Excerpt
434 UWAGT. ojeów. Zapuść się za Dniepr w Czerniechowskie, a po- słyszysz podanie ludu że za Polszy lepićj było ludowi, że szło pomyślnićj gdy krajina jich cząstką Polszy była. Dopytuj tam kozackich potomków, a dosłyszysz się czułych a bolesnych wspomnień …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 163. 435 ność którćj z chrześciaństwem wprowadzona civilizacja tak rychło podławić niezdołała; rolniczy i handlarski żywioł nićmiał pociągu do przemysłu, do rękodzieł i fabryk; królestwa stawały się elekcijne, miasta sa- dowiły …
In:
Excerpt
436 UWAGI. głać z obu stron zapasy na równo zacząć, ale siła moralna nierozwinęła się, niemiała dość jędrnego bodźca, na żadnej niewzniosła się stronie. 4 obu stron wycień- czyło się wysilenie, bez owocu. Bez powziętćj myśli, bez sił moralnych niezdołały …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE, 163, 164, 437 i niemczyzna, groziły zagładą zasadzie i duchowi rze- czypospolitćj, narodowości i bytowi Polski. Dając tedy tyle sprzecznym żywiołom górę i przewagę byłaby niechybnie przepadła, Wiadomo jak w przepadnienie takie …
In:
Excerpt
438 UWAGI. wywracano kościoły. Wyrokiem sejmu, powtarzanym 1658, 1659, 1661, socinjanie, anabaptiści, i niektórzy Jinni sektarze z Polski wywołani zostali. Jak wyborem do tronu powołany nićmógł być niekatolik bez nawrócenia się, tak cudzoziemiec szlachcie …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 164. 439 potępiało i exekwowało magistrat toruński, co zgor- szyło i obudziło krzyki krajów, z wymaganćj tolerancji cale niezaszczytnie znanych, krajów protestanckich co się z powodu zdarzenia tego różnymi czasy do we- …
In:
Excerpt
440 UWAGI. go('%). Ta uroczystość więcćj jak cokolwiek okazy- wała że Polska była krajem całkiem katolickim. Uwa- żano tóż że katolicy starali się, jeśli nie gnębić otwarcie, to poniżać dissidentów mnićj jawnymi środkami jakie dostarczała jim przewaga …
In:
Excerpt
GMINNOWŁ. SZLAGHTY. 50 141 żniejszą była od wszelkich jinnych województw, ziemie Mazowsza dzieliły się na powiaty. Tym sposobem skoro jaka krajina do rzeczypospolitćj przybraną z0- stała, otrzymywała województw nazwy i podziały. Prusy w 1466, i Inflanty w …
In:
Excerpt
142 UWAGI. pim będąc księstwem, zostało tóż przypuszczone do ciała rzeczypospolitćj i do zjednostajnienia. (5) (5) UTWORZENIE WOJEWODÓW I WOJEWÓDZTW. Najdawniej palatin, wojewoda z jimienia znany jest Sieciech z czasu Władysława Hermana. Był jeden na całe …
In:
Excerpt
GMINNOWŁ. SZLACHTY. 51 143 51. RÓWNOŚĆ OBYWATELSKA. Lechja jedną tylko rodzinę książęcą miała, to jest Piastów panujących; dochowała ją do czasu w którym naród wszechwładztwo swe objawiać począł. Wyj wszy tę książęca rodzinę Polska niemiała żadnój jinnćj …
In:
Excerpt
144 UWAGI. znaleźli się położeniu. Wtedy milites czyli gmin szla- checki, szydził z titułujących hrabiąt wywołując że jest chwila w którćj panicze mogą się popisać i udo- wodnić jak na przybierane tituły zasługują. Heraldika narodowa upewnia że od owego …
In:
Excerpt
GMINNOWŁ,. SZLACHTY. 54. 145 woleli ojczyme nazwy zakończone na wież. Litwini zachowali często dla rodzin nazwę jich przodka, bez jakiej zakończeniem odmiany. (*') Wszystka szlachta stała się równie herbowną, klejnotną, klejnot szlache- cki,(12) z nazwą …
In:
Excerpt
146 UWAGI równy wojewodzie; a nawet: lepszy rycerz niż pano- sza(!%), albowiem ni dostatki i zamożność, ni urzęda choćby najwyższe godności i dostojności, niemogły czynić ujmy ani ćmić równości i braterstwa 52, KSIĄŻĘCE TITUŁY, W czasach kiedy równość …
In:
Excerpt
GMINNOWEL. SZLACHTY. 52 447 Niektórzy umowami i paktem familijnym chcieli rozporządzać spadkami i dziedziczeniem, aby utrzymać zamożność i blask jimienia w pierworodztwie niezgo- dnym z prawem' powszechnym; zwali to ordinacją. Po większćj części …
In:
Excerpt
148 UWAGI ale nieśmieli w owe czasy wysuwać się z nimi w rze- czypospolitćj: niebespiecznoby dla nich było z bra- terstwem sprzecznemi się okazać. 58. ZJEDNOSTAJNIENIE CIĘŻARÓW I URZĄDZEŃ ZIEMSKICH. Niejednostajności w zarządzie provincij i powiatów …
