych swobód bronili. 37. Wśród nieustannych wojen władza wielkich książąt kijowskich całkiem upadła, a księstwa: Poło- ckie, Smoleńskie, Włodzimirza wołyńskiego, Halicza na Rusi …
Excerpt
OBRAZ DZIRJÓW. 19 szy na wielkorządzcę Świętopełka. Świętopełk 1225 odzyskał Gdańsk i zapragnął zostać książęciem, na co. Leszek nie pozwalał. Leszek aby rzeczy zaspokojić, nakazał zjazd książąt i przedniejszych panów do Gą- sawy. Lecz Świętopełk zamiast …
Excerpt
20 HISTORJA. 42. Za Bolesława V wstydliwego wypadły pierw- sze napady Tatarów Mogułów. Jich hordy z głębi Azji wyszłe, ujarżmiwszy 1224 wielkie księstwo wło- dzimirskie nad Klazmą i Ruś po obu stronach Kijowa czyli Dniepru: wpadli 1240 do Węgier i do …
Excerpt
OBRAZ DZIEJÓW. 21 przyjaciel przybył. Jednak Świętopełk książe Pomorza gdańskiego, więcćj się obawiał Krzyżaków aniżeli tych pogan. Szukał tedy z Prusakami i Litwą przymierzy, aby ukrócić wzrost Krzyżaków. Trwała i odnawiała się ta wojna lat wiele. …
Excerpt
22 rozpierzchli się, kraj opuścili w pustkę zamienony. Jich braci Sudawów pustkę osiadali przybysze Niemcy; Podlasie, osadnicy z Mazowsza, z Rusi i z Polski za- ludniać poczęli. Bolesław V. wstydliwy, był wypra- wie przeciw Jadzwingom obecny. 48, Zabity …
Excerpt
OBRAZ DZIEJÓW. 23 szczonych księstwach wchodziły porządki, ale przez to prawo ziemskie polskie, niesłychanego doznawało uszczerbku: miasta szczególnićj stawały się jemu nie- chętne, przez napływ cudzoziemców Niemców niem- czejące, i ducha narodowego …
Excerpt
24 HISTORJA. ską rozciągnął władzę. Duchowieństwo utrzymywało język narodowy. Biskupi i panowie księstw różnych przystali na życzenia Polaków i Przemysław 1295 w Gnieźnie koronowany królem. Lecz niedługo kró- lował, W kilka miesięcy, margrabiowie …
Excerpt
OBRAZ: DZIEJÓW. 25 Łokietek aż po zgonie Henrika III 1309 Polskę po- siadł. Miasto Poznań 1310, a potóm Kraków 1311 i niektórzy panowie buntowali się, to Szlązaków, to Czechów wzywając Łokietek jich uskromił. Skarzył się na Krzyżaków przed papieżem, lecz …
Excerpt
26 HISTORJA. pozostało w Polszcze; ale sprawił to że miasta nim rządzące się, odetchnęły duchem narodowym polskim. Chciał też aby polskie ziemskie prawo, było w mocy. Kassował te przywileja które się civilnym lub krimi- nalnym prawom polskim sprzeciwiały. …
Excerpt
OBRAZ DZIEJÓW. 27 nióśł. Szamotulski od Wielkopolanów rozsiekany zam- knął długi szereg przeniewierstwa, przestępstw i zdrad, które Polskę wczasie jój podziałów trapiły. Nieodzy- skał strat poniesionych Łokietek , zostawił Polskę nie- zmiernie …
Excerpt
WER ""— | 28 HISTORJA. zimirza, na królestwo Polskie prowadzić i ofiarował pośrednictwo. Układy czynili Jan z Karolem: Kazi- mirz na nie przystawał. * _ 65. Stanęły te układy w Wyszogrodzie w Węgrzech 1335, mocą których, Jan czeski, zrzeka się tytułu …
Excerpt
OBRAZ: DZIEJÓW. 29 nictwo Litwy uznać. Wiele bitew z Krzyżakami sto- czył, ucierał się z wielkim książęciem moskiewskim i wplątał się w wojnę z Kazimirzem polskim 1349, 1350 o kraje nadbużańskie. Ważył się los wojny, gdy układami Kazimirz zastrzegł sobie …
Excerpt
30 HISTORJA. miejskie, tak jak je miała Wielkopolska. Prawo teu- tońskie czyli magdeburgskie do wielu miast ruskich 1356 rozciągnął. Tym sposobem utworzył się w Pol- szcze stan miejski, który zjazdom szlacheckim spółni- czył. Przywileje jakie Żydzi w …
Excerpt
OBRAZ DZIEJÓW. 31 i zajął się jich tylko losem. W Koszycach 1374 wszedł ze szlachtą polską w umowę: wyjednał przyznanie na- stępstwa jednej z córek swojich. Przyrzeczenia dawnićj czynione: zachowania całości kraju, praw, niepodno- szenia samowolnie …
Excerpt
32 HISTORJA. Jadwiga musiała z siebie tę ofiarę uczynić, i została małżonką ochrzconego i koronowego Władysława Ja- giełły 1386. 77. WŁADYSŁAWOWI Jagielle Jadwiga po- mogła chrzcić Litwę, w którćj bojarom na łaciński obrządek pochrzczonym, przywilej praw …
Excerpt
OBRAZ DZIEJÓW. 33 i Polacy protegowali hussytów w Czechach, którzy byli w wojnie z Zygmuntem. = 80. Jagiełło zamiast wcielenia Litwy do Polski, coby naród litewski i książąt pokrewnych obraziło, umówił się z Witowtem i w Horodle 1413, na wspól- nym …
Excerpt
34 HISTORJA. szcze zjazdów, zastrzegały bezpieczeństwo swobód szla- checkich. Ponieważ statut wiślicki był zaniedbany: na zjeździe czerwińskim 1422 zastrzeżono jego, czyli praw Kazimirza całość, a w Warcie 1423 z małemi doda- tkami po krótce go …
Excerpt
OBRAZ DZIEJÓW. 35 ruska szlachta do przywilejów szlachty polskićj przy- puszczona. Przez to, interes stanu szlacheckiego w Lit- wie, coraz więcćj głowę podnosił. 86. Węgrzy ceniąc waleczność młodego króla polskiego, obrali go swojim królem. Władysław …
Excerpt
36 HISTORJA, konnicy stany pruskie uciskali. Żalili się o to szlachta pruska, mianowicie Pomorza Gdańskiego i miasta, na sejmie rzeszy niemieckiej, gdyż krzyżacy do rzeszy nie- mieckiej należeli: lecz sprawiedliwości otrzymać nie- mogli. Bractwo …
Excerpt
OBRAZ DZIEJÓW. 37 rywały. Litwa zagarnąwszy po zgonie Świdrygajły 1452 Łuck z Włodzimirzem, nietylko w wojnie z krzy- żakami pomocy nie dawała, lecz za przywodem Ga- sztołda, zamyślała zerwać z Polską. Zagarnęła 1457 wielką część Podola z Bracławiem i …
Excerpt
38 HISTORJA. wać, sejmikować: po swych ziemiach, powiatach i wo- jewództwach, jak gdzie te sejmikowania obyczaj za- prowadził. Ogólne narodu sejmowanie, nie było dość zwyczajem ustalone. Do narad senatu i dostojników, zbiegali się z powiatów i ziem …
Excerpt
OBRAZ DZIEJÓW. 39 Władysława czeskiego. Kazimirz ojciec, niemiał czem życzeń swojich popierać, Jan Albert tedy musiał bratu z Węgier ustąpić, otrzymawszy za to księstwo głogow- skie, które potem bratu Zygmuntowi spuścił. 95. Niesnaski i zatargi Litwy, …
Excerpt
40 HISTORJĄ. szlachty wymyśloną była. W tćj obawie poczęli tro- skliwie włądzę i panowanie swoje opatrywać i umacniać czego w krótce doznały wszystkie stany. 98, Przywileja miast i niemieckie prawo jich poczy- nało zawadzać ziemskiemu i szlachcie. …
Excerpt
OBRAZ DZIEJÓW. 41 zostawiono w całości na jich poniżenie. Zebrane te ustawy kancletz Jan Łaski 1506 wydrukował. 100. Litwa stratami jakie poniosła, skłoniona w Wil- nie 1199, sama z siebie odnowiła akt unji z Polską; a kiedy Alexander tron Polski …
Excerpt
42 HISTORJA. korzyść odnosi, szedł w umowy. Na zjeździe w Wiedniu 1515 Jagiellonów z Maximiljanem, ułożono, że Lu- dwik słabowity, Władysława króla czeskiego i węgier- skiego syn, pojmie Marją wnukę Maximiljana; Anna zaś, Ludwika siostra, przyrzeczona …
Excerpt
OBRAZ DZIEJÓW. 43 wyńieśli na króla Jana Zapolja, z którym Zygmunt po- dwójnie był spokrewniony. 106. Zygmunt i Polska na wielu punktach sąsia- dowali z potężną Turcją. Przez Węgry, Multany i Wo- łoszę, oraz przez Tatary. Obrażony Bogdan, wojewoda wołoski …
Excerpt
4 HISTORJA. ków był siedliskiem nauk. Zdawna w Polszcze hussyci znaleźli przytułek. W te czasy luterska nauka krze- wiła się. Nie prześladował jój Zygmunt, ale zapobie- gał gwałtownościom, jakieby z nowości wyniknąć mogły. Przykładnie i surowie ukarał …
Excerpt
OBRAZ DZIEJÓW. 45 Tym braciom starszym podobała się litewska aristokracja i książęce w Litwie tituły, gdzie i Radziwiłłowie od ce- sarza książęcy uzyskiwali; jinni hrabskich szukali, choć Ostrogski z niektórymi kniaziowskich zrzekał się praw, by się ze …
Excerpt
46 , HISTORJA;, przyswojiła sobie prawo życia i śmierci nad swymi kmieciami, Mimo zapadłych 1538, 1543 ustaw znoszą- cych monopolja, bractwa, cechy miejskie, zdołał swym veto przywileje miast ocalić. Trudno się stawało po- wściągnąć starostów i wojewodów, …
Excerpt
OBRAZ DZIEJÓW. 47 ścieśnieni. Tak szlachta swą przewagą i stan ducho- wny dotknęła. Po skończeniu soboru tridenckiego 1563 jego ustawy były w archidjecezji lwowskićj od ducho- wieństwa przyjęte; w gnieźnieńskićj zaś za sprawą pri- masa Uchańskiego, …