Excerpt
uzda a 52 DOSTOJNOŚCI Pesillifer, incisor sub pin- eerna. Magister agazonum curiae 1540 (1). Episcopi, między którymi: vicecancellarius. Palatini, między którymi: ma- reschaleus regni. Castellani, między nimi: ge- neralis capitaneus majo- ris Poloniae; …
Excerpt
I URZĘDY. 23, 24. 53 moria (*), stało się potrzebą ze służby czyli urzędu dworskiego oddzielić dostojności nadworne, któreby nie będąc senatorskiego rzędu, zostały poczytane za dostojno- ści państwa, pro magistratibus regni haberi et appellart. Koło roku …
Excerpt
54 DOSTOJNOŚCI Pocillator sive pincerna. dłructor mensać Structor mensae quem in- Dapifer. cisorem vocant. Subdapif r Dapifer. Magister culina Subdaptfer. Praefectus. curruum Magister culinać qui dapi- Nuper etiam his accesser« bus apparen ; eł cocts …
Excerpt
I URZĘDY. 24, 25 35 crólowój 1527, 1548 ('9) Jako kanclerz 1457 ('); a 1572, podkanclerzy ('*) państwa Litewskiego, kniaziów i namiestników miała. Sejm Horodelski 1413, utworzył klejnotny stan szlachtę. w rozległćj Litwie i zaszczepił wzra- ; życzenie …
Excerpt
0 DOLEY IPA Ę | H 56 DOSTOJNOŚĆI książęcia ochmistrza, który akta poświadcza (1), to miano, nie było zupełnie obce dworowi królewskiemu w Polszcze, gdzie się niekiedy tzywało (15): a och mistrz królowej, zwany był marszałkiem (! Tych wodzów, których …
Excerpt
I URZĘDY. 25. 57 IV. RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ DOSTOJNOŚCI I URZĘDY W KORONIE I LITWIE. 15609—1794, lat 223 XXV. Od unji Lubelskiej 1569 wszystko niejako ustaliło się w Rzec ypospolitćj dwu narodów, nie tak, aby do uzupełnienia, dodania, zmiany …
Excerpt
A A b 58 DOSTOJNOŚCI wymieniać się niezaniedba. Przewodnikiem do tego bardzo dobrym jest Leng ich: jus publicum Poloniac gdy w jego ś lady jidziemy, przytoczenia źrzódeł i do wody na to co z niego powiemy, czytelnik w jego ob szerniejszym wyłuszczeniu …
Excerpt
I URZĘDY. *6 59 komorzy bywał miesz szony przed podskarbim; łowczy dopiero po strażniku i tym podobnie zdarzało się jin- nym. Szereg ten, dzieli się na cywilnych i wojskowych: naprzód powiemy o cywilnych, potem o wojskowych. Wielcy Sekretarze, Koronny i …
Excerpt
60 DOSTOJNOŚCI wprzód do króla zanosili, żalący się przestali swe ża- łoby referendarzom przekładać, udając się z tem do kanclerzy. Zasiadali zaś referendarze na sądach asses- sorskich, a dawnićj obecność Jich tak była potrzebną, Jiż za niesprawiedliwy …
Excerpt
I URZĘDY. %7. 61 skićj to wyosóbnienie zostawiały. Gdy 1764, kommis- sye skarbowe ustanowiono, nie miano więcćj względu na podskarbiego Pruskiego, nawet miejsca żadnego w kommissji nieotrzymał: bezczynny wraz z prowin- cją 1772, byt swój stracił. …
Excerpt
62 DOSTOJNOŚCI lowi przynoszone bywają: a gdy obadwaj podkomo- rzowie są obecni na dworze, tedy żdy podający, Po- lak lub Litwin do właściwego swego udaje się pod- komorzego. W przysiędze swćj obowiązują się granice państwa, w razie sporów z postronnymi, …
Excerpt
I URZĘDY. 28 63 bach i koronacjach królów, jako też w tedy gdy król do odebrania przysięgi z zamku krakowskiego do mia- sta jidzie. Gdy król w Krakowie, po wykonanćj przez mieszczan przysiędze, rycerzy pasuje, uderza jich w plecy mieczem gołym koronnym i …
Excerpt
64 DOSTOJNOŚCI Łowczowie iłŁowczowie nadworni, wswo- jim czasie czuwali nad tóm, aby w lasach gdzie król poluje, zwierzyny niewybijano. Lecz po zniknieniu kró- lewskiego prawa polowań, przy tytule pozostali XXIX. Regentów ka ncellarji, było czterech …
Excerpt
I URZĘDY. 29. 65 | zasiadali oraz w sądach assessorskich, w których są Ę stałemi radzcami. Pisarze skarbowi. Litwa jich miała trzech; h Korona dodawała jim tituł wieley i miała dwóch, h duchownego i świeckiego: przeznaczeni do służby wy- Ł działa …
Excerpt
2 U lddbia © PZ LIT 66 DOSTOJNOŚCI XXX. Hetmani. Tak o wielkich jak o pol- nych, dosyć mówił Niesiecki. Wspominamy tu tylko, że komissje wojskowe, ustanowione od 1764, ścieśniły jich władzę: a oni sami, wkrótce potem 1768 r. poli- czeni zostali do …
Excerpt
I URZĘDY. 30, 31. 67 Przysięgają, że dochodów przeznaczonych na gotowo- ści wojenne, na nie jinnego nieobrócą: składają zaś sprawę i rachunki przed stanami. Litewski od roku 1717, zdaje takowe corocznie trybunałowi skarbowemu. W roku 1685, dla generała …
Excerpt
Ż | ł 68 DOSTOJNOŚCI do urzędu ziemskiego starostów grodowych, chciała uważać grodowy urząd za coś osobnego; Litwa u sie- bie cały urząd grodowy w ziemskie godności liczyła. Z tąd w ogóle znaczne są różnice w obliczeniu urzędu ziemskiego Polskiego a …
Excerpt
I URZĘDY. 34, 32. 69 O niektórych przynajmnićj w szczególności nad- mienić wypada. Uważaj G; naprzód że cały ten szereg dzieli się na urząd ziemskiej grodzki; powtóre że go- dności właściwie ziemskiemi zwane, mają w sobie naj- główniejszy wydział sądowy, …
Excerpt
ab 70 DOSTOJEŃSTWA akt wciąga i wyroki spisuje, zarówno tóż z sędzią i podsędkiem głos swój daje i gdzie oni mają wą- tpliwość, jako wprawniejszy od nich, przepis prawa Jim nasuwa. Nagroda jich trudu pobieraną bywała przez nich od stron spór wiodących, …
Excerpt
I URZĘDY. 32. wad Horodniczowie, byli stróżami twierdz niektó- rych: Wileńskićj, Witebskićj, Połockićj, Mińskićj, Mścisławskićj, Orszańskićj i jinnych Koniuszy, Krajczy czyli Strukczaszy, na Litwie do liczby wymienionych jinnych, tytularnych a nieczynnych …
Excerpt
Y | DEYN Hy | 72 DOSTOJNOŚCI XXNNIII. Starostowie grodowi, czyli sądowi, a zatem przysięgli mieli sąd poprawczy, hultajstwa kraj oczyszczający, z prawem miecza. Starosta razem sędzią ziemskim być nie mógł. Wojewoda w swojem województwie, a kasztelan w …
Excerpt
I URZĘDY. 33. 73 Po staroście dostojnikami grodzkiemi są: Pod- starości, Burgrabiai Pisarz, których wszystkich starostowie sobie sami wybierali. Podstarostowie są za- stępcami starostów, niejinne też są jich czynności, jak czynności samych starostów …
Excerpt
A nw oUAIAWAÓŻ OC Y YA EO zt 74 DOSTOJNOŚCI Było niegdys w Polszcze szerokie wojewodzińskie sądownictwo: ale jakośmy nadmienili zrujnowane zbie- giem okoliczności, nawet to, które wojewodowie pruscy sprawowali Wojewodowie w Polszcze całkiem oddali się …
Excerpt
I URZĘDY. 34. 75 czytywane były za zaszczytniejsze a często i od jin- nych wyższe. Te zaś urzędy, które wynikały z nomi- nacji wyższych urzędników lub dostojników, choćby z nominacji samego króla a ze skarbu rzeczypospolitćj płatne, mnićj przy tamtych …
Excerpt
76 DOSTOJNOŚCI legacje do uregulowania granie, różnych rozporządzeń ; lustracje starostw, dóbr i majętności dla uregulowania podatków; óżójida i waśni. Z tąd sejmowi Komissarze, Lustrato- rowie, Delegowani, Legaci, Deputaci, z se natu, z jizby poselskiej; …
Excerpt
I URZĘDY 34, 3%. 77 sądy dorażne, z powodu że zbyt wielka jilość spraw zalegała. Po zgonie Zygmunta Augusta, województwa niektóre pojedynczo dla siebie sądy osóbne, ustanowiły, które bez odwoływania s e do króla, miały być osta- tecznóm sporów …
Excerpt
78 DOSTOJNOŚCI bywał pierwszy kanonik Gnieźnieński. W roku 1764, Trybunał koronny rozdwojony został na osobny dla Wielkićj-Polski i dla Małej-Polski. Litwa tóż dla siebie właściwy Trybunał ustanowiła w r. 1581. Sąd jego rozpoczynał się w Wilnie w dru- gim …
Excerpt
I URZĘDY. 36, 37. 79 sędziów przysiędze, Marszałek był wybierany bez różnicy z senatorów lub szlachty, zachowując kolej Wielkićj i Małój Polski. Na Trybunale obecnym był albo Podskarbi, albo który ze skarbowych urzędników, aby Deputatów o niedoszłych …
Excerpt
RZ W Id 80 DOSTOJNOŚCI kretarze królewscy i Pisarz wyroków. Od zgonu Zyg- munta Augusta, przestały do niego Jiść sprawy szla- checkie, pozostały mu miejskie i niektóre Jinne, ordi- nacją 1611, przepisane. W r. 1764, sądy Asessorskie, po kilkakroć …
Excerpt
I URZĘDY. 37. 81 sądu z dołożeniem pieczęci kanclers ićj; zasiadali nadto Instygator, Metrykanci i Pisarze królewscy. Sądy te jakkolwiek mogły być użyteczne i moc swą miały: były nieprawne. Miały swój byt jedynie z dopuszcze- nia królewskiego od cz su …