In:
Excerpt
GMINNOWŁ. SZLACHTY. 53, 54 149 węzeł; znane zy yezajem lub prawem pisanym, własny miało ruch kierowany dzielnością mićj owego obywa- telstwa, w równości braterstwem tchnącego. 54, PRAWODAWSTWA MIEJSCOWE. Zjednostajnienie praw miało się ostatecznie dopeł- …
In:
Excerpt
150 UWAGI. sły i doprowadzać do środków zdolnych powszechne wykończyć urządzenie. Chociaż 0 statucie wiślickin przypominano sobie i wspominano o nim jakby go już niebyło na świecie, z tymwszystkim kiedy na zgromadzeniach tak powsze- chnych jak …
In:
Excerpt
GMINNOWŁ, SZLACHTY. 55 151 tania tego wskażę. Braterstwo głęboko w umysł i uczu- cia narodowe wrażone, kierowało duchem obywatelskim, urokiem swym powodowało wyrozumieniem i zgodnym przyzwoleniem. W nieczmordowanćj czynnosci swćj do- prowadziło ostateczne …
In:
Excerpt
152 UWAGI. i uchwalał rozporządzćnia do okoliczności stosowne, które się potrącały, nieprzynosząc nic stanowczego. Ustawicznym tym doświadczeniem rozruchany, dostrzegł że prawodawstwo jego gdyby nabyło mocy, więcćj by wolności zapewniło, aniżeli …
In:
Excerpt
GMINNOWŁ. SZLACHTY. 56 153 następców swych jacy nie jinni być mogli tylko własne dzieci lub bliscy jich krewni, gdyż obor panujących długo trzymał się rodziny panującćj. Powodowali r: umysł obywatelski stopniami trud swój rozwij a prawa swe i władzę poz …
In:
Excerpt
154 UWAGI raz na zawsze. Urządzenie onych dojrzewało przy- wileja do milczenia przywodząc; a wzrost jich mocy niepomiernego już przybrał znaczenia, gdy wymarzone Buonakorsego urojenia, niepokojem szlachtę przejąw- szy, dobiły niepewność w jakićj władza …
In:
Excerpt
GMINNOWŁ. SZLACHTY 6 155 zgromadzeń provincjonalnych. W roku 1505, Alexan- der w Radomiu dobitnićj mówi że nie nie mogło być uchwalone przez panującego, bez senatu i posłów ziem- skich (22). Duch obywatelski był kłopocony i niepokojony jedynie …
In:
Excerpt
156 UWAGI. narodowe reprezentacijne, dziwnie natchnąl usposobie- nia kanelerzy, którzy w wysokim położeniu swym mogli zawadzać lub sprzyjać postępowi. W długim tych do- stojników szeregu, ani jeden na zażalenie jakie nie- zasłużył. Jich wziętóść rosła z …
In:
Excerpt
GMINNOWŁ. SZLACHTY. 57 157 Czasu unji Litwy z koroną, 1569, Litwa zatrzy- mała w zupełności swój drugi statut i takowego trzecią 1588 przyrządziwszy redakcją zachowała ją dla siebie samój, przyjmując statut koronny jako posiłkowy; a w dalszym rzeczy …
In:
Excerpt
158 UWAGI uciszenia których, widziano że statut wislicki i com- mune 1506 dostatecznemi być nie mogły. Takie w owe wieki rozmiłowanie w osobistych i mićjseowych swobodach, zasady rzeczypospolitćj na niewymiernćj rozwij ące się przestrzeni, umiały prze- …
In:
Excerpt
GMINNOWŁ. SZLAGHTY, 59 159 ni ktobądź; zrzeka się tedy wszelkich jakie mu przy znawano praw niezgodnych z potrzebą i powodzeniem kraju. Zrzeczćnie się to tak było ważne jak zaprowa- dzenie do Litwy, na sposób Polski sądownietwa i za- rządu …
In:
Excerpt
160 UWAGI. rych do zwyczajów tyle miano uprzedzenia i przywią- zania? Obojętnie i ze wstrętem na trud jego poglą- dali równie szlachta jak mieszczanie niechcący wyrzec się niemieckiego prawa (25). Co do dzieł Jakóba Przyłuskiego ogłaszanych 1548 i 1551 …
In:
Excerpt
GMINNOWŁ. SZLACHTY. 57. 161 i dostatecznićj objaśniają. Te właśnie okazują całą siłę i potęgę jaką sejmy uzyskały. Jego rozpoznawanie rzeczy, głosy, uchwały, zda- nia, zależały od usposobienia, pojęcia i ochoty posłów. Stanowiono przyzwalając, okrzykiem …
In:
Excerpt
162 UWAGI Od sejmu 1521 król obowiązany był, w universa- łach zwołania sejmu wymienić jakie wnioski wyto- czone być mają. Od 1529 posłowie przybywali z wy- raźnymi swych wyborców poleceniami, a w racając z poselstwa swego nieraz sprawę zdawali. Od 1573 …
In:
Excerpt
GMINNOWŁ. SZLACHTY. 60. 163 Złożone z dwu narodów, dwiema zowiących się państwami i z wielu małych cząstek i rozmajitości two- rzyło rzeczpospolitę ustaloną. Niebyła to federacja, ani kilka krajin podlegaj: ych jakiemu pojedynczemu panującemu albo stolicy …
In: