Excerpt
372 UWAGI. śnionym znaleść mogli współczucie i przymierze. Chmiel- nicki odezwał się do ludu. Wywołując powstanie, po- ruszył kozaki, tatary i wieśniactwo ziem ruskich : kozacy i wieśniactwo do broni się zerwali za wiarę i wolność (195). Ja to wezwanie …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 141, 142 373 jest czynnym. Rzadki w dziejach widok, widok wspa- niały a przerażający, tym więcćj zajmujący nas gdy w upływie wieków niewidzieliśmy tylko postęp ucisku a cierpliwe jego ponoszenie. 142. BOGDAN CHMIELNICKI. Dawne w …
In:
Excerpt
374 UWAGI. stwa Mołdawji lub Wołoszczyzny, albo carskie trony. Hospodarstwo mołdawskie niebędac dziedziczne, myśli dynasticznćj rodzić nićmogło, ale wojewoda pograniczny w Mołdawji osłaniając rzeczpospolitę od napaści turec- kićj byłby tóż sprawę kozacką …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 143. 375 a zatrzymują się ze swym wodzem Chmielnickim pod Zamościem gdzie są krańce mowy i nieunjackiego obrządku. Chociaż powiedziano że jich wódz szlachcie, czekał wypadku z elekcji, godzi się zapytać ażali jin- nych …
In:
Excerpt
376 UWAGI nadejdzie pomoc z Węgier i od Chmielnickiego, a lud do powstania do broni powołuje(!19. Lud niedowierza, patrzy nieczynny a Napierski pada ofiarą żarliwego jęcia się sprawą ludu zmartwiałą, Uważmy nadto że bunt kozacki tym więcćj obo- Jętnym …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 143, 144. 377 dzie. Lud ruski ze wsi i miast do boju wyzwany, w ziemiach i włościach które magnaci odzyskują, za- pomniany, wydany zostaje na łaskę szlachty, jćj zemście, nieubłaganćj chwoście, powrozowi co dusił nieswor- ność, …
In:
Excerpt
378 UWAGI. litój co do Periasławia zjechali dla umówienia się z ko- zaczyzną, ujrzeli przerażające ludu rozjątrzenie; tru- chleli osłupiali na widok zażartćj dzikości. Głowy jeń- ców po szyję zakopanych, lud kosił, mszcząc się śmierci kozackich wodzów, …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 144, 145. 379 wało, jedynie liczbę regestrowców, a żadnego naprzy- szłość prerogativ upewnienia. Schizma raz pośredni- ctwem aristokracji do obywatelstwa przypuszczona, bratając się z wyłącznym stanu rycerskiego duchem, mogła w …
In:
Excerpt
380 UWAGI. zasilały jich jeszcze: lecz kiedy jedne i drugie wyczer- pnięte zostały i precz od jich sprawy uchylone: zesła- bli. Chmielnicki z pierwszćj wracając wyprawy, przy- wiódł cztery razy więcćj luda, liczba ta następnie je- szcze wzrastała, jednak …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 145. 381 niedostateczne, i zupełnie uchylające się, jak się oka- zało niebawóm wtedy gdy Polska napaścią Szwedów, Brandeburgów, Moskwy i Siedmiogrodzian zalaną zo- stała. Wtedy Tatarzy tylą z rzecząpospolitą stosunków pobratani, …
In:
Excerpt
382 UWAGI. naród. Ktokolwiek tam przybył wcielał się do narodu kozackiego, stawał się rusinem obrządku nieuniackiego Republikancka tam rozwija się dusza, czysto gminna z gminnowładnymi prawidłami: zgromadzenia i wybory gminne, władze reprezentacijne od …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 145, 146. 383 umocowanych w jizdebce swćj chaty przyjmował, z całą prostotą zwykłego pożycia. Król szwedzki odmówił pa- nowania, chociaż przyjął polską koronę która mu się w cierniową zamieniła. A odmawiając życzył i odra- dzał …
In:
Excerpt
384 UWAGI. nakłada i całym rozporządza poborem sam, mianowi- cie na utrzymanie siły zbrojnej. Prawodawstwo tóż należy do zgromadzeń narodowych. Wolność handlu zapewniona. Naostatek moskiewski patrjarcha żadnćj władzy, ni zwierzchności, nad duchowieństwem …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 146, 147. 380 wało. swój urok, a nadzieja uszlachcenia w potężnej rzeczypospolitćj która zdolności zasługi wynagradzać umiała, stawały w myśli dawnych rodzin kozackich przejętych obawą niewoli. Młoódzieńczy naród koza- cki był …
In:
Excerpt
