Excerpt
48 KRÓTKIE ZBIORY HIST. POL. Z wyłożonych dotąd uwag, widzę w Lengnichu po- ważnego ojca krótkich zbiorów historji polskićj, piękną mającego z synów pociechę, z wnuków, nie tyle.... jego rodzina następującym da się szykować sposobem (**): | Schot Contant …
Excerpt
JERZY SAM. BANDTKĘ. 49 dostatek zrzódeł i wiadomości, pospolicie długim czasem niszczonych, może się stawać w obszćrnóm pisaniu wy- mówką, a gdy powiększćj części w krótkićm zbieraniu, wymówka ta upada, więc w krótkim zbiorze niepowinni- byśmy znajdywać …
Excerpt
50 KRÓTKIE ZBIORY HIST. POL. przywiązaniem do prawdy, otwartością i śmiałością, która pociąga ku sobie czytelnika, wzbudza w nim zaufanie i szacunek wdzięczności: ale razem żal, że autor wyla- wszy swą pracę na ostatnią epokę, na równi z nią jin- nych …
Excerpt
JERZY SAM, BANDTKE. 51 i nader znaczny, ale skład jego nie jest stosowny do textu, a który, między królów wprowadzony, raczćjby się przydał do przypisków, jakich jest wiele, i ważnych, i ciekawych, starannością niezmordowanego autora różne starodawne …
Excerpt
52 KRÓTKIE ZBIORY HIST. POL. niechciałem wcale opisać, etc. Niepowiem tu, jaką z ta- kiego rozerwanego w rozmajitości skróślenia rzeczy hi < storicznych czytelnik może znajdywać nieprzyjemność, w niejednostajności a częstokroć wielkićj nieciągłości opi- …
Excerpt
JERZY SAM. BANDTKE, 58 kać rzuconych nasion na żyzną w nieszczęścia ziemię. Ale autor niezdawał się tego postrzegać, a niezagłębiając się w zakół niedołężnego prawodawstwa, cokolwiek o nićm pod panowaniem Jagełły powiedziawszy, wreszcie, i 0 sta- tucie …
Excerpt
KRÓTKIE ZBIORY HIST. POL tora. Zostaje on prawda, jak często wyznaje, w niepe- wności, w niewiadomości, i solonowskićm tylko powo- dowany prawem, przychyla się do tego, że Scythowie, Sarmatowie są Sławian ojcami (równie jak są ojcami Kał- muków i …
Excerpt
JERZY SAM. BANDTKE. 55 przedając ('*), ostrzegając zaraz czytelników i autora krótkiego wyobrażenia dziejów królestwa polskiego, że Bo- gufał o Lechu niewspomniał, że jeśli w znanym druko- wanym Bogufała texcie, szkaradna baśn o Lechu się znaj- duje, to …
Excerpt
56 KRÓTKIE ZBIORY HIST. POL. J. S$. BANDTKE. Polszcze Inflanty za Dźwiną także południowe, które na- dal składały znane województwo inflanckie, jako pamięć dawnićj posiadanych Inflant (pacta oliv. art. V, $ 1, vol 1V, p. 741). Były one stale przy Polszcze …
Excerpt
V. SPIEWY HISTORYCZNE JULIANA URSYNA NIEMCEWICZA POD WZGLĘDEM HISTORJI UWAŻANE. Od niejakiego czasu, wyglądane, dziś już od wielu posiadane dzieło, słodki pomnik spraw i cnót narodowych, powszechną zwraca uwagę i każdego przyjemnóm przej- muje uczuciem. …
Excerpt
ŚPIEWY HISTORICZNE nia i do pracy swojćj. Trzydzieści jest śpiewów z przy danym do każdego sztychem i nutami, jak je głosem i na fortepjanie wydawać. Spićwy są, od 6 do 24 zwrótek, od 36 do 120 wićrszy, w zwrótkach po 4, 6, lub 8 wićr- szy. W nich starał …
Excerpt
NIEMCEWICZA. 59 datków do śpićwów, znamienitych narodu bohaterów, po- mienionych, Zawiszy, Glińskiego, i jimnych wylicza. Prócz tego, podwakroć, jeszcze jinnego rodzaju czyni wybocze- nia, ato z powodu uwag, mad stanem Polski w czasie roz- dzielenia jej …
Excerpt
60 ŚPIEWY HISTORICZNE. dotknięcie jich jedna boleść i żałość nie oburza szlache- tnych uczuć, bo w mierze utrzymane, nieprzestępując pra: wdy, ani są zaostrzone, ani zwrócone w sposób odraża- jący lub hańbiący naród (1). Wszędzie są rozlane szla- chetne …
Excerpt
NIEMCEWICZA, 61 wiane węgierskie załogi wyganiała (%pićwy hist. p. 99, 102, 103); równie, możeby zgodnićj było z prawdą, gdy- by niebyło włożone w usta Łokietka zalecenie synowi, by Polska zakwitła w pokoju (p. 76). Dzielne owszem i niezmordowane serce, …
Excerpt
62 ŚPIEWY HISTORICZNE Między współczesnymi Kazimirzowi (mówi Narusze- wiez), albo mało co od niego późnićj żyjącymi pisarza- mi, którzy o Kazimirzu w kronikach swojich wspominali, są: mnich Brunewillerski, Wippo kapelan Konrada II, Piotr Damiani pis cie …
