Excerpt
a AR, bitten. Zum Glüce für ihn war er der Neffe Sigies munds,. da fein Vater Markgraf Friedrich von Branz venburg, Sophie, eine Tochter Kafintir's‘, zur Gemahe fin hatte. Damals hatte der deutiche Orden Luthers Lehre aufgenommen und Albert entfchied fich …
Excerpt
fich auszubilden an ‚und vertrat allmählig das Latein. Die Mißhelligkeiten. der. Polen und Fithauer untereinanz der, wurden.Durch ‚ihn beigelegt, , Sm Sahr 4529.; vers wilfigte er Lithauen einen. Civil = Codex ;.. den unter dem Nomen Reuffifches. Statut …
Excerpt
Das allgemeine Mipvergnägen „das in Folge alfer diefer Umtriebe laut wurde, erregte" Sigismund große Verlegenheiten. Der König’ hu‘te'die‘Pospolite wider die Moldau aufgerufen, "Hundert md fünfzigranfend Edelleute verfammelten fi im Augenblicke zit …
Excerpt
—. 59 — er "fich "doch den großen Verhältiffen, worein er Tich geftelit fahr‘ gewachfen. E83 war die Zeit in welcher ganz Europa von dem in Religionöftveitigkeiten“ vergof: fenen“Blute trof. Die erften Tage feiner‘ Regierung waren durd) die vonder Königin …
Excerpt
er fih mit-Eifer widmete. Der Friede war fein 'erfter MWunfch ; er war fo glücklich ihn Polen zu erhalten, wäh rend der Krieg das übrige Europa, verheerte: Bald, wurden feine Staaten die Zufluchtftätte aller, die man ih- rer Meinungen wegen unterdräckte. …
Excerpt
he Modrzewsti, Marszewidi, Groidi, Herburt machten: fi) einen Namen in den "Staatswiffenfchaften; Brude! zewsti, Kopernif, Grzebsti, Spicyesfi Siennif, Send: ziwoy, werherrlichten fidy in den fogenannten firengen MWiffenfchaften. Su Furzemibefaßen 85 …
Excerpt
ihr Großmeifter, Kettler. erhielt das Herzogthum: Kurz land.: für «fich und, feines männliche Nachfommenfchaft. Unterdeffein hörte van! nicht auf, Liefland zu beuitiunhiz gen , und. fete felbft: feine Einfälle bis ins Sunere von Lithauen fort, weldem en …
Excerpt
UPADAJĄCA. 197 Chmielnicki, ale o jezuitów, żydów, wolno- ści i przywileje kozackie i o dyzunią, takie założył żądania, że wojnę uchwałono. 167. Jan Kazimierz. Ciężka to wojna ta kozacka. Przypadła ta wojna za panowania Jana Kazimirza, które panowanie wam …
Excerpt
198 POLSKA czyby szlachta kozaków, czyby kozacy szlachtę pokonali i pognębili, oczekiwała Polskę strata części narodu. Kozaków w boju ginęło bardzo wiele, jednak Chmielni- ckiemu niebrakowało ludzi, miał ich co raz więcćj, bo garnął się pod kozackie znaki …
Excerpt
UPADAJĄCA. 199 Achtyrowi, Charkowowi i innym kozackim osadom. Wreszcie upatrzył porę, i pod Ba- towem stojące wojsko Polskie 1652. napadł i sam kwiat rycerstwa Polskiego wyciął. Połączony z Tatarami pod Ziwańcem 1652. obległ króla i do odnowienia …
Excerpt
200 POLSKA za co do sądów marszałkowskich za wolą króla pozwany, na gardło skazany: pełen żalu, gniewu i zemsty, opuścił Polskę i udał się do Szwecyi. Królukazał na sejmie 1652. listy Radziejowskiego, pobudzające kozaków do nowych buntów, i wyjednał wyrok …
Excerpt
UPADAJĄCA. 201 wkroczywszy, znalazł szlachtę tameczną, za namową Radziejowskiego, dobrowolnie się poddającą. Nagle tedy postępując z łatwo- ścią wziął Warszawę, i Małopolskę bez trudności zdobył; reszta Litwy od Moskwy niezajęta za przywodem Janusza …
Excerpt
202 POLSKA Szwecki, w cichości, i z uszanowaniem re- sztę oglądał grobowców: a nawet doznał, iż łatwo było mu zdobyć, trudno utrzymać. " 194. Konfederacya Tyszowiecka, Jan Kazimirz pewnie iż niemiał tyle hartu duszy, co dawny król Łokietek, ale zmianę …
Excerpt
UPADAJĄCA. 203 trwał przy Karolu Gustawie: a pewni są że Jan Kazimirz im dopomoże. Ze Szląska przez Węgry i trudne górzyste drogi, spro- wadzony był Jan Kazimirz do Iiwowa, sie- bie i całe królestwo oddając opiece naj- świętszćj pannie Maryi na Jasnćj …
Excerpt
204 POLSKA cięstwo i Warszawę znowu opanowali, ale nie na długo. Jórzy Rakoczy siedmiogrodz- ki, wpadł był do Polski i wspólnie ze Szwedami Kraków i Brześć odwiedził, ale się utrzymać nie mógł i opłacić się musiał. Jan Kazimirz szukał także przymierzy, a …
Excerpt
UPADAJĄCA. 205 wolniony został. Najkorzystniejsze było przymierze z. Danią, Wojna: duńska odcią- gnęła Karola Gustawa, a dzielność Stefana Czarnieckiego, ścigała go aż w Danii. Je- żeli podówczas Szwedzi sławni byli zrę- cznością i szybkością wojennych …
Excerpt
3206 - POLSKA. 134. Wojna z Moskwą. Ugoda Hadziacka. Pokój w Andruszowie. / "Tymczasem odnowiła się wojna z Mo- skwą. Po śmierci Chmielnickiego, kozactwo rezerwało się niezgodą. Za przywodem Jana Wychowskiego, część ich szukała związków z Polską. W …
Excerpt
UPADAJĄCA. 207 leńsk, Siewierz, Czerniechów i Ukrajina za- dnieprska z ludem kozackim tam schronio- nym, Moskwie całkiem odstąpione. Kijów do dwóch lat przy nićj zostawiony, pe stał na zawsze. 475. Poburzenia wojska. " Niepłatne wojska, z za Dniepra 1662. …
Excerpt
208 POLSKA wszystkie działania na sejmie dopełnione, znizczone i dalsze obrady sejmowe prze- rwane zostały. Dawnićj potrzeba było po- wszechućj wrzawy i niezgody aby sejm ze- rwać. Za Jana Kazimirza 1652. Siciński poseł Upitski krzyknął veto, niepozwalam, …
Excerpt
omal ny "aa ae aw nie add Poza ac | todkia adnie Zi że tg ian "była na Lu= bomirskiego potwarz, jakoby rzeczypospo= litę chciał królów pozbawić, a sam siebie na jój prot / wynieść: jakożkolwiek to RE - 1664: ori żę ta „u y sejm . sez wią chany, za ich …
Excerpt
«e 4/POLSKA: ; rozdaniem łaski i buławy. „Jan, Klemens Branicki, nie przyjął ofiarowanćj sobie ła- ski, niegodną być sądził rzeczą z niespra- wiedliwości i cudzćj, krzywdy korzystać. Przyjął ją Jan Sobieski. . Buławę otrzymał umierający Stefan Czarniecki, …
Excerpt
UPADAJĄCA. Pit żeby jeszezew wojnie domowćj międży kró- lem i stanem szlacheckim, w tćj walnej bi < twie, kilkanaście tysięcy ludzi legło. W Łę: gonicach stanęła ugoda: król wrócił Lubo= mirskiemu dobra i cześć. Lubomirski przeż prosiwszy króla …
Excerpt
312 "POLSKA" razie Jan Kazimirz z małżonki osierociały, postanowił złożyć koronę i nie go od tego wstrzymać nie mogło.” Przypadło jego pa- nowanie w czasach dla Polski nieszczęśli- wych. Używała Polska pokoju i dni po- myślnych wtedy, kiedy się srodze …
Excerpt
UPADAJĄCA. 213 nie mogła, ani tego przewidzieć. W miarę osłabienia Polski silniejsi się stawali sąsie- dzi,i Polska w tóm samćm eo dawnićj miej- seu na ziemi i na karcie jeograficznćj leżą- ca, w innćm się położeniu znajdowała. 181. Handel i przemysł …
Excerpt
214 „ POLSKA © stały być głównym lądowego handlu towa- rem. Lądem tóż; przybywały Węgier- skie wina, materye tureckie, tytuń, tabaka; z Niemiec norymbergski drobny towar. Gdańsk stał się: zamorskiego handłu skła- dem, lecz ziąrna a nadewszystko pszenicy i …
Excerpt
UPADAJĄCA. 215 bejskiemi delujjcei - Zdatżało się; że za oai t6ż miastach lepszy rze- mieślnik czasem utrzymywał 00 (182. Zwyczaje dostatniejszćj szlachty. -— Zmienił się duże dawny obyczaj u zamo= żniejszój szlachty, pośrednie miejsce między panami a …
Excerpt
216 POLSKA a najbardzićj francuskich, tak i miernićj ma- jący się, mnićj pieprzyli i łagodniejszych francuskich potraw, pasztetów, galaret uży- wali; lubo, kapusta, bigosy i ine narodowe przysmaki nietraciły wziętości swojćj. W szy- stkie potrawy na …
Excerpt
UPADAJĄCA. 217 berdysze. Wielu w ówczas rzucało już ten strój narodowy i strojiło się po francusku, w trzewiki i płaski pod pachę trójboczny kapelusik, we frak haftami i wielkiemi gu- zami. obciążony. Przywieszali szpadę 0- strzem pod górę podpiętą, a …
Excerpt
218 - POLSKA Respekt dla starszych w młodzi był nie- zmierny. Syn choć pod wąsem, przy ojcu usiąść mie śmiał i ode drzwi bez rozkazu ojea na środek izby nie postąpił. Panienki do kompanii wprowadzone, . siedziały skro- mnie, ciągle robotą, szyciem, haftem …
Excerpt
UPADAJĄCA. 219 kami, wiele luda przeniosło się za granicę do Szląska. Ponikły wsi i miasteczka. Wsi niegdyś po kilkaset osad liczące, zmalały. Miasteczka podobnie. Pola uprawne nie= gdyś iw zagony podorane, ląsami pozara- stały. Miasta po kilkaset …