Excerpt
136 KRÓTKIE ZBIORY HIST. POL. niali duchownych od powszechnych obowiąsków, ab omni- bus angariis, perangariis (Boguph. p. 59), quae principi- bus ducibusque debentur (Dług. p. 647, Kromer p. 126). Statut wiślicki zna kmiecia w pewnym stanie was- salstwa …
Excerpt
CZERWIŃSKI I FALEŃSKI. 137 Lwie powstają. Albowiem feudalism był w zaborczym litewskim narodzie, jako o tym z dzieła Czackiego nau- czyć się można. Przekonany jestem, że w Polszcze król, nad każdym mieszkańcem również bezpośrednio pano- wał, że przez sądy …
Excerpt
oai Ewan REA 135 KRÓTKIE ZBIORY HIST. POL. wodu klątwy Grzegorza VII na Bolesława II i koronę jego. Czerwiński (I, p. 44) i Faleński (p. 44, 45), tra- fnie zdarzenie to stykają ze współczesnóm zdarzeniem Henrika IV, aleby dobrze uczynili, gdyby opuścili …
Excerpt
CZERWIŃSKI I FALEŃSKI. 139 poznając te zdarzenia, oceniając niedokładnie podane po- stępki króla, stanów i osób, nienależy tworzyć tego co nieexistuje. Dobrze ostrzega w tćj okoliczności Bandtke (t. I, p. 256): co Czackt o świętym Stanisławie powiedział w …
Excerpt
140 KRÓTKIE ZBIORY HIST. POL. peccatum peccato adhibuit, cum pro (*7) traditionem pon tificem truncationi membrorum adhibuit, neque enim tra- ditorem episcopum excusamus, neque regem vindicantem sie se turpiter commendamus. Sed hoc in medio defera mus et …
Excerpt
SEE THEODOR WAGA. 41 dla porównania, z czasów, gdzie już W aga nić mógł od- strychnąć ię od prawdy pilnie przez Lenghic ha śledzonej. Naprzykład, bezkrólewie po Ludwiku, ck opowiadają. Lengnich (hist. pol. brevis Waga (e bara trzeciej, epoki $. 25, 29, …
Excerpt
42 KRÓTKIE ZBIORY HIS w województwie sieradzkim, uchwalili tę z córek królew- skich za królową przyjąć, któ- raby z nich na przesiadywa- nie w Polszcze prz słali posłów na zjazd Mało- polanów do Wiślicy, gdzie tóż posłowie królowćj wdo- wy prosili, aby …
Excerpt
THEODOR WAGA 43 byli posłowie od Jagełły gów musiał. Tymczasem po- wielkiego książęcia litewskie- słowie przybyli od Jagiello- go, do królowej, Wilhelmo- na wielkiego książęcia li- wi książęciu za 7 zonćj, z Ź tewskiego, z oświadczeniem daniem małżeństwa …
Excerpt
44 KRÓTKIE ZBIORY HIST, POL. W dalszym ciągu, Waga dokładnićjszym się staje, bądź to że mniej krótkością krępowany, bądź że od Zy- gmunta III, więcćj na Lengnichu polega, z niego, dla umnićjszenia rozciągł statecznie z jego Tak naprzykład, padku, bierze: …
Excerpt
THEODOR WAGA. 45 z jednćj księgi czerpali. Porównany tćż Piasecki z Len- gnichem, dowodzi jasno, że Lengnich w swćj historji, własne kładł słowa. Szczęśliwy Waga jiż pisał swoję historją jaż po Lengnichu i Szmicie, równie mógł korzy- stać ze Szmita co do …
Excerpt
46 KRÓTKIE ZBIORY HIST. POL. Lengnicha, ani poważne tego przez Szmita i Albertran- dego powtarzanie, tak jasne dowody nie zniewoliły do dźwignienia się z uprzedzeń. Mimo często powtarzanych wydań, do końca pozostały w całćj zupełności, wszyst- kie …
Excerpt
THEODOR WAGA. 47 Danjela, nigdziem się nićmógł doczytać i nieznalazłem nikogo coby się tego doczytał, chy ba to wszystko Waga niebacznie z Wiśniewskiego tablic chronologicz mych wypi- sał); że Kazimierz wielki, pokój x krzyżakami potwierdza, Pomorze jim …
Excerpt
48 KRÓTKIE ZBIORY HIST. POL. Z wyłożonych dotąd uwag, widzę w Lengnichu po- ważnego ojca krótkich zbiorów historji polskićj, piękną mającego z synów pociechę, z wnuków, nie tyle.... jego rodzina następującym da się szykować sposobem (**): | Schot Contant …
Excerpt
JERZY SAM. BANDTKĘ. 49 dostatek zrzódeł i wiadomości, pospolicie długim czasem niszczonych, może się stawać w obszćrnóm pisaniu wy- mówką, a gdy powiększćj części w krótkićm zbieraniu, wymówka ta upada, więc w krótkim zbiorze niepowinni- byśmy znajdywać …
Excerpt
50 KRÓTKIE ZBIORY HIST. POL. przywiązaniem do prawdy, otwartością i śmiałością, która pociąga ku sobie czytelnika, wzbudza w nim zaufanie i szacunek wdzięczności: ale razem żal, że autor wyla- wszy swą pracę na ostatnią epokę, na równi z nią jin- nych …
Excerpt
JERZY SAM, BANDTKE. 51 i nader znaczny, ale skład jego nie jest stosowny do textu, a który, między królów wprowadzony, raczćjby się przydał do przypisków, jakich jest wiele, i ważnych, i ciekawych, starannością niezmordowanego autora różne starodawne …
Excerpt
52 KRÓTKIE ZBIORY HIST. POL. niechciałem wcale opisać, etc. Niepowiem tu, jaką z ta- kiego rozerwanego w rozmajitości skróślenia rzeczy hi < storicznych czytelnik może znajdywać nieprzyjemność, w niejednostajności a częstokroć wielkićj nieciągłości opi- …
Excerpt
JERZY SAM. BANDTKE, 58 kać rzuconych nasion na żyzną w nieszczęścia ziemię. Ale autor niezdawał się tego postrzegać, a niezagłębiając się w zakół niedołężnego prawodawstwa, cokolwiek o nićm pod panowaniem Jagełły powiedziawszy, wreszcie, i 0 sta- tucie …
Excerpt
KRÓTKIE ZBIORY HIST. POL tora. Zostaje on prawda, jak często wyznaje, w niepe- wności, w niewiadomości, i solonowskićm tylko powo- dowany prawem, przychyla się do tego, że Scythowie, Sarmatowie są Sławian ojcami (równie jak są ojcami Kał- muków i …
Excerpt
JERZY SAM. BANDTKE. 55 przedając ('*), ostrzegając zaraz czytelników i autora krótkiego wyobrażenia dziejów królestwa polskiego, że Bo- gufał o Lechu niewspomniał, że jeśli w znanym druko- wanym Bogufała texcie, szkaradna baśn o Lechu się znaj- duje, to …
Excerpt
56 KRÓTKIE ZBIORY HIST. POL. J. S$. BANDTKE. Polszcze Inflanty za Dźwiną także południowe, które na- dal składały znane województwo inflanckie, jako pamięć dawnićj posiadanych Inflant (pacta oliv. art. V, $ 1, vol 1V, p. 741). Były one stale przy Polszcze …
Excerpt
V. SPIEWY HISTORYCZNE JULIANA URSYNA NIEMCEWICZA POD WZGLĘDEM HISTORJI UWAŻANE. Od niejakiego czasu, wyglądane, dziś już od wielu posiadane dzieło, słodki pomnik spraw i cnót narodowych, powszechną zwraca uwagę i każdego przyjemnóm przej- muje uczuciem. …
Excerpt
ŚPIEWY HISTORICZNE nia i do pracy swojćj. Trzydzieści jest śpiewów z przy danym do każdego sztychem i nutami, jak je głosem i na fortepjanie wydawać. Spićwy są, od 6 do 24 zwrótek, od 36 do 120 wićrszy, w zwrótkach po 4, 6, lub 8 wićr- szy. W nich starał …
Excerpt
NIEMCEWICZA. 59 datków do śpićwów, znamienitych narodu bohaterów, po- mienionych, Zawiszy, Glińskiego, i jimnych wylicza. Prócz tego, podwakroć, jeszcze jinnego rodzaju czyni wybocze- nia, ato z powodu uwag, mad stanem Polski w czasie roz- dzielenia jej …
Excerpt
60 ŚPIEWY HISTORICZNE. dotknięcie jich jedna boleść i żałość nie oburza szlache- tnych uczuć, bo w mierze utrzymane, nieprzestępując pra: wdy, ani są zaostrzone, ani zwrócone w sposób odraża- jący lub hańbiący naród (1). Wszędzie są rozlane szla- chetne …
Excerpt
NIEMCEWICZA, 61 wiane węgierskie załogi wyganiała (%pićwy hist. p. 99, 102, 103); równie, możeby zgodnićj było z prawdą, gdy- by niebyło włożone w usta Łokietka zalecenie synowi, by Polska zakwitła w pokoju (p. 76). Dzielne owszem i niezmordowane serce, …
Excerpt
62 ŚPIEWY HISTORICZNE Między współczesnymi Kazimirzowi (mówi Narusze- wiez), albo mało co od niego późnićj żyjącymi pisarza- mi, którzy o Kazimirzu w kronikach swojich wspominali, są: mnich Brunewillerski, Wippo kapelan Konrada II, Piotr Damiani pis cie …
Excerpt
NIEMCEWICZA. 63 Niemiec, gdzie w rycerskićj sprawie słynął, a porzuci- wszy macierzyste w Niemczech włości, przywołany, do ojczystych powrócił (Ga//. I, 18, 19, mscript. xam. 258, 259). Późnićjszy cokolwiek po Gallusie, Mateusz herbu holewa, od Wincentego …
Excerpt
a AN ZER DE 64 ŚPIEWY HISTORICZNE lat nieżył. Popełniane błędy, mogą o dziwaczności rze- czy zapewnić. Nadto, wszystkie dodatkowe z powodu tego mnichostwa opisywane okoliczności, od tego mni- chostwa nieodłączne, są fałszem niezgrabnćj nieprzezor- ności. …
Excerpt
NIEMCEWICZA. 65 zwrócić oko na Długosza (I, p. 199), Pruszcza ( Forteca monarchów, obacz tygodnik wileński t. I, p. 306, 307), na benediktina Franciszka de Riva przeora w Klugnaku (obacz, Narusz. t. III, Aś. III, 3, nota pod koniec). Co tu z ma- łymi …