Excerpt
136 1740— 1786. sza, i biskupom zakazuje słuchać jego wy- roków. W tychże czasach (1763) ukazało się (de statu ecclesiae et legitima potestate ponti- ficis) pod nazwą Justyna Febroniusza (Jana Mikołaja von Hontheim, sufragana elektora arcybiskupa …
In:
Excerpt
DZIEJE NOWSZE. krajami, przyczyniły się zdarzenia, które je- zuitów bytem do gruntu zachwiały. Od początku bytu swego, zgromadzenie jezuitów, doznawało silnych zarzutów, rzu- cających kaźń na ich zawiązek i wątpliwą moralność. Największy cios zadało małe …
In:
Excerpt
138 1740—1786 chali głosu, eo ich powszechnie oskarzał i kaźnią obarczał; szli swą rutyną, wikłali się w liczne, niepewne położenia. Z tego po- wodu na pićrwszy cios narażeni byli w Por- tugalii. Odstąpiła Hiszpania, za osadę S. Sagramento, siedm missyj: …
In:
Excerpt
DZIEJE NOWSZE. 139 (1760) pod eskortą precz odesłany, poseł portugalski z Rzymu odwołany, i wszelkie z Rzymem stosunki zerwane. We -Francyi, w bankructwo La Valetta (1756) wplątani się znaleźli jezuici. Wyroki sądowe pociągnęły do wynagrodzenia całe ich …
In:
Excerpt
140 1740 — 1786. (1767. 2. kwietnia) wywołani zostali, jako nie- godziwi, bezbożni, boga z czartem mieszają- cy; do Włoch wyprawieni. Zakaz przytóm duchowieństwu przyjmowania bull albo roz- kazów papieskich bez przyzwolenia dworu. Podobnie z Parmy, Malty …
In:
Excerpt
DZIEJE NOWSZE. 41 22. Turcy napadają Polskę. 16%2— 1676. Uwolnieni od wojny austryackićj (1664) i weneckićj (1669) Turcy całkiem się rzucili na Polskę. Doroszeńki ustęp pod ich pieczę, stał się pretextem napaści. Większa część Ukrainy i Podola z Kamieńcem …
In:
Excerpt
KIUPRULI 1664 — 1687. 23. Niepokoje domowe węgierskie. 1670 — 1680. Jakożkolwiek Węgrzy niechcieli się do- syć do własnćj obrony przyłożyć, pokój w 'Temeszwarze bez ich wpływu zawarty, obra- ził ich i podniecił jeszcze większe_narzeka- nia. Utrzymywanie …
In:
Excerpt
DZIEJE NOWSZE. 43 pold I. wielu narzekaniom na sejmie w Szo- pronie (Oedenburg) zadosyćuczynił (1681); lecz Węgrzy nie ufali, Tekeli to odrzucał, protekcyi Turków wezwał. 24. Sobieski pod Wiedniem, Turcy zła- mani. 1683 —1687. Od granie tureckich do …
In:
Excerpt
44 KIUPRULI. 1664— 1687. grom zawziętości ukoić nie mógł. Wrócił do siebie, a za nim goniły austryackie zabiegi, aby przymierze wzmocnić. Wenecya do nie- go przystąpiła (1684. 5 marca); dla Sobie- skiego Austrya przekazywała Mołdawią; aby zaś skutecznićj …
In:
Excerpt
DZIEJE NOWSZE. 45 jańczarów zrzucony i zabity (1687. 18 paźdz.). Wojna 'z chrześciany nie ustała jednak. 25. W Węgrzech tron dziedziczny. 1687. Tyle tryumfów odnoszący Leopold I. zwołał sejm do Brzetysławy (1687) Wy- magał ażeby za tyle usilności w …
In:
Excerpt
46 LUDWIK XIV. 1680— 1700. celu dopięła. Lecz w bliskich latach w następnym wieku XVIII. jeszcze się odna- wiały i Ludwik XIV. nie zaniechał z nich - korzystać. 26. Gwałtowności Ludwika XIV. Kiedy stanął pokój w Nimwedze, był to 36 rok panowania Ludwika …
In:
Excerpt
DZIEJE NOWSZE. 47 Było bezwątpienia interesem rzeszy i do- mu habsburskiego, tamę gwałtownościom Lu- dwika XIV. położyć; lecz najwyższa była niemoc Hiszpanii. Rzesza radziła w Ratysbo- nie, gdzie sejm nie ustawał, i do zgody trafić nie mogła; cesarz …
In:
Excerpt
48 LUDWIK XIV. 1680— 1700. czyło nawigacyą i handel. Lecz flota francu- ska stanęła pod Genuą (1684), i miasto to jak afrykańskie miasta łotrów bombardowała. Rzeczpospolita genueńska, otoczona hisz- pańskićm na lądzie i na morzu panowaniem, w ścisłych z …
In:
Excerpt
DZIEJE NOWSZE. 49 swoje prawa praktykując, łotrostwami i roz- bojami się opiekowała. 2%. Piśmiennictwo w Europie. Dawał Ludwik XIV. dowody, jak dalece Francya jest potężna, i mógł się pysznić z pićrwszeństwa, jakie z wielu względów po- zyskiwała. Już ona …
In:
Excerpt
50 LUDWIK XIV. 1680—1700. mer, Sidnej, Locke). Poszukiwana natura od Newtona fizycznie, od Loka filozoficznie. Głębokie są i pełne mocy myśli, którym są- siedzi nie wyrównali. W poezyi i pięknóćm prozą pisaniu trzeba wielu usilności, aby twardość zagubić. …
