Excerpt
392 UWAGI. ocalić: wtedy: sumienie w konfederacją wiążących widokiem niedoli przerażone, znękane wyrzutami wy= kroczeń co tyle klęsk zrządziły; sumienie jich wcho- dząc w siebie, w szczerćj skrusze, przysięgło , uroczyście przed * ołtarzem przedwiecznego …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 149 393 się, mściwy, namiętnościami powodowany ;' król nie- statek, śmiejący się wśród powszechnego płaczu, zmie- niający widzónie i powołanie, wesoło pląsający wśród zawieruchy i biedy; mało dbaj ąc o małżonkę, załotny, z …
In:
Excerpt
OZZZZEZA WEW AB NNNNNNNNNNNNM 394 UWAGI przeczuwanym niebezpieczeństwem tknięty (122): bez skutku wołanie jego ze zbyt dalekich krajin szło by dosłyszane być mogło. A na wyrzuty zatwardziałego sumienia ani kaznodzieje, Bonawentura Gelarowski (1737), Jan …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 150 395 towności ostrych zbyt mnogich i w długi czas prze- ciągających się: ale widzę położćnie i stan wieśniaków polskich i ruskich, schismatickich i katolickich pogor- szony a ucisk dochodził wyższego jak kiedykolwiek …
In:
Excerpt
396 UWAGI gdzie wolny szynk piwa bywał, zwłaszcza w książę- cych dobrach, teraz i to odjęto* (125) 151. POMNOŻENIE PAŃSZCZYZNY I WŁOŚCIAŃSKICH CIĘŻARÓW. Niemówię już o własności czyli posiadaniu ziemi Gmin wiedział że skiby kmiece były gminną własnością, …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. (51 397 panów łakomstwa. Pierwsza jest w pięknym zamiarze powściągania lub karcenia niespokojnych a burzliwych umysłów; druga w ubytku ludności i powszechnym zubożćniu które wysiłkiem pracy: nadstarczyć wypa- dało: pan by straty …
In:
Excerpt
398 UWAGI, wijało, a jakie w ogólności obliczać zamierzamy, było wypadkiem niedawnym, świeżym z wieku XVIIgo (129) Powić mi kto że w wielu mićjscach pańszczyzna i cię- żawy jakie obliczę, niebyły do tego stopnia podniesione, mianowicie w dobrach …
In:
Excerpt
GMIN, SZLACH. ZAWICHRZONE. 151 399 a tych bywało 'dwie, trzy, cztery a niegdzie i więcćj w owćj porze roku: ' Po wielu mićjscach pam miał prawo do wymusowego najmu, za opłatą jak sam na- znaczał;* albo wyganiał do roboty niby najmu, za niską opłatą jaką …
In:
Excerpt
400 UWAGI. Za, dostarczćnie leśnych przysmaków i różnych podarków pan się nieraz wspaniałym okazał miarką wódki lub. piwa własnego wywaru, łachmankami na sposób. wstążek dartymi, które faworkami zwano, ja- kiemi lekami, a niekiedy kilką groszy lub …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 152. 401 A kiedy wydarzy się wojna, lub przechód wojska, lub przejazd jakiego bezwzględnego podróżnego, wie- śniak bywał złupiony, pozbawiony całorocznego zasobu, uszkodzony w ruchomościach i bycie swojim. Dodajmy do tych …
In:
Excerpt
402 UWAGI. śpichrza, poddanych, jewreja, pastuchów, pola, lasów , pańszczyzny i tak dalej. Z tych podstarosty czy ko- missarze i ekonomy mając pod swymi rozkazami włó- darzy, karbowych, assaułów, niecne plemie: podchle- bia i płaszczy się by lepićj pana …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 152. 403 Gminne sprawiedliwości formy, znikły zupełnie, najdziksza dowolność panów i ekonomów jich rozpo- rządzała obróconymi w niewolniki. Bywały tylko nad- zwyczajne zebrania gminy, gromady, które niekiedy pan zwoływał dla …
In:
Excerpt
104 UWAGI. król Leszczyński, bez wątpienia powinniby pewien wzgląd pozyskać, a my zaledwie jich odróżniamy od bydła które oni dla uprawy ziem naszych utrzymują. Często nawet mnićj oszczędzamy siły jich niżeli zwie- rząt, a bardzo często, bezecną kuplą, …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 153 405 153. USPOSOBIENIE WŁOŚCIAN KOJNE A BYT NIE TYLE W NIEDOSTATKU CO SĄSIEDNICH. „Jakto wrodzone jest człowiekowi zrywać pęta i uciążliwe jarzmo, mówi dalój Leszczyński, nieprzyj- dzież kiedy do tego że ten lud zerwie się …
In:
Excerpt
106 UWAGI wygodnićj znajdują się, aniżeli w Jinnych krajach. Są dobrze okryci i ogrzani. Przy mieszkaniu utrzymują w dobrym stanie ogród Jarzywny; drobiu żywią mnogo; a przy ogniu ciągle pięć lub sześć garków; wolni są od zdzierstw i opłat znanych w …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 153. 407 nad dogodnościami życia które choć ubogie, niemiec- kiemu godności łudzkićj observatorowi do myśli przy- padły: Rulhitre rozpatrując się w przymiotach wie- śniactwa „niewidzi aby przesąd jaki w niewolnikach tych …
In:
Excerpt
108 UWAGI. konfederowania się opuścili, jich poddani w czasie jich nieobecności do broni się rzucą. Manifest ten w jimieniu wszystkich polskich niewolników, wymownie o wolności prawił do którćj każdy człowiek z urodzenia ma prawo. Nasza broń, powiedziano …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 154 409 1544 NADZWYCZAJNE BURZENIA SIĘ LUDU. Była jednak provincja z położenia cieplćjsza, w którćj mnićj ukojony okazywał się umysł. W usposobieniu swym utrzymywany był przez sąsiednią kozacką swo- bodę która za Dnieprem drgała …
In:
Excerpt
SEZEEZEZA i EE EREAEW NN 410 UWAGI. się już w jich posiadłościach. Hieronym Lubomirski hetman koronny dosłał wojska rzeczypospolitćj. Stanisław Potocki starosta chmielnieki dla skute- cznićjszych obrotów wojennych, wyprawił w Berdycze- wie ucztę półkowi …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 154, 155. _4q1 które w różnych spotkaniach zwycięskie wdarło się do siczy i wycięło wszystko co ujść niezdołało ('4). Od tego zdarzenia sześćdziesiąt lat następnych żadno ludowe poruszenie Ukrajiny niewstrząsło. Na- paść …
In:
Excerpt
412 UWAGI Ale łotrostwo podobne i rozbój łatwo się zamieniał w krwawe napadanie skoro do tego dogodne widzieli okoliczności, lub sami się rozzuchwalili. Ukrajina w niepomiernćj przestrzeni swćj z drzewa prawie jest obnażona, ale w niektórych powiatach …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 155. 413 przebiegali ziemie panów, którzy cale się niekwapili do konfederowania się z nimi, Po ustępie tych konfederatów i zmianie postoju wojska regularnego, przerażenie jakieś przeniknęło Ukrajinę i przeczucie nieszczęścia. …
In:
Excerpt
EA z NEA 414 UWAGI. z napisem to wszystko jedno. Na jednej szubienicy widziano matkę i czworo jćj dziatek. Jeden jich od- dział kilkuset ludzi aż po szyję w ziemię zagrzebawszy, głowy jich kosami jak siano ścinali. Z wnętrza cię żarnych niewiast wydarłszy …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 156. 415 dość poduczony, od Potockiego dwiema wioskami opa- trzony z nadzieją że je dziedzicznie otrzyma i uszla- chcenie. Okazywał się zawsze uczciwie i wiernie. Mładanowicz mówił mu o podejrzeniach jakie nań ciążą, on …
In:
Excerpt
416 UWAGI. szowie, Tulczynie, Monasterzyskach, Hajsynie, Bo- sowce, ładyszynie. Szydło powiódł swojich aż pod Bałtę gdzie goniąc uchodzących granice tureckie prze- stąpił, Jinne oddziały gościły na pobereżu dniestrskim. W okolicach Czehryna garncarz …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 157. 417 z kozactwa niewiela do zaporoża lub do domów wró- ciło, byli zaciągnieni w regularne kozackie pułki, albo na roli poosadzani; z różnych tóż powodów nachwytano dosyć ludu wiejskiego i w głąb Rossji słano. Branicki ze …
In:
Excerpt
418 UWAGI. nęła, Ci co z nich uszli do 200,000 liczbę podnoszą ; ci co w sądach winowajców sprawę toczyli nieliczą jak 50,000: liczba dostatnia aby ohydą i przeklęstwem okryć sprawców tego ('*9). Ponowienie rzezi dostarczyło Stempowskiemu upra- gnionych …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 157, 158. 419 Ale w powszechności prawica pańska docisnęła lud. Pańszczyznę podniesiono do 150 dni w roku; pogłówne i daremszczyzny ustanowione. Pod tymi uciążliwszymi warunkami, zbiegi powoli wracali sami, ściągali się nowi …
In:
Excerpt
420 UWAGI. tego powszechnego przeciw panom, niewolnictwa pod- burzónia, jakie w jinnćj stronie takie miało powodzenie. Lud w Litwie tegoż będąc co na Podolu i na Ukrajinie ruskiego obrządku, zdawał się być przystępnym do podobnego uwiedzenia. Rozrzucane …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH, ZAWICHRZONE. 158, 159. 421 poddanego, który mniemał że z powrotem jego i nie- doli koniec. O beata simplicitas! rzekł biskup pisząc do ministra rossijskiego Stackelberga któremu carowa poleciła działać w sprawie swobód wieśniaczych ('59). …
In: