Excerpt
196 POLSKA Karol Gustaw rzeczywście zaprzysiągł eałość praw rzeczypospolitćj czyli stanu szlacheckie- go. Po zdobycia Krakowa, oglądał on groby krolów Polskich. Oprowadzał go Szymon Sta- rowolski i zatrzymał przy grobowcu Łokietka, przypominając, że ten …
Excerpt
W PODZIAŁACH. 97 l wy go dzieci moje pewnieście polubili, on był tak nieszczęśliwy, a tak zacny, tak ojczyznę kochający: tyle dla nićj zdziałał: dla tegom wam nieco obszernićj o nim powiedział, ba na to zasłużył ten król, co waszym ojcom przed. 500 laty …
Excerpt
98 POLSKA do 1578, przez lat 254 półtrzeciasta lat, była prawdziwie wielka i prawie ciągle pomyślno- ści dozaawała. W tym długim ciągu, szlachta panowała. Była to' rzeczpospolita szlachecka, gminnowładztwo szlacheckie, królowali w nićj najwięcćj …
Excerpt
KWITNĄCA. 99 się bogatćj prowincji Pomorza Gdańskiego, która od tego czasu poczyna się Prusami nazy- wać. Wyjednawszy od króla Czeskiego, zrze- czenie się Mazowsza i tytułu króla polskiego, zrzekł się nawzajem całego Szlążka, który Czesi posiadali i …
Excerpt
100 POLSKA wyższe sądy ustanowił. Wiele miast obmuro wał, i wiele gmachów po miastach pomurowal; Uniwersytetowi Krakowskiemu 1364, dal pierw- sze początki, którego późnićj Jagiello 1400, fundował. Wojny uniknąć niemógł. Umarł był 1340. Bolesław mazowiecki …
Excerpt
naomi zzz KWITNĄCA. 101 było Olgierda państwo. Kazał on rzeczom po- spolitym Pskowskićj 1346 i Nowogrodu wiel- kiego 1349. Litwie podlegać. Równie i Tata- rów przekopskich 1363 podlegać Litwie znie- wolił. Broniąc księcia Twerskiego po trzy ra- zy był pod …
Excerpt
102 POLSKA się byli do Krakowa, prócz cesarza i króla węgierskiego, królowie Duński i Cypru, wielu książąt i udzielnych panów. Z, królem Kazi- mirzem i Wierzynek podskarbi królewstki a krakowski mieszczanin, ich wszystkich trak- towa. 94 Ludwik niedba o …
Excerpt
la lu KWITNĄCA. 103 Jeżeliby potrzeba kraju większych podatków wymagała; na sejmie naród na siebie je nało- ży. "Te uklady nietylko zapewniały prawa szlachcie, ale porównały ten stan i w używa- niu swobód umocowały. Wszakże poniechęcił sobie Ludwik …
Excerpt
104 POLSKA tku państwa, przyjęła w małżeństwo, blisko czterdziestoletniego i za barbarzyńca poczyty- wanego Jagiełłę wielkiego księcia Litewskie- go. Jagiełło sam, chrzest, i na chrzcie imie Władysława przyjmując, przyrzekł Litwę do Polski przyłączyć, i …
Excerpt
KWITNĄCA. 105 pretensyi do Zmudzi. Jagiełło nićmógł tak jak obiecał przyłączenie Litwy dopełnić, bo musiał mieć wzgląd na krewnych książąt swo- ich, nawet stanowił wielkich książąt na na- miestników. Takim był brat stryjeczny Ja- sielly Witołd, który …
Excerpt
106 POLSKA 9%. Witowd chce być królem. Zygmunt cesarz chcąc koniecznie Łitwę z Polską poróżnić i rozerwać: wymyślił był zjazd w Fmcku. Pozór był naradzenia się jak- by ratować resztę państwa Greckiego i Kon- stantynopol od Turków zagrożony. Zjechali się …
Excerpt
ola UI: KWITNĄCA. 107 i zaprzysiężony pokój i w dragićj wyprawie pod Warną 1444 pobity, zginął. Niebawem Konstantynopol "Turcy zdobyli 1453. Polacy w młodym Władysławie stracili króla, na któ- rym wielkie pokładali nadzieje, a Turcy po- wtarzali, że zgon …
Excerpt
108 POLSKA Warną poległ, tegoż Kazimirza Polacy krolem obrali. 100. Prawodawslwo; przywileje do Rusż rozciągnione. 0d zgonu Kazimirza wielkiego, popsuł się był porządek, a za Jagiełły, chociaż co kto chciał to roibl, wszelako porządek w kraju począł się …
Excerpt
KWITNĄCA. 109 101 Kazimirz Jagiellończyk. Różne kraje zjednoczone. Obrawszy Kazimirza Jagiellonczyka wiel- kiego księcia litewskiego królem swojim, miala szlachta Polska z nim zatargę o zaprzysiężenie przywilejów, a w prędce zaczęto narzekać że Kazimirz …
Excerpt
110 POLSKA chane ściągnęła na Prusy zniszczenie. Stany Pruskie i szlachta Polska, niezmiernie na jćj poparcie ezynili ofiary; ale wojna toczyła się lat kilkanaście. Przyczyna źe się ta wojna tak' dłago ciągnęła. były psoty jakie pod ów czas Kitwa Polszcze …
Excerpt
KWIiETNĄCA. 111 tę wojne zakończył. Część dawnćj Pomeranji Gdańskićj którą krzyżacy posiedli byli, Warmja i województwo Chełmińskie, zostały przy Pol- szcze, reszta Prus właściwych, powierzoną z0- stała, jako lenność krzyżakom, z obowiązkiem składania …
Excerpt
112 POLSKA damaszki i inne tęgie bławaty, złotem i różny- mi kolorami mocno i gęsto haftowane, pokrywa- ly sobolowe futra, używane równie do Żupana, jak do zwierzchnićj sukni. Zydzi podobnie się stroili i również jak szlachta krymek, czapek i Iańcuchów …
Excerpt
e 2. KWITNĄCA. 113 ciale. Po wielu jednak okolicach nalóg i u- przedzenie nie dopuściły zaprowadzenia tak zba- wiennćj dla zdrowia odmiany. Widziano, jak dobre sukno, pięknie potrzebami i petlicami poprzyszywane, kutasami ozdobione, odziewało mężczyzn, a …
Excerpt
114 POLSKA czucie, jego umysł i serce, i otwićra mu oczy, aby poz..af potrzeby swćj ojczyzny. Z tej chęci do nauk, wielkie w dalszym czasie Pol- ska odniosła korzyści. Widziano, nie tylko z uboższćj szlachty, ale z mieszczan i kmićci uformowanych bardzo …
Excerpt
KWITNĄCA. 115 szy w górach, po obronnych zameczkach, w Czorsztynie, w Berwaldzie i innych. Ale kraj potrzebował porządku: byli tedy rozpędzani i karani. Rusinowska w butach po męsku ubra- na, tak jak ją złapano, tak i powieszono. Ustali tedy i rozboje, a …
Excerpt
116 POLSKA sejmu nie był oznaczony. więe żeby niepewno- ści zapobiec, na sejm do nowego Korczyna 1468, ziemie i powiaty, na sejmikach obrały posłów. Odtąd tak zawsze było, że na sejmi- kach obierano posłów i dawano im pełnomo- enictwa. Ci posłowie …
Excerpt
KWITNĄCA. 117 balstwo swego króla składali. Narzekali że nie powściąga Litwy, która nieprzestawała psoty Polszcze płatać, że jćj więcćj aniżeli Polakom sprzyja i w nićj czas trawi. W rzeczy sa- mćj, lubił Kazimirz, wielkie polowania, a Litwa do tćj zabawy …
Excerpt
118 POLSKA i Ruscy: po większćj części dziedziczne tytu- ly książąt to jest kniaziów noszący, i sami je- dynie radę czyli senat składający, i sami je- dynie bez szlachty, sejmy składający: nie ra- dziby bliższego z Polską połączenia, bo stra- ciliby: …
Excerpt
KWITNĄCA. 119 Małopolanów. którzy ostro wzywali króla aby Łitwę powściągnął. Dowodzili owszem Pola- cy że Litwa przystępując do związku z Pol- ską, powinna jćj oddać i całe Podole i Wołyń i Ukarajinę z Kijowem, bo tak przyrzekł nie- gdyś JagieMo i zdawna …
Excerpt
120 POLSKA w namiestnict'vo nienaznaczał. (asztold pod- nieta wszystkich tych arystokrackich czyli mo- znowładzczych niespokojności, pobudził, że za- mierzono w Litwie, mimowoli króla, kogo ż pa- nów książąt na wielkie księstwo wynieść. Na to zuchwalstwo …
Excerpt
KWITNĄCA. 121 brazie. Tylą strat, nabawieni trwogą możni panowie i rada, odnowiwszy w Wilnie unią ja- giellońską, zaraz po zgonie Jana Alberta 1499, wysłali poselstwo do Polski, na czele którego był biskup Wileński Tabor, upewniająe, że od- tąd chcą być w …
Excerpt
122 POLSKA Wołosza nasadzona wykłuła. Szlachta na wiel- ką swoich stratę narzekając, wyobraziła sobie, że umyślnie ją za radą Włocha na zgubę Jan Albert wyprowadził; aby ją łatwićj mógł zgnę- bić. Obawiając się tedy uszczerbku swych swobód, żwawo o ich …
Excerpt
KWITNĄCA. 123 i różne inne i te w jedną księgę zebrane z0- stały i przez kanelerza Łaskiego 1506 wydru- kowane. Wydrukowanie takie było bardzo u- żyteczną rzeczą, ale ustawy, o którycheśmy wspomnieli że za Jana Alberta i Alexandra u- chwalono, …
Excerpt
124 POLSKA jego życzeń. Był to pan bardzo szczęśliwy bo zjednał serca wszystkich. 116. Bunt Glińskiego. Tylko w Litwie namiętności i zawziętość zamieszały domową spokojność, i ściągnęlły nową na kraj klęskę, i o nowę stratę Litwę nabawiły. Gliński z …
Excerpt
KWITNĄCA. 125 11%. Ugody s Masimilianem. Prusy księstwem. Maximilian cesarz z domn Austrjackiego, z zazdrości że Jagiellonowie Litwę, Polskę, Czechy i Węgry posiadali, podniecał temu do- mowi nieprzyjaciół, a szukał z nim spokrewnie- nia się. Zaprosił …