Excerpt
110 - POLSKA korony zapragnął, że w Wilnie. wielkie po” czynił przygotowania, gości pospraszał. i wyglądał korony. Opierali się temu Polacy, dniem i nocą ezatując, niedopuścili przejazdu 'cesarskim z koroną poslańcom. „Witowd ze - zmartwienia 1430. życia …
Excerpt
KWITNĄCA. 111 dużo zmartwienia z Litwą. Chciał mićć ko- - niecznie wielkich książąt namiestników, a z tymi inni książęta i „panowie, nie mogli zgody zachować. Przychodziło aż do. rozrachów i do wojen domowych. "Tej nieprzyjemności doznał i syn i następca …
Excerpt
112 * POLSKA ckim unia czyli zjednoczenie. Izydor metro- polita kijowski zjednał, że wszyscy Rusini obrządku greckiego pod: panowaniem Jagie- lońskióm będący tę unią przyjęli Zatóm szlachta Ruska greckiego obrządku przy- puszezoną została 1433, 1443, do …
Excerpt
KWITNĄCA. 113 skie i Bełskie; a późnićj syn jego Jan Albert kupił 1494 Zator, i księstwo Płockie 1495, całkiem do korony przyłączył. W dawnćj Pomeranii Gdańskićj Prusami zwaućj, obywa- tele zmierzili sobie do ostatka pełne niespra= wiedliwości panowanie …
Excerpt
114 POLSKA. Była juź w ów czas znana broń ognista, i artyleryja, ale szlachta Polska nielękając się tćj broni, niewiele się do nićj przykładała. Jak po innych krajach Europy, tak i Kazimirz w Polsce, płacił kilka tysięcy ćwiczonych cudzoziemców, najwięcćj …
Excerpt
KWITNĄCA. 115 chody i dostatki, a każdy mógł używać do- statków swojich jak mu się podobało. Szlachta gnuśniała cokolwiek, domowemi zajęta wygodami, siedziała u zwierciadła i włosy trefiła. Skręcano pod ówezas włosy w pukle w koło głowy, z tyła i po …
Excerpt
116 POLSKA. szyja, dowodziły, że taki strój z Włoch, z południowych przychodził krajów. Białych głów strój niemvićj wykwiutny, pozbywał się zakonnego kroju, jak dotąd DOBRY dochowywały. 404. Niższyeh klas ludu powodzenie. Lecz i mnićj zamożni mieszczanie, …
Excerpt
KWITNĄCA. 117 teczne. Pomuożona uprawa pszeniey na tłu- stych gruntach dostarczała ludowi bułek. 105. Światło i nauki. Przy swobodzie powszechnej, ze wszy= stkich klas ludzie poczęli dbać o to aby umieli czytać i pisać, a pisano już nietylko po ła- cinie …
Excerpt
118 POLSKA selstwie i w senacie utalentowany mąż. Kro- mer także z niskiego był rodu, ale dał się poznać nauką swoją, wybornie pisał po ła- cinie, kronikę polską i mowy,i po polsku do- brżze pisał, i został biskupem Warmińskim. I tak wielu innych było, …
Excerpt
AO h KWITNĄCA. „ me herbowy, miał swój familijny herb, przybierał nazwisko ustalające się w familiach i do urzę- dów był gotów i uspobiony, byle posiadły. 107. Sejmy. Izba poselska. Sejmy były bardzo częste, najpospolicićj się zbierały w Piotrkowie. Na …
Excerpt
POLSKA 108. Dom jagieloński pozyskuje korony. 016 Litwa miesza zgodę. Panowanie Kazimirza było długie, łat 45 trwające, i głośne w Europie. Jego synom ofiarowano korony sąsiednie: a lubo Polacy 0 to niedbali, jednak najstarszy Kazimirza syn, naprzód …
Excerpt
KWITNĄCA. dany i niewolniczy, szlachta panom podległa i słażebna, a panowie 6 siebie niespokojni, żeby im co z ich pańskości nie ubyło,i między sobą niezgodni. Cała szlachta litewsko-ru- ska, obu obrządków, łacińskiego i greckie= go, pragnęła wolności, …
Excerpt
122 POLSKA uniży. Chciała nawet Litwa rozszćrzyć granice swoje z uszezćrbkiem Polski. Od po- czątku panowania Kazimirza, byle sposob- ność wydarzona, odrywała od Polski różne włości i powiaty, na Podlasiu i około Brze- ścia; zagarnęła 1452 Łuck z …
Excerpt
KWITNĄCA, te dwa narody. Udzielał tylko Litwie przy- wileje ziemskie 1457 r., ponawiał przyrze- czenia swobód litewskićj i ruskićj szlachcie. Panowie niekontenci z tego szlachcie wy- rządzonego faworu, zapragnęli księcia na- miestnika. Ża Jagiełły i …
Excerpt
124 * POLSKA w Mołdawii, Kilią i Białygród 1484. porty nad morzem Czarnćm od Turków zajęte. Z,e strony Moskwy, większą jeszcze stratę Li- twa poniosła. Moskwa odjęła Litwie Psków 1460. a potóćm Nowogród Wielki 1479 oraz książąt Siewierskich; a za następey …
Excerpt
RWITNĄCA. projektował aby szlachty władzę w Polsce ukrócić. Ż powodu tych pogłosek, już szlachta poczęła się o swoje przywileje tro- szczyć i o ich rozszórzeniu myślić. W tym- że czasie 1497, wydarzyła się większa na Wołoszczyznie w lasach Bukowińskich …
Excerpt
126 POLSKA do wojny czynić niewolno, bez mydiyea prowineyonalnych. "114. Alexander. Szlachta. Za Alexandra 1505. uchwalono, że król nie nowego nie ustanowi, i bez wspólnćj ra- dy w sejmie, to jest bez senatu i posłów zgody, oraz że bez sejmu dóbr …
Excerpt
KWITNĄCA. 127 dy i kłótnie zawita, tam najgwaltowniej- szych można się lękać zdarzeń. Tak było między panami Litwy, gdy Zygmunt I. po bracie tron obejmował. Dla tego Zygmunt prawdziwie wielkim się pokazał, że zdołał niespokojną Litwą i prawdziwie …
Excerpt
128 „. POLSKA tak dawna zniszczone. Zygmunt w pomoc Litwie nadesłał Firleja, który. Glińskiego przepędziwszy: Gliński uszedł do Moskwy i Moskwę prowadził do Litwy i zdobycie Smoleńska 1514 ułatwił. Konstanty książę Ostrogski, pod Orszą wielkie odniósł …
Excerpt
m w” KWITNĄCA. 129 swojich. A gdy Zygmunt siostrzeńca swe- go z margrabiów brandeburgskich, wielkie- go mistrza krzyżackiego Alberta upokorzył, zaprzestał Maximilian niespokojności podnie- cać. Albert wzbraniał się powinnego hołda oddawać. Zygmunt był …
Excerpt
130 POLSKA trudniejsze było zaspokojenie się od strony Tureckićj, bo w owe wieki przesądne, jak chrześcianie z mahometanami, tak mahometa- nie z chrześcianami, krótkie tylko zawie- szania broni zawierali, a mniemali że niena- leży względem siebie …
Excerpt
Om p KWITNĄCA. 134 zakłócone były narody i państwa Europy, W Polsce Zygmuntowie utrzymywali pokój. Staranie Zygmunta I. w wyjednaniu pokoja z sąsiadami, a staranie jego aby mógł żyć ze wszystkimi w zgodzie, pobudzało wszyst- kich mieszkańców, równie …
Excerpt
powszechnćj pomyślności. Ciesząc się dzie- ćmi swojómi Zygmunt, wyniósł na wielkiego księcia, a potóm i na króla Polskiego następ- cę swojego ukoronował syna swojego mło-. dego Zygmunta Augusta. Litwie w języku ruskim napisany statut 1529 nadał. W Polsce …
Excerpt
KWITNĄCA. 133 szych, nie samćm nazwiskiem, ale tak aby się z bractwa wyłamać. Za przykładem Radziwilłów, którzy w Litwie 1518. pozy= skali od cesarza niemieckiego tytuły hra= biów (komesów, grafów) od tychże cesa- rzów: lubo wielu panów było, co ofiarowa- …
Excerpt
(POLSKA i zajmowała się: wychowaniem syna swo- jego Zygmunta Augusta. A jakby umyślnie, złą mu dawała edukacyą. Trzymała go między kobietami, tak że koronowany a wielkim narodem władać mający młodzieniec tylko na krotofilach ipróżniactwie czas prze- …
Excerpt
KWITNĄCA. 136 sługi i całą szlachtę: co żyło uciekało do miasta. "W kilka dni powtórnie się bracia młodsi pod gołóm niebem zebrawszy, spisali rokosz, czyli skargi, i żądania, i zanieśli je przed króla.Stary król łagodnie odpowiadał | A.gdy pojątrzonych …
Excerpt
136 | POLSKA ze świata, niedoświadczonemu synowi króle- stwo i rzeczpospolitę tak burzliwą zostawił. 122. Zygmunt August. Mniemano że pod. niedoświadczonym i i śle prowadzonym królem, można będzie doka- zywać, a niektórzy sądzili, że potrafią rej wodzić. …
Excerpt
KWITNĄCA. 137 mięta, aby się: nigdy z zdrożności niedopu- szezało. 433. Barbara. Katnuśkiknatwi jak wiecie dzieci kocha- ne, źle był prowadzony, a Polska była szczęśliwą że na dobrą wszedł drogę. Ow- dowiawszy po Austryaczce, ożenił sięby ł Zygmunt August …
Excerpt
- 188 "POLSKA © się wszystkich uwaga w inną stronę. Szla- chia poczęła się domagać unii, prawodaw= stwa, naprawy rzeczypospolitćj,j a przy- zwoliła na małżeństwo królewskie. Skoro i Bona przestała się temu opierać, wiedy' i wielcy: panowie poczęli …
Excerpt
KWITNĄCA. 139 chciał. - Te skarby zwane były summami Neapolitańskiemi. Wyjazd Bony uwolnił Zygmanta Augusta od wielu kłopotów: ze szlachtą umiał sobie radzić. Pozwolił że władzę duchowną nieco ograniczyła. A przywiodłszy wszystkich do zgody, zjednał, że …