Excerpt
NIEMCEWICZA. 63 Niemiec, gdzie w rycerskićj sprawie słynął, a porzuci- wszy macierzyste w Niemczech włości, przywołany, do ojczystych powrócił (Ga//. I, 18, 19, mscript. xam. 258, 259). Późnićjszy cokolwiek po Gallusie, Mateusz herbu holewa, od Wincentego …
Excerpt
a AN ZER DE 64 ŚPIEWY HISTORICZNE lat nieżył. Popełniane błędy, mogą o dziwaczności rze- czy zapewnić. Nadto, wszystkie dodatkowe z powodu tego mnichostwa opisywane okoliczności, od tego mni- chostwa nieodłączne, są fałszem niezgrabnćj nieprzezor- ności. …
Excerpt
NIEMCEWICZA. 65 zwrócić oko na Długosza (I, p. 199), Pruszcza ( Forteca monarchów, obacz tygodnik wileński t. I, p. 306, 307), na benediktina Franciszka de Riva przeora w Klugnaku (obacz, Narusz. t. III, Aś. III, 3, nota pod koniec). Co tu z ma- łymi …
Excerpt
66 SPIEWY HISTORICZNE wych zdarzeń i okoliczności, do których zwracały różne pojedyncze widoki śpićwów, tudzież sprawiedliwa uwaga, że to dzieło, mające szlachetne obudzać uczucie, powinno było po szczegule wielu świetnych wypadków dotykać, bo tym …
Excerpt
NIEMCEWICZA, 67 szcze, z tego rodzaju rzeczy wytknąć możemy: Lecha i co dalćj po nim następuje, tudzież królowanie Piasta. Lech, baśń. Gdyby był autor pieśń jaką o Lechu utworzył, przy: jemnie byłaby śpićwana, jako o przedmiocie bajecznym, o którym z …
Excerpt
ŚPIEWY HISTORICZNE Piast na tronie? Rzecz jest nieświćża dla chodzących koło dziejów narodowych, że Piast niekrólował. Szacowny, a mało od ziomków znany, którego liczne prace badawcze, oczekują pilnićjszćj uwagi i lepszych względów, niezmordowany w swych …
Excerpt
NIEMCEWICZA. 69 się jeszcze w XIV wieku Jan i Anonim kronikarze (Ma- teusza lub Galla z objaśnieniami powtarzający) (in/er scrtpt. Siles. Somersb. t. I, p. 4, 16) niedopuścili. Raczój twory takie mogły powstać pod koniec tego wieku, a prędzćj jeszcze w …
Excerpt
0 SPIEWY HISTORICZNE. sca wymazany, dotkniemy pokrótce jinnych okoliczności, jakie się dostrzec dały, a przeciw którym mamy co po- , ! wiedzieć, lub do których myśli nasze przydać ośmielamy się. j Że jedna z córek tron odziedziczy, otrzymał to zape- …
Excerpt
NIEMCEWICZA. 71 (roku 1430 po sejmie jedlińskim,) Witold wzywa do sie- bie, do Litwy, króla, tam się korony doprasza, tam obe- cność Oleśnickiego królowi serca dodaje, tamże w tymże czasie, (roku 1430,) w tćj trudućj okoliczności w Trokach przypadła …
Excerpt
8 12 ŚPIEWY HISTORICZNE 1468, (w voluminach legum niepołożonymi,) drukowanych, rzeczonćj ważnćj ustawy, jakoby nieszawskićj, nieznajduję. Została ona niezawodnie do zmienionych mocno przy potwierdzeniu za Jana Alberta nieszawskich przyczepiona. Prawda, że …
Excerpt
NIEMCEWICZA. 73 i zgodnóm v stkich stanów zatwierdzeniem, zuzc, circa electionem regis sui, ex unanimi et concordi omnium ordi- mum consensu, postanowionych (pacta Henrici, vo. leg. 1I p. $62). Szósty jednak w tych do śpićwów przyda: tkach wymieniony …
Excerpt
yw Ręs 74 ŚPIEWY HISTORICZNE nie same te przewinienia, chylenie się i upadek sprawiły. Był zbieg okoliczności, którym się naród odjąć nićmógł, lub od nich mu się uchylić nieudało; zmieniało się jego położenie, a wtym ciągu i stan jego prawie z gruntu …
Excerpt
NIEMCEWICZA. 75 w tyle sławiańskich ludów, podpora w trudnych razach Litwy, w którćj podniecił swobody szlacheckie; naród, który dzielny wpływ narodowości wywićrał na królewie- ckie Prusy, wspólnie z Litwą w jedno zlany, brał pod opiekę Inflanty, dotykał …
Excerpt
76 ŚPIEWY HISTORICZNE. przez stan szlachecki, a ciężary na jine stany spychane: pomyślność ćmiła złe przyszłości wróżby. Stefan król wielkiego narodu, walczy z nieswornością jego, bez do- chodów, uzyskując one, pokrzepił stan duchowny, zesła- błe z Rzymem …
Excerpt
NIEMCEWICZA 47 wulsjach, garstki wojska niepłacone napełniały kraj ło- trostwem; prz; tym i nieprzyjaciel zewnętrzny, poczynał najpięknićjsze prowincje napaściami dotykać. Okolona zaś Polska niechęcią lub nieprzyjaźnią, w stanie tak wzma- gającego się …