Excerpt
PRACE HIS TORICZNE zasem o wyprawach wojennych, niezawsze rzetelne chwytał widoki (*%). Pewnie niedostatek, Rusi czerwo- nćj sprawy (*'), a nieraz i litewskie niedostatecznie zgłę- bione (**) zostawił. A gdy dostrzegam wszędzie wypra cowanie, przez to już …
Excerpt
NARUSZEWICZA I CZACKIEGO. 299 Czacki w przykrzćjszćm położćniu, którćgo ani przewi- dywał. Najgłównićj N częścią jego pracy jest wyjaśnić- jeszcze się z Baszkirami rozmawiali, a dziś u Baszkirów swo- jógo języka nie znajdują, tym trudnićj fakićgo w …
Excerpt
300 PRACE HISTORICZNE nie praw litewskich, a te, z nieczystćgo czerpał zrzódła. Wskazał Linde, jile ruski text statutu trzecićgo od pol skich tłómaczeń różny (*5). Nieznał ruskićgo Czacki. biskupów należą, a w statutach sejmów następujących 1663, 1565 …
Excerpt
NARUSZEWICZA I CZACKIEGO. 301 Więcćj jeszcze różnym jest text originalny ruski statutu pićrwszćgo, (7 ackićmu całkowicie nieznany, od tłóma c ćnia łacińskićgo, którćgo jedynie używał, a który stał sią główną całćgo dzieła posadą (*5). Historiczne przy …
Excerpt
302 PRACE HISTORICZNE uzupełniał takowć Czacki w w śnićniu przemian go spodarstwa krajowego: lecz w tym razie co do oznaczć- nia wartości ziemi, niedostaje czystćgo obliczćnia (**). Najnieszczęśliwićj uplątał się przypuszczćniem , które udo- wodnić …
Excerpt
NARUSZEWICZA I CZACKIEGO. 303 zach, to w nowo wyszukanych przez siebie uczonych sta rodawnćj prawoznawczćj w Polszcze pracy owocach; chóć się czasem cofnie z jakim wyrazem, nowy naprzód do sporów wyprowadzi, zawsze gotów do tćj walki ważnej, którą Czacki …
Excerpt
304 PRACE HISTORICZNE XIV. Gdy je nasi dwaj najznamienitsi pisarze wykład swojich poszu: kiwań sta przedsiębiorę rozważać jego kompożt „e mam mówić o sposobach jakiemi i marrac) : ponieważ na poziomie polskim Narusz jest pićrwszy, co w języku polskim jak …
Excerpt
NARUSZEWICZA I CZACKIEGO. 305 wicz zaprawił się na rzymskich historikach, którzy pod koniec rzeczypospolitćj, albo niedługo po jćj upadku ży Jąc i współczesne pisząc dzieje, przywiązywali się więcej do osób, których się jigraszką rzeczpospolita stawała, …
Excerpt
306 PRACE HISTORICZNE królów i państwa poruszćniami. Jedynie w polilice wy tknięte przyczyny i wszystkićgo sprężyny, z nićj wywo dzone skutki; jedynie z osób pojedynczych wynikające ruchy. Żadnćj w tym sztuki. Wypadki ściśle lat koleją o się ro- …
Excerpt
> języka polskićgo, oddając wiernie ową przenikliwą zw NARUSZEWICZA I CZACKIEGO. 307 lub filozoficznym koloritem, czym czaruje Tacit: ciągle tylko opowiadaną rzeczą karmi i powieść samym stylem do stopnia historicznćgo wiedzie. Nieco nabity i więc znie i …
Excerpt
HI jiż pewną szorstkość eo niektórzy w Tacicie mniej radzi wid 308 PRACE HISTORICZNE dowania trudny i niebeśpieczny. Wszakże zbudował wzór, w który, chcącym kształcić nasz styl historiczny, żytywać się należy: bo rozlazłe, opadłe, francuską pła- ; i …
Excerpt
€ NARUSZEWICZA I CZACKIEGO. 309 nad składem i stylem dzieła o litewskich i polskich pra wach mówić wypada. Wyrzekł był Czacki: » niejeden moje dzieło nazwie /asem,« a po tysiąckroć próżne echo, po wszystkich dawnćj Polski przestworach i zakątkach …
Excerpt
310 PRACE HISTORICZNE tych w pierwszym statucie dla Litwy 1529 roku wydanym, jest napisane w następującym porządku. Po napomknić- niu co to za jeden jest ów rękopism w którym się znaj- duje statut litewski pićrwszy, oraz jakim on sposobem doszedł rąk …
Excerpt
NARUSZEWICZA I CZACKIEGO 311 Po tćj dopićro wiadomości o pićniądzach, jeszcze do wstę ącćj, dopićro się zaczyna statut litewski Zygmunta pierw. o (7). XVIII. Niejest to edicja dosłówna statutu pićrw go, tak jak się w rękopiśmie znajduje: ale, podług jego …
Excerpt
HH 312 PRACE HISTORICZNE gospodarstwa krajowćgo, jego handlu, i różnych wido- ków których znajomość może ułatwić niejeden krok w szczegulny ch cząstkach dziejów narodowych, jako, wia domość, o miarach, łanach, ubiorach. Gdzie Czacki do kładnićjsze o czym …
Excerpt
NARUSZEWICZA I CZACKIEGO. 313 prawa o żydach (7*). Co powiedział o piwie, miodzie i wódce (72), to posłużyło do rozprawy: o prawie które mają obywatele prowincij składających dawną Polskę do wolnego szynkowania piwa, miodu t gorzałki (73). Co tro cha o …
Excerpt
jakim stanie był nasz je jakie ztąd w cią 314 PRACE HISTORICZNE mym titule śmiało upatruję. Gdyby się tituły dzieł tego rodzaju, z przedmowy, wstępu i przypisów tworzyły, dzieło Czackićgo zasłażyłoby na ten tituł który nosi: o litew skich i polskich …
Excerpt
NARUSZEWICZA I CZACKIEGO. 315 taki Czacki, nie ze starożytnych wzorów, chociaż skażona staroż ytność rzymska, niekie dy w tym smakowała. Do takićgo, łatwo pobudzają, uc inkowość i dorywczość fran cuska, oraz nawał wiadomości, wyobrażeń i uczuć, a tych, w …
Excerpt
316 PRACE HIST. NARUSZEWICZA I CZACKIEGO. Naruszćwicza kontinuatorów rozpoczął; pełen zasług i lat w narodzie, dopiąłeś swojćgo celu, boś do serca rodaków przemówił. Za tobą postępując jinni grona naszćgo kol ledzy, albo już z dziełem wystąpili, albo z …
Excerpt
XVI. KODEX DIPLOMATICZNY LKIEJ POLs WYDANIE WIE KI EDWARDA RACZYNSKIEGO. Kodex dyplomatyczny Wielkiejpolski zawierający bulle papieżów, nadania książąt, przywileje miast, klasztorów i wst, wraz x innemt podobnej treści dyplomatami tyczącemi się historji …
Excerpt
318 KODEX DIPL. W. POLSKI zuje, bo w nich daleko więcćj znalćść można aniżeli sto sunki między narodem a władzą; a słusznie daje czuć ważnićjszość zbioru swćgo nad dogielowski, który uga niał się raczćj za zewnętrznymi Polski stosunkami a ni- żeli za jej …
Excerpt
RACZYNSKIEGO. 319 podział między synów Krzywoustćgo: drugą, do czasów Władysława łokietka; trzecią, od czasu Kazimirza wiel kićgo. Te trzy doby, tym wydatnićj się przed okiem roztaczają: że zbiór doznaje przerw, w pewnym rodzaju niedostatku w przejściu …
Excerpt
320 KODEX DIPL. W. POLSKI okrósów: dostrzegam tylko stórczące z każdćgo okrćsu niektóre szczeguły, które okazują, że stan towarzyski na rodu za każdy raz przeobrażał się, orgazacja w państwie ulegała przemianie. V. Kiedy się wpatruję w bullę czyli brewe …
Excerpt
RACZYNSKIEGO. 321 VI. W następnym szeregu diplomatów od roku 1231 aż do Łokietka, przeważają nadania i uwalniania, przy- wileja osobom, dające wyraz przemienności. Stary wzrąb jest rozrywany i na wszystkie strony w okruchach roz- rzucany, dla przeróbki na …
Excerpt
322 KODEX DIPL. W. POLSKI nieraz quam pluribus fide dignis. Jimiona obce na chrzcie dane mięszają się coraz więcćj z narodowemi: nareszcie + Są one bez nazwisk. Dla odróżnienia je- przeważaj dnostajnych, dodawane bywają przydomki, między któ- rymi …
Excerpt
% © %y b RACZYNSKIEGO. 323 grodu, jak to miało mićjsce z grododzierżą Gdecza: jinni niektórzy ustali, z powodu że gród prawa polskiego prze- dzierżgnął się na sprawiedliwość teutońską, i oni stali się niepotrzebni; ale wielu jakiem to powiedział w swojćm …
Excerpt
ub lzikowa 5 KE RAY A) kow 1.0 Szk raj 1205 ZACK iaoyGuk sSĆ ca 1%, 324 KODEX DIPL. W. POLSKI przez kasztelanów radnych obowiązek, wymagał ustano- wienia starostów aby podatki i policja miały w powiecie wykonanie: z tąd na tych pomnożonych urzędników za …
Excerpt
| pa ] [25% M. 18, cólowy pojlodsi orm AŻSEO PRON Ś nówki mam my a Kagh BAB. ing tamhm pen , prima allream. j„Mhoftot b jk pla Ń ne WN'yii oda Jann' un ) WZA pna flo A zła | Tzemk bożążi um 4 wurtan ada Fam main; Z . sjese: Jalóm pidył zyedknł Alil p, aka …
Excerpt
Zi, Lzpkotekć …
Excerpt
RACZYNSKIEGO. 325 X. W uszykowaniu tych wojewodów napotkałem na niejakie trudności. W najdawnićjszóm ukazywaniu się jich jimion po diplomatach, nieraz takowe jimiona są z do- datkiem palatinus poloniae, albo tylko pałatinus bez wy mienićnia, czy …