In:
Excerpt
DZIEJE NOWSZE. 51 zatrudnienia znacznie się odmieniał. Grunto- wnych pisarzy w historyi, jakimi byli Alexan- der Natalis, Fleury, Lenfant, Beausobre, po- czynało brakować. Teologia tylko piękne 'w polemice pióra kształciła, prawo zaniedby- wane: prócz …
In:
Excerpt
52 LUDWIK XIV. 1680—1700. pił, attakował myśl każdą. Dorywcze innych pisarzy uwagi wyzywały do czynności do- wcip: nie było pisarzy takich, coby cały świat filozoficzny lub moralny przetrawiać usiłowali. Było więcćj takich, eo byli owo- cem wesołćj …
In:
Excerpt
DZIEJE NOWSZE. 58 " ezęsto a często pewne porządki do państwa wprowadzające, także tóż przytępić go nie zdołały. 30. Edykt Nanteński odwołany. 1684, 1685, Ludwik XIV. podniecony od kanclerza Letellier i syna jego, gwałtownego Louvois, przedsięwziął był …
In:
Excerpt
54 LUDWIK XIV. 1680—1700. więzienia i utraty majątku dla niewiast, zaka- zane. Pomimo surowości zakazu, napełniły się emigrantami Anglia, Hollandya, a miano- wicie Niemcy. Do 800,000 ich liczono, a - z nimi rozszórzenie się industryi. 31. Osłabnienie …
In:
Excerpt
" DZIEJE NOWSZE. 55 z Ludwikiem XIV. związki; z drugićj atoli strony nadwerężyły się duch i harmonia Francyi. Gwałtowności z kalwinistami obra- żały uczucia moralne. Jezuici zawsze w ró- źnych władzach i klasach Francyi ze wstrę- tem widziani, posiadali u …
In:
Excerpt
56 j LUDWIK XIV. 1680—1700. 32. Ludwik XIV. szuka wojny i roz- poczyna. Tymczasem Ludwik XIV. nie wytrzymał tak długo w pokoju jak wymagały ratysboń- skie układy. Składał się tóm, że cesarz (1686) powchodził w Augsburgu w przymierza z ró- Znómi …
In:
Excerpt
DZIEJE NOWSZE 57 (1688 w paźdź.) wojska francuskie Louvois wysłał nad Ren do palatynatu, Wilhelm II. nie ociągając się przedsięwzięcia swego do- pełnił. * 33. W Anglii dwaj ostatni Stuartowie. 1660 — 1688. W Anglii po zgonie Oliwiera Kromwela, wodzowie …
In:
Excerpt
58 LUDWIK XIV. 1680 — 1700. wa habeas corpus, mocą którćj każdy uwię- ziony wyznacza sobie sędziów przysięgłych (jury), albo powinien być we 24 godzin uwol- niony, jeśli prawna przyczyna uwięzienia je- go oznajmioną nie zostanie. Lecz obrady bywały …
In:
Excerpt
DZIEJE NOWSZE. 50 zachęcany od Ludwika XIV., który mu zbroj- ną i pićniężną pomoc przyrzekał: począł pićr- wszy w Anglii wojsko stałe utrzymywać, na- kazał sędziom przyznać, że król od prawa dyspensować może, ogłosił tolerancyą i po- zwolił katolikom …
In:
Excerpt
60 LUDWIK XIV. 1680— 1700. 34. Wilhelm IIL., konstytucya angielska. Przygotował wszystko Wilhelm, przygo- tował w Anglii i na stałym lądzie: wiążąc w Augsburgu ligę czynił przygotowania wojen- ne, czy przeciw Algierowi czy w interesie kolońskiego …
In:
Excerpt
DZIEJE NOWSZE. 61 tron zastosuje się do wysokiego kościoła i praw (1689), że bez wiedzy parlamentu nie wplącze narodu angielskiego w wojnę o swo- je dziedziczne ziemie, że w królestwach urzę- dów cudzoziemcom udzielać nie będzie. Ta- kie domowi do …
In:
Excerpt
62 LUDWIK XIV. 1680—1700. zasiadają. W swoim czasie łączą się. Wspól- na ich decyzya, przyjęty przez nich bill idzie po potwierdzenie do króla. Tylko rzecz o po- datkach poczyna się w izbie niższej. Każdy członek parlamentu może proponować. Uchwały …
In:
Excerpt
DZIEJE NOWSZE. 63 trzebie: w pokoju 30,000 wojska być może i na nie corocznie fundusz obmyślany. 6) Król traktuje z mocarstwami, wydaje wojny, ale subsydya pozyskuje przez parlament od narodu. Ma król z czasów jeszcze feudal- nych pozostające stałe …
In:
Excerpt
64 LUDWIK XIV. 1680—1700. 35. Stanowisko, jakie Wilhelm III. Anglii nadaje. Objęcie tronu Stuartów przez Wilhelma stadhudera zdecydowało na dalsze lata dzia- łanie Anglii. Zaszłą tak łatwo w Wielkićj Brytanii odmianę, trzeba było w następnych czasach …
In:
Excerpt
DZIEJE NOWSZE. 65 w Wiedniu (1689. 12 maja). Louvois starał się, zeby nikt obojętnym nie był, a tćm mno- Żył liczbę nieprzyjaciół. Książę Sabaudyi przystąpił (1690) do tegoż przymierza, i Da- nia przyrzekła posiłki Anglii. Cała zachodnia Europa przeciw …
In: