Excerpt
"38 dzin swojich nie platali więcćj w kaztrodne z kmieciami związki. Z takiego stanu rzeczy ła- two zrozumieć można , dla czego cudzoziemcy Polszcze nazwę Lechji nadają; dla czego pod następcami Krzywoustego, podzielone na ksie- stwa państwo Zechjć miano …
Excerpt
ży - Krzywoustego wyteżyli w te strony swe siły lechici, i do Pomorza nowy porządek, z ciwili- zacją chrześciaństwa łacińskiego wprowadzo- ny został. Niebawem, część znaczna Pomorza zniemczała (58). Opowiedziane zdarzenia podupadnięcia sta- nu kmiecego, …
Excerpt
38 wcale był jinnyod tego, na który on sam za czasu bohatćra swego pogladał. Bez wątpienia rozumiano wtedy to jego czasów odróżnianie, daleko lepićj, a niżeli my dziś dośledzić może- my. Dotyka on szczegóły towarzyskich sto- sunków, porządków, obyczajów …
Excerpt
ZOE Wstrząśnienie po zgonie Mieczysława II wy- darzone, zowie obywatelstwa wzburzeniem, to e; piątnuje buntem niewolnictwa. i cała nańżółć wylewa. Z tym wszystkim oba te wstrząśnie- nia, na jednej i tej samćj wadze kładzie ; jedno z drugim jak jednostajne …
Excerpt
= 0 — mającym piśmie, pod titułem : Bolesława śmiałego upadek. — Dalszy zaś bieg losu sta- nu kmiecego aż do upadku Polski, skreśliłem w piśmie : Considćrations sur Tćtat politique de Pancienne Pologne et sur Vhistoire de son peuple, ogłoszonćm w dziele : …
Excerpt
Szwajcar jaki w szczupłym obrębie Szwaja carii, swego talentu doświadczający, wzniósł- by się w tym rodzaju pisania. Czyli jednak wprzód najgorliwsi i najszczęśliwsi w sta- tistycznym pismiennictwie pracownicy , niepotrzebują wsparcia i pierwszych wz0- …
Excerpt
96 raz bliższy przystęp ułatwiaią; aż najwyż- sze szkoły, to jest uniwersytety i w nich zasiadający uczeni, nie znają już Ścieśnień i ograniczeń, zajmują się najwyższym do- skonaleniem, do samego przybytku nauk wprowadzają. Pierwsze ćwiczenia, spo- sobią …
Excerpt
| gł Tak się wykładają wszelkie nauki, od czego historia wyłączyć się niemoże. — W szkołach młodzieniec uczy się języ” ków, nabywa wyobrażeń zasad zwiąsków społecznych, uczy się. geografii i pierwszych zasad chronologii, obeznaje się ż szeregiem wypadków …
Excerpt
Kurę wstępny. , XLI. Znajomość geografii jedna z naj. pierwszych potrzeb naukowe wychowa- nie biorącego, rozumie się, że nabytą zo- stała w szkołach. Zyczyć sobie nawet, żeby nabycie tćj znajomości, rozciągało się, nietylko do nomenklatur dzisiejszych, …
Excerpt
29 Podobnie poniekąd i chronologii znajomość, do pierwszychby elementów odnosić należało. Są jednak w chronolo- gli szczegóły, bez których pospolite szkol. ne z dziejami obeznanie się, obejść się może, a które stają się potrzebne poświę- cającym się …
Excerpt
storii traktowanie, zaczyna się czyli opićż ra, na podaniu śródków i przepisów do podćjmowania prac historycznych: tą bowiem drogą przyżtępującemu do grun- townićjszego poznawania histori, wyjaśnia się: czego ma w swych ćwiczeniach w dzie: jach ludzkich …
Excerpt
101 strogi dać można, różne sposoby ułatwia- jące przytoczy*. Tych żadna prelekcia u- piwersytecka opuszczać niemoże. Wszę- dzie w kwitnących 'uniwersytetach, do te». go szczególnićjsza baczność jest zwrócona. Tod w podawaniu do badań środków, nie- dość …
Excerpt
102 chacza, nie mała obudza się baczność. Po. rządne wyłożenie: archeologii, epigra- fiki, numismatyki, diplomatyki zę sfra+ gistyką, heraldyki, ukazuje wielką liczbę różnego rodzaiy zrzódeł, spęsoby pozna- nia ich autentyczności, ich objaśnienia, 0- …
Excerpt
| 108 historycznych zmieniające; wskazują się znamiona ogólnć, odrożniające płody pi- śmienne wieków i narodów, a szczególne, główniejszym pismom właściwe; w kaźdym czasie podejmowane prace historyczne w skreślenia dziejów lub ich zbadaniu, ile się, do …
Excerpt
£OG historii, jćj badań i sztuki, wprelekciach uniwersytetu, odrębnie wykładać się mo« ga, a jeśli mają być w historią powszechną, lub w historią kultury uwikłane, powin- ny być znacznićjszćj rozciągłości. Podej- mować ich wykład może ten, kto jest z. …
Excerpt
7 105 ków dobrze obeznanym. Przewiduję i znam nieodzowne w tym trudności, albowiem i pojmować je i rozumićć może ten, kto równie z dziejami się oswojił i badawcze Środki poznał, Lecz krzywdą byłoby wy- kładającego i uczącego, gdybym o jego znajomości i …
Excerpt
103 A zatym, historia powszechna w całej: zupeiności z katedry powinna się dać po- znać. Powinna wystąpić na drogi ideału, który w dziejach ludzkich rozpoznała i zbliżając się do niego, pewnego stopnia doskonałości dopiąć. Mówiliśmy już wyźćj otym: a co …
Excerpt
' 107 Niedzisićjsi my jesteśmy, ponieważ - wiele przed nami wieków upłynęło; nie młodzi ale w pewnych dojrzalszych juź leciech, poniewaź wielu wieków doświad. czenie nas wspićra. Bądźmy raczćj sta» rzy, bądźmy ludźmi doświadczenia. Do. świadczeniem, …
Excerpt
108 stanowisk , na jakie zdobyć się może, ca- łą i zupełną widzący prawdę. Jaką z gór- nego stanowiska w dziejach świata wyczy« tał, taką w szczegułach i w ogólnych wy- daje obrazach. Ż tąd, wynikła jedność, - jaka w postępie i bycie rodu ludzkiego …
Excerpt
rzeczy nieznamy, do póki jój od innych nieodróźnimy, a gdy podobne widzimy , i między nimi różnicy niedostrzegamy, ala bo obudwu nieznamy, ałbo jednćj z nich niepoznaliśmy i do póty ich dobrze niepo: znamy, dopóki między nimi różnie niero= zeznamy. Bo …
Excerpt
110 "dności ubliżą, prędzćj żacenićjsze uczucia wyśmieszą i zserc je wygluzują, a niżeliby pogodne i weselsze wrażenie sprawiły , albo uwagę i ciekawość obudzały. Pospo- licie korzystnićj jest dla słuchaczy, kiedy wykładający kurs nie przestaje na samej …
Excerpt
'dzi się wykładającemu kurs historii wszel- kich użyć ozdób i piękności, rozniecać powab, jaki jest w pisaniu historii pozwo- lony; godzi się użyć wszelkich mowczych Środków jakie są mownicom pozwolone: to atoli uważać powinien, że ani mowcą, ani pisarzem …
Excerpt
dopiero badające się prawdy. Stałoby się nieznośną, gdyby prelekcie zajęte być mid ły bez przerwy badaniami. W historii pi- sanćj są one zupełnie nić w mićjscu, al- bowiem historia jedynie wybadane pra= wdy kreśli, Że atoli w kursie historii na- ukowość …
Excerpt
113 się w zupełną użbrojić oziębłość, próźno usiłujesz potnieścić się w stanowisku od waranków wolnym: ty mówisz do ludżi 1 tega warunku nieuchyłisz, aby oni lu- dźmi być przestali. Ty Żyjesz i do Żyją: cych mówisz, a gdybyś zmartwiał, nie u. miałbyś …
Excerpt
siebie pokrywać zechcesz, duch krewko: ści twojich, swobodnie krążyć będzie i nur: tować tajniki prawdy i doświadczenia. U- nikaj tych skaz Śmiertelniku! przenikaj prawdę, niech ona cię natchnie; przejmij się tym ogniem i życiem, którym tchnie historia; …
Excerpt
115 wiście, dzieje powszechne, można dać po. znać, przechodząc je pojedynczymi naro- dami czyli państwami, alboliteź razem wie le ludów *w jedno obejmując, aby wszyst- kie prawie znane ludy i współczesne za- chodzące ich, zmiany wszystkich zarazem …
Excerpt
116 nie trudno z takiego wspólnego wykładu, wyłączać sobie, co do jakiego szczegu lne- go ściąga się państwa lub narodu, nie tru- dno powiążaną spójnią rozwiązawszy, dzię+ je jednego ludu lub państwa wyoso= * bnić: lecz, cale inaczćj pracować musi; gdyby …
Excerpt
17 eznie wszystkich narodów, razem całego rodu ludzkiego, aniżeli pojedyncze wyry- wając narody lub państwa. W tym ogol- nym dziejów rodu ludzkiego wykładzie, widzę zniewolonego ucznia do obrania wyższego. w historii stanowiska, otwieram ogromnićjsze …
Excerpt
storii dołączone. Obliczania, które rzutem oka na tabularnym liczb spisaniu objąć można, mogą być wypadkiem najświesz= szych, traktatów, lub szczęśliwie zastoso- . wańćj arytmetyki politycznćj owocem: stan atoli: konstytucyiny. cywilny, finan- sowy , …
Excerpt
119 litycznego Abejnkdedenki: które nie dla przy- kładu najednym lub drugim państwie, w kursie uuiwersyteckim okazane być po- winny, ale na wszystkich, tak jak wykłada- ją się wszystkich państw i narodów dzie- je: Czyli jednak takie opisy statysticzne …