Excerpt
246 PRZYPISKI DO Skoro prawo rzymskie żadnóm prawem krajowćm nie stało się obowiązującćm szlachtę, skoro małe nim przed wieki zainteresowanie przeminęło: oczywi e zatym, cięż- ka jest fatiga, wyszukiwać jakiego nieprawnego, dziwa: cznego przypadku, w …
Excerpt
MIĆKIEWICZA I MORZE 247 osoby do sądów, do rzecznictwa i do palestry, a przez to zdarzyły się przypadki że popićrano prawem rzym- skićm, sędziowie tego otwarcie odeprzćć nie umieli, i na prawo rzymskie znalazł się naostatek wmówiony jaki- kolwiek wzgląd …
Excerpt
XIV. PRAWO RZYMSKIE W POLSZCZE JAKIM SPOSOBEM W SPRAWACH KRIMINALNYCH UŻYTE BYŁO Z POWODU TRZECH ROZPRAW JANA NEPOMUCENA JANOWSKIEGO. 1. Zmvestigentur omnes sententiae et loci juris romani, quotquot in Cadlubcone occurrant et imdicentur fontes eo- rum: ab …
Excerpt
ROZPRAWY JANA NEP. JANOWSKIEGO. 249 rum. Dopełniając zadosyć pytaniu temu Janowski, na wstępie zamieścił trzy małe pisemka swoje, do pytania tego nieco ściągające się: 1, opiniones eruditorum de fatis Juris romani in Polonia; 2, de vita meritisque …
Excerpt
250 ROZPRAWY współubiegaczów, magistrów, Józefa Koryłowskiego i Jana Aloyzego Gastela, udzielone sobie jich poszukiwania, z któ- rych uzupełnił swoje. Z tego widać, że Wincenty wy- stępował w kronice z całą prawa justinjanowego znajo- mością; zarówno …
Excerpt
JANA NEP. JANOWSKIEGO 251 wziął z poprzednika swego Mateusza. Podobno jednak niedostateczny jest powód przypuszczać Wincentego, ple bejum fuisse, kiedy ten powód ogranicza się tćm jedy- nie, że wielu jinnych światłych mężów naszych, przez samych tylko …
Excerpt
252 ROZPRAWY IX. Zastanawiając się nad wyrazami Mićkiewicza : że Kazimirz sprawiedliwy raczćj szedł za zwyczajami nie- mieckimi, niż za prawidlami rzymskiemi, przykłada Ja- nowski, ergo in synodo lencicensi. Sądzę jednak że te wyrazy Mićkiewicza do …
Excerpt
J/ A NEP. JANOWSKIEGO. 253 X. Qui bene distinguit, bene docet. Piękną tę ma- ximę przypomina w piśmie swojem Janowski. Jest ona nieskończćnie wielkićj wagi w poszukiwaniach histori- cznych. Dla tego w konkursowćj rozprawie mojćj o hi- storji w roku 1820, …
Excerpt
254 ROZPRAWY nam ową maximę, qui bene distiguit bene docet przypo- mina, a jak dalece tćj maximie sam zadosyć uczynił, do rozważćnia przystępuję. XL Wykładając, mniemania uczonych 0 losach pra- wa rzymskiego w Polszcze, daje wiadomość Janowski o sporze …
Excerpt
JANA NEP. JANOWSKIEGO. 255 w wielu razach Niemców i Włochów ustanowićnia przyj- mowali, niepojmuje zacoby zaprzeczać tegoż prawa rzym- skićgo. Kończy nareszcie tą wiadomością, że się wielu u nas znajduje, którzy za zdaniem Czackićgo upornie obstają i …
Excerpt
256 ROZPRAWY zostały, i obie równie tak jak Ossoliński przyznały Bandt kemu, że z prawem miejskićm, stan miejski w Polszcze, prawo rzymskie jako pomocne obowiązywało, ale uznały że to wychodzi z kwestji, bo prawo miejskie w Polszcze, niebyło polskie. …
Excerpt
JANA NEP. JANOWSKIEGO 257 Francji Terrasson (*). W Polszcze dopićro w latach 1773, 1785 w sprawach wielkich zbrodni okazało się powołanie do prawa rzymskićgo, a w roku 1808 pićrw y był Bandt- ke, co nieznając jeszcze obu tych spraw, bezwarunkowie poczytał …
Excerpt
258 ROZPRAWY et prelo non comissa varia acta judicioraum superiorum, quae in tabulario publico servantur, complura media, ad opinionem nostram probandam complectuntur (p. 15). Tych tak licznych dowodów, ocenić nie umiem, bo Ża- dnćgo z nich autor nie …
Excerpt
JANA NAP. JANOWSKIEGO. 259 sądzą, czyli, citując Ursinus legem Apulejam i jak ona w Rzymie była, przytaczając, czy *z to urget aby we- dle nićj wyrokowano; niech sądzą, czyli wymagana od króla poena satis idonea, właśnie miała być taką, jaką lex Apuleja …
Excerpt
260 ROZPRAWY nych, kiedykolwiek było: a właśnie mówi rzecz wcale przeciwną. XX. Ma to związek z tą samą sprawą od Heiden- stejna opisaną. Bronił obwionego NWiemojewski, odwoły- wał się do łaski. Tym końcem przywodził prawo cesar- skie, na podobieństwo …
Excerpt
JANA NEP. JANOWSKIEGO. 261 i tćj szlachcie, która na niemieckie sądownictwo przywi- leja miała.« Wszelako, niebrakło i między szlachtą pro- jektów, aby to prawo cesarskie Karola V5% w pomoc ziemskiemu przydać. Lubo to do skutku nie przyszło, jednak …
Excerpt
EE 262 ROZPRAWY czypospolitćj polskićj, do rzeczypospolitćj rzymskićj, sta- wało się rzeczą szczególnićj polubioną. / W tym atoli wszystkim, nic justinjanowe prawa nieznaczą. To erudi- cja, to historja, to rzeczpospolita. XXIV. . Popićrając raz …
Excerpt
JANA NEP. JANOWSKIEGO. 263 że niechętni prawu rzymskiemu, posądzali instigatora, że będzie się do tego prawa odwoływał; po trzecie, że tego prawa instigator użyć niepoważył się i owszem, prote- stuje, że od niego jak najbardzićj stroni. Z tego naosta- tek …
Excerpt
264 ROZPRAWY statutów polskich. Rozpoznanie tego, co: o świadkach i dowodach, o rodzajach przestępstw, o znaczćniu jagel- lońskich ustaw i jinnych z tego powodu przedmiotach Rzeczycki mówi, jest ważnićjszą dla dziejów prawodaw- stwa krajowego rzeczą, niż …
Excerpt
JANA NEP. JANOWSKIEGO. 265 nec enim nos pudere debet aestimare et sequi; placita sa- pientum (clypeus cleri, p. 39). Z tegoż widzę, że ja- kieżkolwiek w pisarzach naszych zjawia się projektowa- nie lub życzenie aby prawo rzymskie za obowiązujące do Polski …
Excerpt
266 ROZPRAWY reszcie do praktiki nieprawnie wprowadzić usiłuj | skie prawo, sążli przykładami podobnćgo powszechnćgo w narodzie działania, życzćnia, upragnienia? czyli excep cją przeciwne przekonanie i poruszćhie narodowi okazu- jacą? Żeby, tak objawione …
Excerpt
JANA NEP. i OWSKIEGO. 267 dectwem przewrótnćgo Orzechowskićgo jawny. Znał on lepićj stan i myśli swojćgó narodu od nas: my od niego uczyć się powinni i opinje wieku przez niego powtórzone rozważań Pięknie tóż cuqzoziemczemi drogami zalecało się prawo …
Excerpt
Z ZZ 268 ROZPRAWY XXX. W roku tedy 1773 instigatorowie w replice swojćj 30 lipca, Marjannę Łukawską, uznają być winną śmierci, ponieważ tak o tćm pisze, de crimine laesae ma- jestatis Julius Clarus, Damhfderjus także in fiminali- bus autor z jinnymi …
Excerpt
JANA NEP. JANOWSKIEGO. 269 bulskićgo przytacza decizje prawa wyjęte z prawnćgo autora Farinaceusza (!9). XXXII. Naostatek Walenty Rzętkowski, w indukcie ze strony obwionćgo Jana Kuźmy, 29 lipca, chce aby obwiniony to zyskiwał, co prawo powszechne na jego …
Excerpt
270 ROZPRAWY niż z filologicznóm starożytnych pisarzy przytoczćniem. Zalaszowski 1699 plątał prawo rzymskie do polskićgo. W szkólnćj nauce wpajano opinją że rzymskie jest po- wszechnóm. Ułomne i defektowe statuta koronne potrze- bowały nie małych …
Excerpt
JANA NEP. JANOWSKIEGO 271 ków ulegalizowania jego powagi i mocy. Jakim zaś to sposobem uczącym znalóść się udało, dowodzą słowa Theo- dora Ostrowskićgo we wstępie jego dzieła (prawo cy- wilne albo szczególne narodu polskiego, t. I, p. 3): »te- g0 tu …
Excerpt
Ko | h 272 ROZPRAWY XXXVI. Wspominał Franciszek Morze (dziennik war- szawski 1826, t. IV, p. 70), że może być że prawo kano- niczne uważano za chrześciańskie, jako bliższy i ściślej- szy związek mające z powodu udziału duchowieństwa w sprawiedliwości. Tę …
Excerpt
JANA NEP. JANOWSKIEGO. 273 XXXVI Czyli tedy tym statu litewskićgo kanałem wywiedzćnie obowiązującej prawa rzymskićgo mocy było za Stanisława Augusta pod wątpliwość wzięte, czyli ten dowcipny przez Theodora Ostrowskićgo ogłoszy jego mo- cy dowód niebył …
Excerpt
274 ROZPRAWY tej sprawy (p. 70) ('*): »notre code criminel est trop imparfait pour pouvoir servir de regle aux juges et A la procćdure: cest un fait que nous devons convenir avec la partie adverse: elle nous a donnć exemple de recourir aux codes ćtranger …
Excerpt
JANA NEP, JANOWSKIEGO. 275 mi krajowómi opisane manifesta, indicia, in recenli cri- mine deprehensio, propria oris confessio, inkwizicje; nie- mnićj jinne w tćj mierze dowody, są do konwikcji: spo soby doskonalsze, sprawiedliwsze i lepićj z wszelkiemi …