Excerpt
98 POLSKA duje się wolny od wierności i posłuszeństwa. Każdy król obrany, obowiązany był na te artykuły zaprzysiąc. Henryk. 141. Na pierwszy raz pominąwszy Ernesta Au- striąka wybrano na króla Henryka Walezego księcia Andegaweńskiego, i posłano po niego …
In:
Excerpt
KWITNĄCA. 99 pieniądze na wojnę potrzebne, a których szlachta wzdragała się mu dostarczyć. Zjednał sobie w wiel- kićj części i szlachtę gdy ustanowił dla Polski 1578 i dla Litwy 1580 trybunały, czyli sądy najwyższe, zrzekając się swego prawa sądowniczego, …
In:
Excerpt
100 POLSKA można było szeregowego wojska utrzymać. Podatki były rzeczą nie stałą. Szlachta gotowa była konia w pospolitym ruszeniu dosi: Zygmuntowskich ustaw, odbywać w swojich wojewódz- twach rewije. Wszelako długim za Zygmuntów po- ść i obowiązaną była …
In:
Excerpt
KWITNĄCA. 104 jednali sobie wielkie fundusze. Podobną drogą osiedli byli w Polszcze i pozyskali względy Batorego. Okazał się on dła nich niezmiernie łaskawy, a chcąc w Litwie szkoły, a w Wilnie uniwersytet założyć; uniwersytet ten 1579, jezuitom powierzył …
In:
Excerpt
102 POLSKA Zborowscy. 147. Zborowscy, którzy nie mało przyłożyli się do wyniesienia na tron Batorego, oczekiwali łask, a Ba- tory zadosyć ich oczekiwaniu nieczynił. Oni zazdro- ścili Zamojskiemu. Z nich najstarszy Samuel, że się za bytności Henryka …
In:
Excerpt
KWITNĄCA. 103 danym, aby mu jego postępówaniu zawadzali. Zaden z Jagiellonów tak niewładał. Batory okazał że był bardzo surowy i że wszystkich krótko chciał trzymać. Powiadano że zamyślał skłonić naród do naznaczenia następcy po sobie i do zamienienia …
In:
Excerpt
; | 104 POLSKA pospolitćj Polskićj, znaczenie polityczne miał jedynie stan szlachecki, reszta narodu i mieszkańców kraju, mieszczanie i wieśniacy, byli na ich łasce. Od roz- zależało szczę- tropnego tedy prowadzenia się szlachty ście całego narodu. Ale …
In:
Excerpt
UPADAJĄCA, 105 to w innćj prezydent na lat dziesięć, to jeszcze w in- nych, dożywotni dożowie. W rzeszy niemieckićj obie- rany był dożywotni cesarz. Polska była też rzeczą- pospolitą, w którćj król monarcha, był dożywotnie obierany. Obieranie to stawało …
In:
Excerpt
106 POLSKA. raz więcój szkody miewała ze zwycięstw swojich, ani- żeli pobici przez nią nieprzyjaciele. Nie dziwujcie się tedy, jeśli czasy Zygmunta III i Władysława IV, do nieszczęśliwych liczę. Będziecie nieraz w życiu wiele ztwach tego czasu czytali, …
In:
Excerpt
UPADAJĄCA. 107 tron obu narodów miłe przypomnienie krwi tak długo świetność rzeczypospolitćj utrzymującćj. Zamojski pier- wsze w narodzie znaczenie mający, wspólnie z narodem tę elekcją popierał. Wszakże znaleźli się co zaburzyli jednomyślność. Zborowscy …
In:
Excerpt
POLSKA Wojna o Imflanty ze Szwecją. 154, Zygmunt III był to pan bardzo dobry, ale nieumiejący ludzi dobierać i często złój rady słuchający. weckićj, kt To go przyprawiło o stratę korony był po ojeu odziedziczył; a którą mu wydarł stryj jego w wojnę ze …
In:
Excerpt
UPADAJĄCA. 109 wygnani zostali, a wojewodowie i starostowie gnębili podług upodobania. Wielu bardzo ze szlachty, coraz nieroztropnićj się prowadziło. Na kim król polegał. 156. Król sprzyjał niemieckim zwyczajom, strojił syna swego Władysława po niemiecku, …
In:
Excerpt
110 POLSKA powstawały niesnaski i krwawe zdarzenia po miastach Polski i Litwy. Tak się dziwnie po wszystkich kątach rzeczypospolitćj rozkrzewiły niezgoda i poswarki. Ją- trzyły się nawzajem braterskie serca. Brat z brata był niekontent. Łatwo z tego …
In:
Excerpt
UPADAJĄCA. 111 Przepych pański, 159. Wielcy panowie mieli ogromne dochody, tak z obszernych włości, jak z bogatych starostw od kró- lów im dawanych. Naśladowali oni Zamojskiego Jana, ale nie we wszystkićm. Zamojski już nie żył, została po nim przez niego …
In:
Excerpt
12 POLSKA czypospolitćj. Tym hojniejszymi się w tóm okazywali, że wolni od podatków sami własnym nakładem ojczy- źnie służyć chcieli. W tym niejako celu, podobało się im trzymać dwór wielki, i liczne wielotysiączne zbrojne poczty. Pańskie wyprawy wojenne. …
In:
Excerpt
UPADAJĄCA. 113 garstki rycerstwa, wielkich rzeczy dokazywały i ojczy- zna czasem usłużoną była: ale te ustronne i dorywcze wyprawy rozerwały narodowe siły. Hetmani rzeczy- pospolitćj przez to nie mogli mieć dostatecznego woj- ska. Osóbno dokazywali …
In:
Excerpt
114 POLSKA były niepłatne, o żołd swój owałtownie się dopominać poczęły. Opuszczały granicę Moskwy i wracając do kraju 1612 potworzyły zwiąski czyli konfederacje i osiadł- szy w Brześciu litewskim, we Lwowie i w Bydgoszczy, na okół po wsiach i miastach …
In:
Excerpt
UPADAJĄCA. 115 wojna się odnowiła, Żółkiewski 1620 pod Cecorą zgi- nął i Polacy pobici. Niedługo potóm 1621 pod Cho- cimem gdzie Chodkiewicz umarł, przymusili Turków do odnowienia pokoju jaki był z Żółkiewskim zawarty, Po takich stratach Zygmunt III. …
In:
Excerpt
116 POLSKA wojny. Ale oni narzekali, że ich nawracają, a śtaro- stowie z panami mając żydów w pomoc, w poddaństwo zamieniają i do pańszczyzny, do której nie byli obo- wiązani przymuszają. Stawali owszem ze swymi przy- wilejami wolności i domagali się praw …
In:
Excerpt
UPADAJĄCA. 117 książęcego tytułu używać pozwolono, a Ossolińskim hrabiowskiego; wszelako tytuły te nie nieznaczyły, ksią- żęce ledwie od kilku domów używane, reszta kniazio- wskim i książęcym zaszczytem odróżniać się unikała i zaniechała, Co zaś do tytulu …
In:
Excerpt
Raj IE = EG mzzm ZZA 118 POLSKA dnych wodzów, bez bitwy strw ożyli się Tatarów i Chmielnickiego i z obozu uciekli. Chmielnicki stanął aż pode Lwowem i Zamościem, gdzie układy poczy- niwszy, oczekiwał elekcii. Obrany Jan Kazimirz, przy- słał Chmielnickiemu …
In:
Excerpt
UPADAJĄCA. 119 Kozaczyzna odpada. 168. Otoczony był król od Chmielnickiego 1640. pod Zborowem. Umówiono tedy, że panowanie Koza- ków i dyzunii, będzie aż pod rzekę Horyń, że tam ani jezuitów ani żydów niebędzie, że dla dyzunitów będą w senacie wskazane …
In:
Excerpt
120 POLSKA gwałtem pałac swój odzyskał, za co do sądów mar- szałkowskich za wolą króla pozwany, na gardło s zany: pełen żalu, gniewu i zemsty, opuścił Polskę, i udał się do Szwecii. Król ukazał na sejmie 1652, listy Radziejowskiego, pobudzające kozaków do …
In:
Excerpt
UPADAJĄCA. 121 praw rzeczypospolitćj czyli stanu szlacheckiego. Po zdobyciu Krakowa, oglądał on groby królów Polskich. Oprowadzał go Szymon Starowolski i zatrzymał przy grobowcu Łokietka, przypominając, że ten król po- trzykroć z Polski ustępował i trzy …
In:
Excerpt
p 22 POLSKA. Jasnćj górze słynącćj, wychodzi w pole. Kupi się wszystko do niego, wojsko kwarcianie do swojich obo- wiązków i posłuszeństwa wraca. Jerzy hetman polny koronny i Stefan Cz J duszą powszechnego powstania, Lubomirski rniecki stają się a …
In:
Excerpt
UPADAJĄCA. 123 lawie, mocą którego elektor od powinnego hołdu z księ- stwa Pruskiego uwolniony został. Najkorzystniejsze było przymierze z Danią. Wojna duńska odciągnęła Karola Gustawa, a dzielność Stefana Czarnieckiego, ścigała go aż w Danii. Jeżeli …
In:
Excerpt
124 POLSKA. druszowie, uczyniono z Moskwą 1667 pokój. Smoleńsk, Siewierz, Czerniechów i Ukrajina za Dnieprska z lu- dem kozackim tam schronionym, Moskwie całkiem od. stąpione. Kijów do dwóch lat przy nićj zostawiony, pozostał na zawsze. Poburzenia wojska. …
In:
Excerpt
UPADAJĄCA. 125 zwalam. Królowa rodem Francuzka, miała nad królem moc wielką. Potrafiła ona zjednać senatorów, że dla nićj bardzo się powolnemi stali: ale między tłumem szlachty, trudnićj było co dokazać. Królowa chce następcę na tron naznaczyć. 17%. …
In:
Excerpt
126 POLSKA a Lubomirskiemu niechętny. Z małego szlachty imie- nia, mimo położonych zasług do zgonu prawie bez wysokich dostojeństw. Po jego zgonie buława polna, dostała się także Janowi Sobieskiemu, który w przy- jaźni z Prażmowskim wnet i wielką buławę …
In:
Excerpt
UPADAJĄCA. 127 i już ponawiały si + atarskie napaści. W tym trudnym razie Jan Kazimirz z małżonki osierociały, postanowił złożyć koronę i nie go od tego wstrzymać nie mogło. Przypadło jego panowanie, w czasach dla Polski nie- szczęśliwych. Używała Polska …
In: