Excerpt
12 1680 1688 1693 1698 1702 1703 1703 1706 1710 1680, GEOGRAFJA. plany miast: Gdańska, Torunia, Elbląga, igi, Wilna, Lublina, Zamościa, Krakowa, u Frederika de Witt w Amsterdamie, przeszły do rąk Covens i Mortier. 1692 Huberta Jaillot mappy w Paryżu; …
Excerpt
1750 158 1758 1757 1759 1760 1761 W I 1 I OPISY I MAPPY POLSKI. 15 mappa Roberta Vaugondy i jinnych. 1 Bened. Chmielowski: nowe Ateny, Lwów —1758 Jan Friderik Endersch, mappy Prus pol- skich, w Elblągu. Kazimirz Aloizy Hołówka compendium geogr. Kra- ków, …
Excerpt
GEOGRAFJA 1778 1779 Jan Potocki podróżuje: voyages en Maroc; 1784 en Turquie et en Egypte; 1787 en Hollande; A) 1797 dans les stepes dAstrakhane et du Caucase, 1805 do Chin 1782 Józef Mikosza, podróż do Mołdawji i Turek; prze- kład na niemiecki, przez …
Excerpt
KRAJINY. 15 Textora, Engelharda, Dafoura etc. ete zych Pols Chrzanowskiego całkowitćj mogą być lepsze od dawnie B. RKRRAJINY Z JAKICH SKŁADATŁA SIĘ POLSKA Różnym czasem nie jednostajnćj rozciągłości Polska, z rozmajitych zkładała się krajin i cząstek, z …
Excerpt
16 GROGRAFJA. Obotryci był to jeden z tych ludów które w dzisiej- Nigdy jich polski oręż szym meklenburgskim siedziały. nie ujarzmił. Królowie Obotrytów stawali się potężnemi, a choć ludność obotrycka wyginęła, oni ustalili w tćj stro- nie panowanie …
Excerpt
KRAJINY. 7 tych naczelników może był też Borisław 955—974. Duń- skich łotrów wikingów co się w Jomsburgu 980—990 zasiedlili wyparli Pomorzanie. Duńczycy za Kanuta wpa- dli do tych pobrzeżów, wdzierali się do nich i Polanie z którymi umowy braterskie …
Excerpt
IOGRAFJA. Polanie, FolsiLa. Polanów naród znany jest we dwóch miejscach. Je- den nad Dunajem z miastem Kijowem i ten z jinnymi wziął jimie Rusinów; drugi nad Wartą z miastem Po znaniem i Gnieznem, a ten liczył się do Lechitów. Lechici. Do Lechitów lubo …
Excerpt
KRAJINY. 19 ściwą nazwano Wźżelko Polską, a prowincje krakowską i sandomirską, Mało Polską. Dom Piastów. W panującćj familji Piasta, był zwyczaj dzielenia państwa między synów królewskich. Dla tego Mieczysław I podzielił kraj między pięciu synów. Nie …
Excerpt
20 GEBOGRAFJA. towego i ostatnią wolą swoją bieg dziedzictwa przerywać. Leszek, Mazowsze testamentem przekazywał to Mieczy- sławowi staremu, to Kazimirzowi sprawiedliwemu. I po- dobnie było aż do zmyślonych przez Grifinę testamen- tów Leszka czarnego. …
Excerpt
KRAJINY. 21 Książęta, lubo się wassalami korony uznali, wszelako mniemali, że są panami księstw swojich, że nimi dispo- nować od upodobania mogą, z tąd nietylko zięciom prawo dziedziczenia przyznawali, ale z różnymi domami zawie- rali pakta, które …
Excerpt
22 GKEOGRAFJA. jedno wielkorządstwo składała. Kiedy Władysław Her- man dzielił państwo swoje między synów, dostała się Bo- lesławowi krzywoustemu. Odtąd cała ta prowincja od Szlązanów Szląskiem nazywać się poczęła. Bolesław krzy- wousty wydzielając dla …
Excerpt
KRAJINY. ja przy zgonie utrzymał się na monarchji przekazują 1290 Przemysławowi. Henrik II głogowski dobijał się o koronę przeciw Łokietkowi powtórnie przywróconemu, a fakcją wielkopolanów wyniesiony na księstwo wielko- polskie 1306 był panem tój …
Excerpt
24 GROGRAFJA. Ossy i do środka dzisiejszćj Warmji. Czyli Kujawianów od początku do Mazowsza liczyć można? godzi się wąt- pić. Królowie polscy wprzód musieli Kujawy opanować nim zdobyli Mazowsze. Ziemowit strącił Popiela z tronu w Kruszwicy kujawskim …
Excerpt
KRAJINY. 25 ziemia 308— 1317 podchwyconą została przez Krzyżaki; a Dobrzyńska po dwakroć przez nich 1329—1343, 1395— 1408 zatrzymaną była. Mazowieccy niechętni Łokietkowi sprzymierzyli się 1326 z Krzyżakami; a Wacław płocki zniewolony był 1329 uznać się …
Excerpt
26 GKOGRAFJA. jeszcze Mazowsze stało się do jedności pośredniczącym. Klekcje królów, miejsce wspólnego sejmowania, na osta- tek i stolica królestwa, obrały swe siedlisko w Mazo- wszu. Tym sposobem Polska z nad Warty przeniosła się niejako nad Wisłę. …
Excerpt
KRAJINY. zd com, że wkrótce prawie całkićm pruskie ziemie opano- wali. Tylko utrzymać je było jim długi czas trudno. Świętopełk pomorski z jednój strony, a z jinnćj Mendog litewski podawali jim rękę i do powstania podniecali ; sudawi tóż mocnićj swój …
Excerpt
28 GEOGRAFJA. i Ruś. Jestto jedyna krajina przez Polskę rzeczywiście podbita, w którćj powstało województwo Podlaskie. Chrobkbacja wieliLa. Chrobatowie i Ohrobacja rozlegali się po obu stronach Karpat od Dunaju do Pilicy, od ujścia Morawy za Bug i do …
Excerpt
KRAJINY. 290 Część ta musiała być czas jakiś 562— 592 jarzmem Avarów czyli Obrzinów (olbrzimów) uciśniona, tak jak Jich sąsiedzi nadbużańscy Dulebi. Ale od upadku Obrzi- nów, utrzymywała swę niepodległość. Do nićj się chro- nił słowiański obrządek gdy go …
Excerpt
30 GEOGRAFJA. dalekich ustrońców trapione. Kijów płacił dań Chazarom. Rozboje z morza baltickiego Waregów niepokojiły od strony północnćj. Zapraszani lub nieproszeni (od 862 do 1018) napływali i siedlili się po niezmiernych przestwo- rach, szukając łupów …
Excerpt
KRAJINY. 51 zerwała się Ruś dawna z nowo powstającą i od nowo powstałćj prześladowaną była. Kijów coraz słabszy sta- wiał opór, przestawał być spójnią Rusi, złupiony i po- niżony 1169 przez suzdalów, tracił urok. Złupiony i zruj- nowany następnie, 1202 …
Excerpt
52 GEOGRAFJA. a wnet Jadźwingi u nićj schronienia szukali, kiedy wspólne tych narodów bałwochwalstwo uciśnione było. Pierwsi książęta litewscy byli dowódzcy wojowników w obronie wolności stawających. Dopiero familja Lutu- wera poczęła tworzyć państwo …
Excerpt
KRAJINY. 38 Czerniechów 1494, w ręce moskiewskie przeszły. Litwa (od 1499) szczerze poczęła się skłaniać do spojenia się z Polską, co unją lubelską 1569 uskutecznione zostało: roz- graniczenie między dwoma narodami umówione, księstwa i ziemie w …
Excerpt
34 GEOGRAFJA. zostawieni kawalerowie mieczowi, zagrożeni zostali wzra- stającą potęgą Moskwy. Szukali obcćj pomocy w Polsz- cze, Danji, Szwecji, a przez to więcćj jeszcze na siebie Moskwę wyzywali. Ostateczne 1568 mistrza Gottarda Kettlera z Polską …
Excerpt
RE KRAJINY do 1612 gościła, swój uszczerbek odzyskiwała, karmiąc się nadzieją, że dla swych zasad pozyszcze myśl bojarską. A choć zawarty pokój 1619 zawiesił sąsiedni zawód, sa- pieżyńskie wezwania powoływały Moskwę do zjednania się braterskiego, czyby …
Excerpt
30 GEOGRAFJA. grzy; potym Turcy. Wołosi bywali na stronnictwa rozer- wani; stawali się niewiernemi. Różne stronnictwa popie- rała rzeczpospolita polska; albo znamienici panowie pol- scy usiłowali Moldawją osadzać wojewodami Polszcze wier- nemi. Już od …
Excerpt
RZEKI. 50 zał. Przekopcy choć się sułtanom i kalifom tureckim pod- dali, pozostali w stosunkach z Polską; wystawili na dru- gićj stronie Oczaków i powtarzali, że z nim na ziemi polskićj siedzą. Pobierali jurgielt aby rzeczypospolitćj służyć. Osaczeni …
Excerpt
Memel czyli Nie- men, uchodzi do Kurischhaftu Wisła GEOGRAFJA Z prawćj: Berezina Kotra Mereczanka Wilja Szoja, Niewiaża . Dubissa Jura Minga; z lewćj Molczad Szczara Zelwianka Rosa czyli Roś Swisłocz Łososna Hańcza Birszajka ozeszupa ; z prawej Skawa …
Excerpt
Wisła trzema ko- rytami do morza uchodzi, lewym Motławą zwanym wprost do morza Baltickiego, środ kowym i prawym czyli Nogatem, przez Frischhaf do tego i morza Baltyckiego RZEKI. Bug m Narew N Wkra Drwęca Ossa; z lewej: Przemsza Dłubnia Srzeniawa Nidzica …
Excerpt
Warta uchodzi do Odry, a Odra do morza Baltickie- go. Do morza Czarnego wchodzące: Dniestr . Boh GEOGRAFJA. Widawka p. Ner p. Prosna 2. Rogoźna p. Obra Ż. Głda czyli Kud- | dow p. z Dobrzi- cą i Złotawą. z prawój: Drawa czyli Drage śmienica Swica Łomnica …
Excerpt
Boh Dniepr RZEKI. Sawranka Kodima z lewćj: Jożek Ikwa Desna Sob Sinuchąwwst +... z prawćj: Wop Druck Berezina . .%oint. Prypeć. snie „te eterów . . Ugorski Tikicz 1. Gniły Tikicz p. Wis Tatran p. Taslik czarny 2. Hajna p. Plissa p. Bóbr 2. Swisłocz p. …