Excerpt
146 KRÓTKIE ZBIORY HIST. POL. Są te piękności przeznaczono do oświecania młodzieży, są najposzukiwańsze i naj (bo tego przeznaczenia dzieła więcćj uległe darciu,) wykładają dorywczo co na myśl przyszło, podług porządku królów od Lecha do Stanisła wa …
Excerpt
NOUGARET. 147 niektóre wydarzone wypadki. Pod Władysławem Herma- nem, uboczna wiadomość o Grzegorzu VII. Do piękności historji należy anekdota za Krzywoustego o buntowniku Skarbimirze i tchórzostwie czyli zdradzie jinnego woje- wody; za Władysława II o …
Excerpt
KRÓTKIE ZBIORY HIST. POL. 148 Tak w języku francuskim napisane dzieło, przeszło przez rękę polskićgo na Szląsku tłómacza i wrocławska drukarnię. Mógł się czytelnik z recenzentem cieszyć z dzieł Czerwińskiego i Faleńskiego wprzód rozebranych, wybaczyć …
Excerpt
NOUGARET. 149 w rządzćniu krajem (p. 98). / Leszek biały widział się pogrążony w okropnóm nieszczęściu, Rusini nadgrodzili swe straty zabraniem go z żoną w niewolę, z którćj w rok dopićro uwolniony został (p. 99). Mazowsze, Prusy i Pomeranja, długi czas …
Excerpt
150 KRÓTKIE ZBIORY HIST. POL. NOUGARI wrocławski w dwieście mieszkańca z Wołynia (p. 197). Gotthard Kettler mistrz krzyżacki wroku 1579 zostaje hoł- downikiem Polski, otrzymawszy inwestiturę na Kurlandją od Batorćgo (p.210). W roku 1657 Polska wielkićj …
Excerpt
VIIL. OPISU STAROZYTNEY POLSKI TOMASZA ŚWIĘCKIEGO WYDANEGO ROZBIOR. Gdyby był autor opisu starożytnej Polski czytał, a przynajmnićj przerzucił, dzieła Jana Potockićgo; a mia: nowicie chroniques et memoiros pour servir % Uhistotre des Slaves, czyli …
Excerpt
152 OPIS STAR. POLSKI ojcach (t. I, p. 258, 260, 361); zaczćóm by może dał pokój Sarmatom, mniemanym Slawów przodkom (t. I, p. 46), Hionitom Kijów zakładającym (t. II, p. 97, 160); możeby niedopuszczał się dowolnćgo prowadzćnia Słowian z za Wolgi (t. II, …
Excerpt
TOM. SWIĘCKI. 153 szych pisarzy rozróżniać ja na opowiadającą i opisującą. Pićrwsza mając wzgląd na czas, opowiada kolejnie żacho- dzące wypadki; druga względna tylko na mićjsce, opisuje razem trwające wydarzćnia.' Pićrwsza liczy perjody, prze- dzielane …
Excerpt
154 OPIS STAR. POLSKI cznie, a zatym winien ściśle się trzymać obranćgo przez się roku 1648. Lecz dzieło jego wystawia, nie samo suche geograficznych nomenklatur liczćnie, nie sam ówczesny statisticzny stan rzeczypospolitćj, wyjaśnia razem, przy- czyny i …
Excerpt
'TOM. SWIĘCKI. 155 197i 224), których wszakże niekiedy uniknąć można. — Jak jest pełne i bogate geograficzne z roku 1648 Polski opisanie, niemnićj stanowi Jistotę dzieła i niemnićj dosta- tnie jest przytym, historiczne opowiadanie. Było to pra- wdziwym …
Excerpt
156 OPIS STAR. POLSKI TOM PIERWSZY. Na czele dzieła jest sztychowany widok zamku Ja nowca. Po titule, przedmowie, regestrze autorów cytowa nych, i regestrze materji, zaczyna się tom pićrwszy od ogólnego statisticzno historicznćgo Polski opisu. / Rozcią- …
Excerpt
TOM. SWIĘCKI. 157 prawo, ałe w ów czas być to przywilejem musiało. — Do wyłożenia wojska ź siły zbrojnej (p.T1—87), użył autor D'Aleraca z czasów Jana III, wszakże zwraca oko i na dawnićjszy stan wojska. Interesowny ten ogólny stanu Polski obraz, …
Excerpt
158 OPIS STAR POLSKI czą bez dachów z rozpadłemi sklepieniami otłuczone ścia- ny; w mieście, tuż zaraz i dalćj za miastem, są jinne ko- ścioły: dominikanów, kanoników grobu bożćgo, bene- diktinek, bernardinów, dominikański świętćgo Jakóba. Nie rozpozna …
Excerpt
TOM. SWIĘCKI. 159 yckićm zaś Łęczyca, z powodu zjazdu roku 1180 za Kazimirza sprawiedliwćgo. Wiadomo, że tam wszystko działali biskupi. Przeczyć trudno, aby nićmieli być obecni więksi urzędnicy: (comttes, barones), i książęta krwi, ale trudno jest …
Excerpt
160 OPIS STAR. POLSKI Nasz autor, do opisu (w roku 1648), wziął sobie za wzór Erndtela opisanie stolicy za Augusta II, a przy tym nie wytrzymał aby niezałączył odmian i upiększeń za Stani- sława Augusta, a nawet i późnićjszych odmian. Jeszcze- by po …
Excerpt
TOM. SWIĘCKI. 161 w któróm, pod Rawą, piękna o więzieniach wzmianka. Naostatek (p. 310, 311), kilka słów ogólnych o charakte- rze i sławnićjszych Mazurach. Jeszcze w roku 1811, autor nasz, w drukarni Dąbro- wskiego, wydał hisloriczną wiadomość 0 ziemi …
Excerpt
162 OPIS STAR. POLSKI sja układająca one, odbywała się pod prezidencją Karn- kowskiego, i Karnkowski tym sobie wielkie jimie zjednał, a ustaw Karnkowskiego nienawidzili Gdańszczanie. W tym wykładzie, zwrócił Świ n rinarkę, na morską politikę: rzuca przeto …
Excerpt
'TOM. SWIĘCKI. 163 —380) dość obszćrnie, przystępuje do województwa cheł- mińskiego, a w nićm w szczegulności do rzeczy toruń- skich; z koleji malborskie i napis grobowy Kopernika, Na tym się kończą Prusy królewskie. O książęcych, o jile już książęcemi …
Excerpt
164 OPIS $TAR. POLSKI z powodu Glinian, wspomniał (p. 24), o rokoszu i wy mienia Naruszewicza, który fałszu dowiódł, nieodrzeczy by było, obok tego jimienia, tyle dla dziejów zasłużone go, wymienić razem jimie Załuskiego, gdyż sam Narusze wicz na końcu …
Excerpt
'TOM SWIECKI. 165 formatów, bazyljanów, franciszkanów murowane klaszto- ry; a jezuickie mury, wspaniale, na wyższćm rozwinięte mićjscu, spoglądają na szćroki rynek, za którym, naprze- ciwko z dołu, wyglądają franciszkańskie dachy. Dziś je- zuickie i …
Excerpt
166 OPIS AR. POLSKI wiadomość, niemało pisarza naszego zajmuje. Licznie wy- mienione nazwiska mićjsc, niewielu słów do opisu zapo- trzebowały. Stanęły kopce między gruntami byczkowskićmi a Źwinia- ckiómi, w polu, Tudorów nazwanćm; na Czarnoluzach, mię- …
Excerpt
TOM. SWIĘCKI. 167 Ukrajina (p. 82, i następne), wystawuje stepy, na których tylu ludów losy krwawo rozstrzygnięte zostały. Nie w murach lub nasrożonych basztach, al w odłogach, usypanych wałach i mogiłach, w wygrzebanych nórach, śladów tego, opisujący …
Excerpt
168 OPIS STAR. POLSKI Następuje Litwa (p. 188—244). Lubo widać równą jak wszędzie w opisie tćj obszćrnćj krajiny staranność, jednakże zdaje mi się, mnićj dokładnie być wystawioną. Położenie Litwy i rzeki jćj uprzedzają dzieje. Godne- by tu było …
Excerpt
TOM. SWIĘCKI. 169 większony arsenał i parę niezgrabnych domów. Zatarte dawnćj wielkości ślady, otworzyły dla odświćżonćj kate- dry, aż do góry, plac pusty. Z katedralnego zaś kościoła, jedna świętego Kazimirza kaplica, taż sama co wieków dawnych, gmach …
Excerpt
| H ji | | 3 170 OPIS STAR. POLSKI ukazują się Popławy, przez które czyste Wilejki wody, łacno poruszały młyńskie koła. Uchodzi tu nieopodal strumyk, koło którego w górę postępując, z równin Po- pław wchodzi się w długą dolinę, pomiędzy obrosłemi górami. …
Excerpt
TOM. SWIĘCKI. 171 wy podróżny: różne echa powtarzają łoskot pojazdu, a droga dotarła do rzćki. Po lewćj, ciągłe gór pasmo, w dolinie, murowany trinitarski kościołek i drewniana karczemka; po prawćj, tuż drogę podmywa wspaniały nurt Wilji. Błyskot wód, …
Excerpt
172 OPIS STAR. POLSKI pod gmachami. Wieleż tu mićjsc odmiennych! z wielu ę daje! Miga się mićjsc toż samo coraz jinaczćj widzić s odległy gród, zewsząd w jinnćj postawie widziany. Tu z góry otwićraj zćrokie błonia, na których opodal sięga oko krętego …
Excerpt
TOM. SWIĘCKI, 173 czony. Zachodziły żale do tronu, mała folga nastać miała. Porządek zaś nakazał dla jednostajności, że w całćj kraji- nie poddaństwo zaprowadzone: nędza się wzmaga. — Województwo nowogrodzkie, w nićm Słuck, jedno z naj większych miast …
Excerpt
174 OPIS STAR. POLSKI mimo zmian, w poszanowaniu była, nikt nią nie gardził, nikt niepoważył się z nićj szydzić. Taki jest dwu tomów interesownego dzieła, opisu starożytnćj Polski, porządek. Była Polska od wielu podróżnych zwićdzana i opi- sywanie jćj …
Excerpt
TOM. SWIĘCKI. 175 krętych brzegów jeziora. Ani można przytym zapomnić, niedalekie zaniemeńskićj po obu stronach Merecza nie- wdzięcznćj ziemi. Nieużyty piasek, zaledwie tam utrzy- muje w bezludnćm położeniu rzadką sosninę i bez przer- wy, przez wiele mil, …