Excerpt
236 IV. PAPIESTWO ZACHWIANE. i kończatćmi kapturami a ciaśniejszćmi habi- tami obstając, odrzucali wspólną zakonu i wszelką własność, a begini zadali się z domi- nikanami w spór 0 ubóstwo Chrystusa. Z tego powodu niespokojności było wiele. Jan XXII. …
In:
Excerpt
DZIEJE NOWSZE. 139 nóm życiu, Pragę opuścił; Sasi ją zajeli, krą- żąc po Czechach, dobra jego oszczędzali. On przeniósł się do Znojmu, i nie miał wstrętu ze Szwedami i Sasami (Arnheim) znosić się, a twierdził, że małą siłą Czechy i Wiedeń po- siąść …
In:
Excerpt
140 WOJNA 30LETNIA. 1618— 1648. rzeszy lub austryackich, i w Meklemburgu: a gdyby los przeciwny go spotkał, ma prawo: schronienie obrać gdziebądź w posadach au- stryackich. Ferdynand II. na wszystkie te warunki podpisał. 53. Zgon Gustawa Adolfa i …
In:
Excerpt
DZIEJE NOWSZE. 141 pełnie Waldsteina przemogli, a następnie nad- chodzącego Pappenheima. Waldstein ustą- pił do Czech, gdzie. powtarza, że wojna lub pokój od niego zależy; nadzieje wyzwolenia Czechów ocuca; gdy do Szląska Szwedzi pod Thurnem a Sasi pod …
In:
Excerpt
142 WOJNA 30LETNIA. 1618— 1648. Szwedzi urządziwszy opiekę, postanowili wojnę do ostatka popierać, kierunek jój w Niemczech kanclerzowi Oxenstjernowi po- ruczony. Zwołał on stany protestanekie do Heilbronu (1633. 13. kwietnia), gdzie ich za- bowiązał do …
In:
Excerpt
DZIEJE NOWSZE. 143 hiszpańskićmi i Arnheima namowami powo- dowany w Pirnie do ugody preliminarya pod- pisawszy (13. listop.), ostatecznie pokój i przymierze w Pradze zawarł (1635. 30. maja). Otrzymał w dziedzictwo dotąd zastawną Lu- zacyą i inne mniejsze …
In:
Excerpt
144 WOJNA 30LETNIA. 1618— 1648. w zamiarze wyzwolenia Belgii, albo jćj po- działu. — W Compiegne ze Szwecyą (28. kwietnia), w moe poprzednich (mianowicie 1634. 19. paźdz.), zaczepny i odporny, do- starczając ludzi i subsydyów, a nie obowiązu- jąc Szwecyi …
In:
Excerpt
DZIEJE NOWSZE. 145 56. Olivarez. Wojna z Hollandyą, po- wstanie Portugalii. 1621, 1640. Austrya i Hiszpania ciągle w ścisłych związkach zostając, od potrzeby dosyłały sobie zasiłki i pomoc. Widzenie Olivareza, który umiał zaufanie Filipa IV. utrzymać, a …
In:
Excerpt
146 WOJNA 30LETNIA. 1618— 1648. genbusch ; 1632 zdobyli Hollendrzy Mast- richt), ale na morzach szćroko. Nalądzie nie myśleli Hollendrzy o zdobyczach, raczćj bro- nili się.i odpierali, na morzach zaś i za mo- rzami szukali nieprzyjaciela i zdobyczy: …
In:
Excerpt
DZIEJE NOWSZE. 147 swe posady na i obok upadku portugalskich podnosić; w dalszych mianowicie leciech 1656 — 1661, mnogie zdobycze poczynili. Wyda- rzona (1639) w Japonii rewolucya dała spo- sobność Hollendrom zupełnie stamtąd Portu- galczyków wyrugować. — …
In:
Excerpt
148 WOJNA 30LETNIA. 1618— 1648. nań rzucić (1636); ale potóm stracone było Arras (1640), i na małych kończyło się obro- tach. Wyprawa francuska do Włoch (1646) i Neapolu (1647) była szczęśliwie odpartą, i rozruchy w Palermie i Neapolu uśmierzone; ale …
In:
Excerpt
DZIEJE NOWSZE. 149 myśli mu szło. Traktat pragski całkowicie przyjęty, neutralnym być niedozwolono, do przystąpienia do wspomnionego traktatu wezwani wszyscy co jeszcze go nie podpisali. Uchwałę tę cesarz, jako amnestyą, ogłosił (1641). Postanowiono …
In:
Excerpt
150 WOJNA 30LETNIA. ' 1618 — 1648. dopuścić książąt rzeszy do traktowania wspól- nego z mocarstwami. Opisywano ceremo- niały, formy traktowania, i to były prelimi- narja w Hamburgu podpisane (1641. 25. gru- dnia), które dla dwu kongresów wskazały miejsca, …
In:
Excerpt
DZIEJE NOWSZE. 151 cił, nigdzie go cesarskie wojska uprzedzić nie mogą. Zniósł je pod Jankowem w Cze- chach (1645. 16. marca), a Ferdynand II. uchodził z Pragi, koło której ciągnie Torsten- son, aby się pod Wiedniem z Węgrami połą- czył. Ale Rakoczy nie …
In:
Excerpt
152 WOJNA 30LETNIA. 1618— 1648. 60. Traktowania otwarcie; traktujący. Pićrwszy to raz Europa ujrzała podobny zjazd i traktowanie, jakie się otworzyło w Osnabriik i Miinster; a jeżeli wojna za- wziętością i przewlekłością swoją zastanawia, nie mnićj …
In:
Excerpt
DZIEJE NOWSZE. 153 instrukcye pełnomocników wiążące, ale odich usposobień, odich widzenia najwięcćj zależało. Rozmaitego narodu i nierównćj instrukcyi, dyplomaci, uczeni, prawnicy , polerowni dwo- racy, szorstkie wojaki, poniechęceni, często draźliwi, …
In:
Excerpt
154 WOJNA 30LETNIA. 1618— 1648. rażał go na zwady, które aby uciszyć, trzeba było Mazariniemu przysłać księcia Longue- ville, aby oba pod jego działali przewodni- ctwem. Między dwóma szwedzkimi podobnie jawiły się nieporozumienia. Syn kanclerza, Jan …
In:
Excerpt
DZIEJE NOWSZE. 155 a jeżeli Francya żąda, aby Austrya Hiszpa- nią opuściła, niechże sama wyrzecze się nie- przyjaciół cesarza. Odpowiedź ta wielkićm o skutku powątpiewaniem napełniła kon- gresy, a wymagania dwu koron ciężkim przejęły smutkiem, albowiem …
In:
Excerpt
156 WOJNA 30LETNIA. 1618— 1648. 7. stycznia) Francya i Szwecya, ponowiły swe przedstawienia, o które rozległy się bo- lesne narzekania. Trautmansdorf sam spo- kojny, nie ustawał we wszystko wchodzić: rady jego bardzo powoli skutkowały: w sprawie rzeszy …
In:
Excerpt
DZIEJE NOWSZE. 157 dania: niecierpliwią starego. Po kilku dniach dopićro dał odpowiedź i wrócił do Miin- ster, dokąd protestanci się przenoszą w na- dzieji ukończenia. Lecz tu znowu twardy opór katolików (dwór rzymski do tego ich podniecał), obudzane …
In:
Excerpt
158 WOJNA 30LETNIA. 1618— 1648. pełnomocnika portugalskiego pod protekcyą Francyi będącego, co gdy mu się nie udało, Miinster porzucił. Osobno zawarty z Hollan- dyą pokój tknął niemniej i innych. Zanosiło się na rozsypkę kongresu, gdy występuje Volmar z …
In:
Excerpt
DZIEJE NOWSZE. 159 pozwolenie zamknięcia Skaldy. Pokój ce- sarza i rzeszy z Francyą i Szwecyą posta- nowił: 1) Rok normalny 1624. z wyjątkami tak, że co do amnestyi i religijnego stanu. dla wyższego palatynatu i dziedzicznych austry- ackich krajów (prócz …
In:
Excerpt
160 WOJNA 30LETNIA. 1618— 1648. ski za Wismar: Szweryn, Raceburg i 2 gło- sy; landgraf kasselski: Hirschfeld, cztćry amty (ekonomie) i 600,000 talarów; książę brunświecko - luneburski alternatę biskup- stwa Osnabriik i kilka klasztorów; elektor saski …
In:
Excerpt
DZIEJE NOWSZE. 161 stany rzeszy zachowani w swych przywile- jach, ogłaszają i wykładają prawa, wojują i zawierają pokój i przymierza, byle nie przeciw rzeszy, ani cesarzowi. 5. Wykonanie pokoju westfalskiego i wykończe- nie wojen postronnych Hiszpanii i …
In:
Excerpt
162 _ _ NIEMCY. 1648—1660. skiego głosu. Sejm rzeszy w Ratysbonie (1652 — 1654) załatwiał trudności, a po upłynieniu lat cztórech jeszcze się z nimi spotykał. Sejm ten obrady swoje na nowo przedsiębiorąc, obmyślił sobie (1663) pew- niejsze formy, i …
In:
Excerpt
4 DZIEJE NOWSZE. 163 bością i cudzoziemczyzną, a nadewszystko francuszczyzną niezgrabnie zamieszana. Nie- smak również wszystkie klasy zaraził. Pra- eowitość niebawem rozniecała industryą. Ale się pokazywało, że przemysł rękodzielny, handel i dostatki do …
In:
Excerpt
164 NIEMCY. 1648 — 1660. lecz powszechnićj za przykładem domu ce- sarskiego habsburskiego, lubo stany przy swoich tytułach zostawione, jednak sejmy poustawały. W Brandeburgii (od 1653), w Bawaryi (od 1669), w palatynatach różnie się to stało; w …
In:
Excerpt
DZIEJE NOWSZE. 165 Portugalii z Hollandyą; wojny Węgrzech, i w Polsce ze Szwecyą, z Kozakami, z Mo- skwą. Powszechna i zrozmaicona wojna koń- czyła się pokojem westfalskim po środku, a jeszcze lat kilkanaście toczyła się na skrzy- dłach. Zawsze jeszcze …
In:
Excerpt
166 POLSKA. 1648 — 1660. ny i szlachta, kozacy, kwarciani, ochotnicy i włóczęgi, wzajem rozpatrywać się w sobie i zadzierać. Kwestya religijna nie przestała rozniecać goryczy w wielkićj części narodu: niekatolicy odpychani, wyznania ciśnięte. Po- zorna …
In:
Excerpt
DZIEJE NOWSZE. 167 arbitralnóm sądownictwem, mieszczany poni- żał, lud wiejski ucisnął, do poddaństwa przy- wiódł, jakby niewolnego do miejsca przyko- wał. Czule to znosił lud, gdy właśnie obja- wiał się w nim pociąg do lepszego bytu (jed- wabne …
In: