Excerpt
82 DOSTOJNOŚCI referendarskie obalone. Sąd asessorski przejistoczeniu uległ. Urzędy w to wchodzące stanowiska swe po zmieniały. Nowe komissje ustanowione, uczyniły try bunał skarbowy niepotrzebnym i ten skasowany, a byt jego sejmikowy do sejmu …
Excerpt
I URZĘDY. 38, 83 pilnowywać; stosownie do ustaw wojennych wyrokować. "Rada wojenna do szczególnych oddziałów wojska wy- syłała pojedynczych sędziów, do rozsądzania spraw wojskowych, z wolnóm odwołaniem się do nićj. Słan- nictwa od Porty Ottomańskićj do …
Excerpt
84 DOSTOJNOŚCI niem wielu prowincij, odpadł i urząd Zupniczy, wiele wieków pięknie utrzymujący się; król tracił do- chody ceł morskich. Ekonomje jego wymagały lepszćj administracji. Do urzędów liczyć należy, w owych cz rabiań: administracją Poczt w r. …
Excerpt
I URZĘDY. 39 85 ników wojskowych i różnego wojskowego urzędu. Zo staje jeszcze nadmienić, o stopniach i rozmajitych mia- nach różnćj rangi dowódzców w wojsku. Siłą naro- dową była z dawna szlachta, która zawsze poczytywała się za jedyną swego kraju …
Excerpt
86 DOSTOJNOŚCI nacje były do tego obowiązane nawet. Prócz tych liczyć potrzeba Kozaków, lekką jazdę, którą rzeczpo- spolita straciła, gdy się z Polski wynieśli i Moskwie poddali, tak że mała jich liczba przy Polszcze została. Nie były to dostateczne …
Excerpt
I URZĘDY 39, 40 87 to Kozakńmi, to Petychorcami, to Hajdukami zwana, na roty dzielona, a każda rota na dwie chorągwie. W Litwie tego auktoramentu składają jedynie Husarze, jazda lekka, chorągwie Tatarów i Kozaków. W aukto- p ramencie Polskim, piechoty nie …
Excerpt
88 ZASZCZYTY tów pochodzących zlechciców, czyli ślachte szlachtę W krajach Nadwiślańskich aż ku Odrze, przed wpro wadzeniem chrześcjaństwa, Kmieci: czyli lud pospo lity wolny, zarówno z Lechitami praw obywatelskich używał. Gdyby nie było jinnych o tóćm …
Excerpt
I TYTUŁY. 40. 89 gnąć panowanie, lechitów w poddaństwo obrócić (3). Kazimirz restaurator był między zwaśnionemi pośre- dnikiem, zwyciężył upornych, a odtąd kmiecie wyższe obywatelstwo stracili, wyższych dostojności dostąpić nie mogli. Tlała więc w …
Excerpt
$ E RE | e 90 ZASZCZYTY cego ludu do niższych urzędów powoływani byli(©) Choć nadszedł czas koło roku 1160, w którym podo bało się biskupowi krakowskiemu , w jimie zlechciców wydawanie jich córek za kmieci, k stwem nazywać (? 1); wszakże kmieć równie ze …
Excerpt
ouł O HERALDICE. 9, 10. 241 k raldyczną, wzięto się jak sztukę jak naukę rozważać i z przepisów jćj, że tak powiedzieć można, pewny ko- dex wyciągać. NM. HERALDYKA. X. Nauka heraldyczna zebrała przepisy jak blazo- nować, to jest jak herby a raczćj …
Excerpt
242 O HERALDICI Nakreskowania te oznaczają kolory czyli heraldy czne barwy, następującym sposobem. A B | | Metałów: A, złoto (czyli kolor żółty, or) I | B, srebro (czyli kolor biały, argent). © D R E | cJ j Barwy: Ć, czerwona (gucules); D, niebieska …
Excerpt
O HERALDICE. 10. 243 Postać tar małą i nieznaczącą była rzeczą dla heroldjów, jest wszakże nie bez pożytku dla poszuki- wań historicznych na jćj postać uwagę zwracać, albo- wiem niektóre onćj postaci były przed jinnemi polu- bione, to w pewnych wiekach, …
Excerpt
244 O HERALDICE. XI. Bezwątpienia, że jistotą herbów, tarczach mies na tych czone godła, rozmajite zwierzęta, ziem skie i niebieskie ciała, przedmioty i postaci rozliczne, które w nowszych czasach w b: '-dzićj zwyczajnćj i na turalnćj postaci są …
Excerpt
O HERALDICE. 11 245 dół A (parti); w poprzek B (coupó); tudzież skośnie już w lewo © (tranchó); już w prawo D, (tadlłó). Może być dzieloną na cztery części (repartt), w krzyż EK (ócarteló), lub krzyżowo skośnie F (ócartelć sauloir). Przedzielona przez oba …
Excerpt
246 O HERALDICE Podobnie cztery figury ACGI, są dwie nad dwiema albo dwa i dwa (deuc et deuw); a równieź większa liczba, w liczniejsze rzędy mieszezona prosto się licz- bami z góry na dół wymienia: naprzykład „, trzy dwa, jeden; -.. dwa, trzy, cztery. …
Excerpt
O HERALDICE. 12. w He 1] IU [arcze przedzielone na liczne wązkie bręgi parzyste tosownie do onych kie (najmnićj w sześć części), Są runku, słupowane, pasowane, lub wstęgowe Ww lewo lub w prawo (pali ou vergettć, fascć ow durellć, bandć ou rf 7, ieć, …
Excerpt
248 O HERALDICE A B c D Ę E IFE] | Ą M al J M C8 | Z pomiędzy easzczytnych części drugiego rzędu, są: A (le canton); otok B (le orle): klin © (la pile); ścię- cie ostre D (le giron); roztrój © (le patrle); wręby F (les hameydes). Roztrój jest ze średniego …
Excerpt
O HERALDICE. 12, 13. 249 Powtóre, chociaż wiele z nich, mianowicie w nowszego utworu herbach we właściwćj naturalnćj ukazuje się postaci, większa atoli część, lwy, orły, wieże, mają po- stac przy, , pewien heraldiczny ideał zachowującą, od którćj dla ry …
Excerpt
250 O HERALDICE sliła szczególne koron postaci. Wszystkie te bardzo sic oddalały od stroju koron królewskich, mianowicie oper łowaniem. Dla stanu ryc rskiego z przepisu właściwi nie było żadnych (23). Szczyt hełmu i korony (cimier), czyli jich wierzch …
Excerpt
O HERALDICĘE. 13 254 wał pamięć poprzedniego zarzuconego herbu, tak, jiż arcza z tym hehnowym strojem (cimier), wyobrażały herb podwójny: nowszy z dawnym. Z za hełmu (timbre), roztaczają się w koło i otu- lają tarezę labry (lambrequins)y w postaci liści …
Excerpt
252 HERALDIKA dzano w herbie odmiany, ale zarzucano Jedne, aby brać jinne zupełnie. Przypadki, zdarzenia mnićj zwy czajne, wyroki sądowe karzą 'e, wynagrodzenia zasług, stawały się powodem do przejistoczeń. Powinowacenia się rodzin, pozyskiwanie fortun, …
Excerpt
POLSKA. 14. 253 (support). Dostrzegamy takowe w herbach królestwa czyli państwa w herbie narodowym. W Litwie pieczęć Witowda 1404 ma maleńkie aniołki po bokach tar- czy (?7); ale Kazimirz Jagiellończyk tamże sadzał ja- szczurki łuskate i piekielnika …
Excerpt
254 HERALDIKA jest przez pieczęci Jana Alberta 1492, i Alexandra 1502, które mają lwy herb utrzymujące (35). Lwów trzymających herb, uży Gdańsk, tak na pieczęciach jak i na pieniądzach od 1546, do końca(3%, Podobnie i miasto Ryga, do straży herbu swego …
Excerpt
POLSKA. 14 255 niekiedy na pieczęciach, jak to widać z pieczęci 1438, Rafała z Gołuchowa, podkomorzego kaliskiego a ge- nerała wielko-polskiego, na którój trzyma przed sobą Wieniawę, stojący z dwiema w ręku palmami ry- cerz(*'). Są to dowolne a czasowe …
Excerpt
( 256 HERALDIKA zaszczytu, który tych rozróżnień nieprzypuszczał, i prze- pisanych barw dla nich nieposiadał. Bezwątpienia wiele diplomatów indigenacij i nobilitacij, opisywały po ła- cinie labry (/acinia), ale te w użyciu powszechnem stanu rycer kiego, …
Excerpt
POLSKA. 15, 16 257 polubił i obrał sobie postać, Wszystkie wolny w niej obieg miały, jak się co komu podobało, a Niesiecki zbytecznie się i niepotrzebnie troszczy, gdy mówi że herbu Geis zów Gedygolda potomków, ma być tarcza okrągła(*:), bo może być jak …
Excerpt
258 HERALDIKA nom irozrodziło się w mnogie jinne, nieulegały heral- dicznym prawidłom, przepisanym nadwerężeniom (bri- sure), ani z powodu młodszych w rodzeństwie, ani z powodu uprawniań bękartów jakich. Przeciwnie ow- szem, w brew powszechnym heraldiki i …
Excerpt
POLSKA. 17 259 V. SPOSOBY WYRAŻANIA SIĘ HERALDIKI POLSKIEJ. XVII. Nim się czytelnik z gadulstwem i zrzędze- niem heraldików naszych oswoji, trudzą go zbyteczne wyrazy, powtarzania bez końca, mnićj właściwe słów użycie. W każdym opisie sunie mu się …
Excerpt
260 HERALDIKA kształtem jak tu widzisz: tym kształtem jak się tu kładzie (*6) Najtrudnićj heraldice polskićj jidzie, z podziałami tarczy: tam się wikła i gubi, w ystępuje z linijami i mo- zolnie szuka jich kierunków; zamiast przedziałów, li- czy linie, …
Excerpt
POLSKA. 17, 18. 261 Tarcza na dwie części przedzielona lnją wężyko- h raczćj, jak piorun kręcące się, tak, że się niby zdadzą wata, tak że się cztery anquły w nićj znajdują dwa gradusy od lewego boku tarczy w górę jidące : pole górne btate mi rne (5'). …