Excerpt
284 POLSKA UPADAJĄCA. . . . m . twie powszechnie przyznane, dopełniały prawodawstwa li- tewskiego. Inne prowincye polskie miały także wyjątki swoje i statuta. Tym sposobem prowincya mazowiecka jeszcze za króla Batorego lubo przejęła prawa koronne, …
Excerpt
ZYGMUNT IIL 285 tny, znalazł jeszcze podnietę do czynności tego rodzaju w zgromadzeniu księży Jezuitów. Nawracanie protestan- tów i dysunitów różnemi drogami popierane, zamieniło się nie raz w prześladowanie, przez co jedna część na- rodu z-drugą się …
Excerpt
86 POLSKA UPADAJĄCA. wające, w pożyciu ze szlachtą równające się, narażone więcćj na zdzierstwa. Szlachta cieszyła się, że wszystko stanowiła i wrzaskiem lub nieładem sejmy napełniała. Po- trzeby Rzeczypospolitćj nieopatrywane jakby należało, bo sejmy …
Excerpt
ZYGMUNT IL 287 żeństwo o Konstancyą rodzoną siostrę pierwszćj żony swo- jćj Anny, która w r. 1598 z tym się pożegnała światem, sejm do Warszawy naznaczył. Na nim wielka część se- natorów i posłów za Zamoyskim idąc, małżeństwo roz- radzali królowi, częścią …
Excerpt
I l 14 | | dj) | JĄ ; 1 | f | i i r +.ę JE ji. jl | J 288 POLSKA UPADAJĄCA z synaczka jego, rozumiał, że i sprawy publicznej przeciw królowi obrona po Zamoyskim na niego spadła. Jakoż odtąd zamyślać począł o wzruszeniu rzeczypospolitćj i drogę torować do …
Excerpt
ZYGMUNT III. 289 koniec żądał, ażeby wspomnione artykuły od zgromadzo- nych stanów roztrząsane były; a zatem na sejm woje- wodę i z nim złączonych wzywał, senat także Barano- wskiego biskupa płockiego, Stanisława Krasińskiego Wo- jewodę płockiego i …
Excerpt
290 POLSKA UPADAJĄCA. Stanisława Mińskiego podkanclerzego koronnego do ro- koszanów wyprawiał. Pracował długo łaskawie około przy- wiedzenia do zgody, jużto przez pośrednictwo senatorów niektórych, już jinnych znakomitych osób; ale widząc, że daremne …
Excerpt
ZYGMUNT II. 291 rad tych, czy to autorów, czy świadomych objawił obie- cując, że będą z senatu i z rycerstwa wyznaczeni sędzio- wie, którzyby winnych dowodnie przekonanych sądzili. Kiedy wyszedł przepisany czas, a nikt się do obwinienia króla, lub którego …
Excerpt
SDYST Tez Z. 202 POLSKA UPADAJĄCA mościu przystąpił do układów i uniżył się, Na radzie se- natu w Krakowie przeprosił króla, odwołał przed tronem wszystkie rozsiewane przeciwko niemu podejrzenia, za które go senatorowie i ministrowie w głosach swojich …
Excerpt
ZYGMUNT III. 293 czenia dworu rzymskiego, łatwo wchodził w umowy z ce- sarzem i królem hiszpańskim. Zamięszania, któremi Polskę skłóconą dopiero wi- dzieliśmy, zostawiły porę królowi szwedzkiemu do wzięcia Weissensteinu, Kokenhauzu, Dunamundy, i do …
Excerpt
= 294 POLSKA UPADAJĄCA. dońscy Kozacy, i niemało ludu w Siewierszczyznie. Bo- rys usilował przekonać Rusinów i Polaków, że Dymitr ten był falszywym samozwańcem, udowodniając śmierć prawdziwego, a wyjaśniając, że ten samozwaniec był zbie- glym z monasteru …
Excerpt
ZYGMUNT II 295 mścić zabójstwa współobywatelów swojich, chętnie się do niego przypisali: a przyzwawszy więcćj z Polski żołnie- rza, i Kozaków nieco do siebie przyciągnąwszy, tak stra- sznego nawet Szujskiemu wystawili w ożywionym tym Dymitrze przeciwnika, …
Excerpt
CE wi P UPADAJĄCA. )LSKA jako przeciwną Szujskiemu partyą dużo osłabił, tak Szujskiego wzmocnił, który natychmiast od tego nieprzy- jaciela uwolniony, poszedł na odsiecz Smoleńskowi prze- ciw Zygmuntowi, mając ze sobą oprócz 30,000 Moskwy, kilka tysięcy …
Excerpt
ZYGMUNT TIL 297 sne niektóre chwale Żółkiewskiego osoby, obowiązek ten ohydziwszy przekładały, że daleko pewniejsza i chwale- bniejsza rzecz będzie bronią zawojować Moskwę, ażeby tym sposobem wszystkie Żółkiewskiego z Moskalami tra- ktaty Ale gdy król …
Excerpt
298 POLSKA UPADAJĄCA. nych. Król w roku 1611 14 czerwca Smoleńsk szturmem z dzielnością przypuszczonym wziąwszy, nie poszedł oblę- żonym na pomoc, ani zażywał zwycięztwa, które byłoby zupełne, gdyby nie dawszy do odetchnienia czasu, na prze- rażonych …
Excerpt
ZYGMUNT 1IL. 299 przykładem tryumfalnie do Warszawy wjechawszy, pro- wadząc za sobą Bazylego Szujskiego cara ze dwoma r0- dzonemi bracią. Władysław najstarszy królewicz był na tym sejmie przytomny, i siedział w krześle po lewćj stro- nie tronu, o co króla …
Excerpt
300 POLSKA UPADAJĄCA. król Zygmunt: a chcąc go, jeżeliby jeszcze można popra- wić, do Smoleńska z synem Władysławem jąc ztamtąd do Moskwy ciągnąć: pojechał, ma- ale gdy żołnierz żadnym sposobem ułagodzonym być nie mógł, i za królem iść nie chciał, a …
Excerpt
ZYGMUNT III. 30ł złożony był sejm w Warszawie, na którym o uspokoje- niu wojska, którego swawola wszystek prawie zniszczyła i zgubiła kraj, wszelkiemi sposobami myślano ; uchwalono nadzwyczajne podatki, które gdy jeszcze wystarczyć nie mogły, znowu przed …
Excerpt
302 POLSKA UPADAJĄCA stanów hollenderskich, traktaty o pokoju wiecznym być miały. Do Porty Ottomańskićj Samuel Targowski w po- selstwie wysłany, ażeby się o krzywdy rzeczypospolitćj przez Tomszę i Tatarów poczynione żalił, nie pomyśl- nego nie odniósł. Z …
Excerpt
ZYGMUNT IIn. 303 Polsce zostawione były, a więźniowie z obu stron bez okupu wróceni. Jeszcze nie stanął pokój z Moskwą, kiedy Turcy roz- gniewani o częste Kozaków wycieczki, które oni aż pod sam Konstantynopol czynili, Skindera baszę z mocnóm wojskiem na …
Excerpt
304 POLSKA UPADAJĄCA lów przeciwko Gustawowi do buntowania się podbudzał. Jakoż byłaby się jaka na stronę Zygmunta stała odmiana, gdyby było w pogotowiu wojsko, z którómby mógł król, jako obiecywał, sam przybyć na wsparcie chwiejących się jeszeze między …
Excerpt
ZYGMUNT IT. 305 polskićj złożeni, pod różnymi dowódzcami dzielnie się w Węgrzech, na Szląsku i w Czechach popisywali, i nie- małe zwycięztwa cesarskiemu wojsku odnosić ułatwili. siedmiogrodzki, który z za Betlem Gabor książ mieszek korzystając, o tronie …
Excerpt
306 POLSKA UPADAJĄCA. wojska za powodem niektórych albo małego serca, albo lekkomyślnych osób, opuściwszy obóz ku rzece Prut uciekła, lecz ich tam wiele albo potonęło, albo od go- niących poginęło Tatarów, między inszymi sam Gracyan wojny tój …
Excerpt
ZYGMUNT III. 307 miał być przytomny wyprawie, hetmańskićj bynajmnićj nie ubliżając powadze. Duchowni na synodzie w Piotr- kowie od Prymasa Wawrzyńca Gembickiego zwołanym, pieniężne na tę wojnę posiłki 150,000 zl. dobrowolnie zło- żyli Przed końcem sejmu, …
Excerpt
308 POLSKA UPADAJĄCA. kilkakroć szturmowali Turcy, wszakże zawsze z własną odparci klęską. Przeciwnie Kozacy dwie do obozu tu- reckiego w nocy uczyniwszy wycieczki, ludu wiele wy- cięli, i ze zdobyczą do swoich powrócili. Lubo zaś nie- dostatkiem …
Excerpt
ZYGMUNT III. 309 pca jego Urban VIII pacierze kapłańskie i mszę na ten dzień na prośbę Władysława, królem Już: będącego, Pol- sce dozwolił. Jeszcze wrzała ż Turkiem pod Chocimem wojna, kiedy Gustaw Adolf nie przestrzeglszy wprzód podług umowy o wznowieniu …
Excerpt
310 POLSKA UPADAJĄCA. ca w senacie nie pozwalają; dalekoż bardziej sięgli, miej dla niedojrzałego wieku do sprawowania godności sena- torskićj niezdolnym. Było i o to wiele narzekania, że królowa żywieckie hrabstwo na szląskićj i węgierskiej granicy, za …
Excerpt
ZYGMUNT III. 311 nie cudzych krajów wyjechał, z wielką wszędzie przyjmo- wany uczciwością, a w Rzymie czapką i mieczem poświę- conym od Qjca św. udarowany. Koniecpolski niedawno z niewoli wyswobodzony, Tatarów, którzy w roku prze- szłym Ruś całą aż pod …
Excerpt
POLSKA UPADAJĄCA pieha hetman w. litew. do sprawowania tego urzędu dla wieku podeszłego niezdolny, zdał kommendę synowi swo- jemu Janowi marszałkowi w. lit., który żadnego w rze- miośle wojennćm nie mający doświadczenia, ze 3000 woj- ska od Gustawa był …
Excerpt
ZYGMUNT III. 313 wszy król, ile mógł, naprędce żołnierza, z królewiczem Władysławem do Torunia wyjechał. Stoczona pod Gnie- wem bitwa, którą Polacy wygrali, i po którćj o pokoju traktowano; ale ten nie doszedł, gdy król Zygmunt sobie i potomstwu swojemu …