386 UWAGI. nowych cerkwi. ' Naostatek, trzy te województwa są przeznaczone na postój kozacki, 30,000 regestrowych którzy: wybiorą do hetmaństwa kandidatów z których król zamianuje; a każdy kozak przez hetmana do uszla- chcenia podany, szlachcicem …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE, 147, 148. 387 dywanych, aniżeli, rządzić się po obywatelsku samym pod różezką dowolności samowładczćj; że przeto z roz: wagą i rozpoznaniem rzeczy skłonili się podrzędne przyjąć położenie, bo uszlachcanie niemogło być całego …
In:
Excerpt
388 UWAGI. Car korzystając z wojny: z Polską, z jój powodu naszedł Małorossją i bez względu na umowy jakie za- przysiągł, swe własne rządy zaprowadził, swe wojskowe rozporządzćnia , nałożył dowolnie podatki. A, w tymże czasie zawierając ż rzecząpospolita …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 148. 389 choć od cara narzucony, ale swym obowiązkom wierny, pamiętne słał carowi imperatorowi słowa: chcesz oj- czyznę moję zgubić , mienisz się nad prawo wyższym, gardzisz swobodami naszymi które zachować zaprzy- siągłeś, …
In:
Excerpt
390 UWAGI. jakby "toż samo znaczne wyrazy zarówno wzrusza ukrajinnego rusina. Starodawna ruska wolność gnieżdżąc się po gro- dach stłumioną została dynasticznym despotismem. Szukała schronienia w spolaczałćj szlachcie ruskiej, w bojowćj kozaczyznie. W …
In:
Excerpt
GMINNOWŁ. SZLACHTY. 90. 241 Jeżeli obowiązków rolniczych w dobrach króle- wskich surowićj dostrzegano; wątpić nie można, że pa- nowie i wszystka szlachta w posiadłościach swych, po- strzegła że ma prawo surowszego wymagania usługi swych poddanych, …
In:
Excerpt
249 UWAGI dla dobra rolnictwa wzbraniała jim pobytu i najmo- wania się w miastach ('69). Naprawa budowy rzeczypospolitćj wdając się w te szczeguły a nie uchylając rozpładzających ucisk pra- wodawczych rozporządzeń, wymagając owszem suro- wego onych …
In:
Excerpt
GMINNOWŁ. SZLACHTY. 91. 243 czytywani są za wyzwoleńców (!72): albowiem dzieci kmiece równie jak rodzice onych zostają w mocy pana(!13), rolnicy ciągłą służebnością są ciśnieni, a przypuszcze- niem prawa za nicestwo poczytywani(!1*), za coś, bytu …
In:
Excerpt
244 UWAGI. Zygmunt, August cały naprawą, rzeczypospolitćj zajęty, przerażony był niedostrzeganą: dawnićj, klęską : pytał dla czego, w chwili świetnego powodzenia w In- flantach, występki mnożą się w gminie. Franciszek Krasiński kantor kathedralny …
In:
Excerpt
GMINNOWŁ. SZLACHTY. 91 245 wyłączać biskupów od całego duchowieństwa oskarża- nych'(178), co! Się okrutnićj z wieśniakami obchodzili, aniżeli jinna szlachta; co przesadzając się w uciskaniu, wydzierali jim posiadłości i własność, wyzuwali ze środ- ków …
In:
Excerpt
246 UWAGI Spory religijne owego wieku wywołały zgłębianie rozmajitych kwestij towarzyskich, o które rozpierali między sobą w Polszcze stronnicy różnych nauk. Część socinjanów i niektórzy różnowiercy utrzymywali, że władze sądowe niemiały prawa karać …
In:
Excerpt
GMINNOWŁ. SZLACHTY. 91, 92. 241 nikłe z oburzenia zacnego uczucia, niemogły powscią- gnąć wady głęboko już zakorzónionej; zostawiły tylko żałosne przypomnienie niemocy zbawiennćj rady. Dla ludu nic już niepozostawało jedno wzruszćnie ludze kości, …
In:
Excerpt
248 UWAGI. Aby poddani, mówi rzeczony artikuł, robotami nieznośnymi od panów swych obciążani niebyli, owszem aby tylko trzy dni w tydzień robić panom byli powinni, oprócz żniw, uprawiania ról a zasiewu, a wszakże i takie trudne a robotne chwile, aby …
In:
Excerpt
GMINNOWŁ. SZLACHTY. 92 249 Te synodu zalecenia okazują jawnie uciążliwości wie- śniaków w Małćjpolszcze umiarkowańsze aniżeli w Wiel- kićjpolszcze; zdają się chcieć wstrzymać postęp i pomno- żenie onych, wskazując maximum, które podnosi pań- szczyznę do …
In:
Excerpt
jedyny prz ) UWAGI Ut 93 STARODAWNE PRAWODAWSTWO STANOWĘ KMIECEMU SPRZYJAJĄCE, ZNISZCZONE Zniesienie rękojemstwa w Mazowszu jest polobno ykład prostego usunięcia prawa dla kmieci dogodnego. Ogólne prawodawstwo państwa podobnćj szczerości, z jaką Mazowsze …
In:
Excerpt
GMINNOWŁ SZLACHTY. 93 251 ten artikuł ponawia, powtarza, a jednak stanowi aby tylko jeden kmieć mógł w ciągu roku wychodzić, jakby to rzeczywiście było wiślickie prawo, kiedy to o dwóch mówiło (193). Tym kłamliwym a fałszywym powołaniem się czyniąc mu …
In: