Excerpt
426 OŚWIECENIE I NAUKI kasz. — Uicerona rhetorika (Joh. Dombrowka, comment. I, 7, III, 5, IV, 6, ed. dobr. p. 47, 264, 499, lips. p. 611, 700, 793; confer. II, 6, III, 31, ed. dobr. p. 114, 380, lips. p. 622, 747), Boetius (zd. II, 27, 30. IV, 9), Thomas …
Excerpt
POSZUKIW. WŁOCH I FRAN. XVIII. 11. 12. _ 497 dominikan, spowiednik wielu papieży, arcybiskup Ko- senza, przeznaczony nakoniec na arcybiskupstwo gnie- źnieńskie, gdy nazad do ojczyzny niedojechał, zmarłszy (r. 1279) w Bononij, stał się pod ów czas i w …
Excerpt
428 OŚWIECENIE I NAUKI zakony i uniwersitety, stały się zwad pobojowiskiem. Wypędzano się ze szkólnych przybytków, a niekiedy i krew rozlana, zarumieniła strony, «0 czcze i niezro- zumiałe słowa walczące. 4 Jeszcze tak z wieku do wieku, miały się o błahe …
Excerpt
POSZUKIW. WŁOCH I FRAN. XVIII 12. 13. 429 wznosząc, ze swym uczniem Bokacym uwielbiają Gre- ków. Włoskie pióra, porzucają na czas szczęśliwie upra- wiany swój język, chwytają się z nowym zapałem gre- czyzny, a mianowice naśladownictwa cicerońskićj łaciny. …
Excerpt
430 OŚWIECENIE I NAUKI za poznaniem lepszym polskich zabytków piśmiennych, może jim to zaszczyt przyniesie, że umieli stronić, od powszechnćj zarazy. Za lepszym mówię poznaniem jich zabytków piśmiennych, bo dotąd, więcćj jich znać nićmożemy, nad te, które …
Excerpt
POSZUKIW. WŁOCH I FRAN. XVIII. 13. 14. 431 w etymologje, tak jiż w nim, zdziwactwo, gwałtem się prawda na więrzch wydzićra: lecz od jego czasów, przez długi wieku przeciąg, napłynęło już niemało nie- mieckich pisarzy: więc, przepisywacze i naśladowcy, …
Excerpt
432 OŚWIECENIE I NAUKI Są bezwątpićnia pisma w rzeczach duchownych i theologicznych, jako (r: 1270, 1280) owego Mikołaja Polaka archidjakona krakowskiego: treść decretów: summa. decretalium per dominum Nikolaum archid. erac. collecta (inter eod. mser. …
Excerpt
POSZUKIW. WŁOCH I FRAN. XVIII. 14. _ 438 szych, tyczący się całych Niemiec, i bezwątpićnia pra- cowicie układany, a zaczynający się: „Karol IV, z bożćj łaski rzymski cesarz, zawsze „pomnożyciel i czeski król, wiecznćj pamięci! Pań- „stwo w sobie …
Excerpt
434 OŚWIECENIE I NAUKI '" Jestże jakikolwiek, z jakiego bądź czasu podobny w Polszcze pomnik? Prawie lat dziesięć pićrwćj (r 1347) w Polszcze, sejm prawodawczy ze swym królem w Wi- ślicy przepisował ustawy Statuta Casimiri, Vol. 1, p. 1—054, edit. J. V. …
Excerpt
PODNIESIENIE NAUK XVIII. 14. 15. 435 na zachodzie używane doświadezćnia ogniem lub wodą (wyjąwszy miasta, pod prawem niemieckim będące,) nigdy w Polszcze w księgę prawnie wciągnione nie były, nawet pojedynki między prawa niepoliczonć, ani mściwe sobie …
Excerpt
i i | RR ZER R RAR R ZR OMEZ | m OŚWIECENIE I NAUKI dowodem, że naród polski był w znacznym stopniu usposobiony do przyjęcia dalszego wykształećnia, oświć- cćnia i nauki, co wszystko szezęśliwie starania Kazi- mirza wielkiego zaszczepiły. . Dźwignąwszy …
Excerpt
PODNIESIENIE NAUK. XVIIL 15. 437 pejskiemi, ale na zaprowadzćnie theologji, jeszcze ze- zwolćnia nieuzyzkał. Dług. IX, p. 1129; Radymiński, in centuria, p. 1. 39. mstpi. ap. Sołtykowicz o stańie akadem. krak. p. 96—100, cf. p. 1—9. Powoli zrazu rozwijał …
Excerpt
438 OŚWIECENIE I NAUKI zna do Krakowa, w przeciągu lat pięćdziesięciu (od r. 1400 do 1450), dorywczym obliczćniem po jimićniu wymie- nionych daje się poznać przepisywaczy przeszło trzy- dziestu (księgi bibl, II, 27), śmało można powiedzić że na seciny …
Excerpt
PODNIESIENIE NAUK XVII. 15. 439 do których gust zachodni i w Polszcze był obudzony choć ciekawością. * Kraków jako miasto główne, jako siedlisko mło- dego uniwersitetu, powinien był mieć książnice we wszy- stko najzasobnićjsze, na co przedewszystkim …
Excerpt
440 OŚWIECENIE I NAUKI Kassjodora, Isidora; a przytym, Fulgentjusza, Hege- sippa, Józefa żydowina. Zmajdował licznych starożytnych pisarzy, i z tych przywodzi: Aristotelesa /, 7, Z/, 6, etc.; różne dzieła Cicerona, /, 7, etc.; Seneki, Z/, 23, 24, etc.; …
Excerpt
PODNIESIENIE NAUK. XVIIL. 15. 16. 441 utrzymywały. Zaczym, można posądzać ziemię polską, że na nićj niejedno starożytne greckie lub rzymskie dzieło swój grób znalazło. Pargaminy mianowicie, dopuszały je wygładzać, wyszorowywać, skoro jinna z nich korzyść …
Excerpt
442 OŚWIECENIE I NAUKI Bezwątpićnia, że przytoczone niektórych osób nad jinne przodkujących jimiona, nić mogą stanowić stanu oświćećnia ogułu narodowego. Ale kiedy dalćj ujrzemy, że bez przesądów, bez wzgardy, w najtrudnićjszych opinją wiekową rażących …
Excerpt
PODNIESIENIE NAUK XVIIL 16. 17. 443 skutku przywiedziona jedności narodowćj, w obywatel- skim życiu potępione przeniewierstwa i zdrady egoizmu, rugowanie z zasad dynasticznógo systematu, odparcie swobodzie niechętnógo feudalismu, odparcie cudzoziem- czych …
Excerpt
| A 444 OŚWIECENIE I NAUKI od pićrwszćgo toku swćgo; pominąć jeszcze potrzeba rzucane myśli jakoby wiele pieśni, w tak zwanych kan- ticzkach, kolendach, odwieczne początki miały, bo i te podobnógoż losu doznały: to tylko w okolicznościach języka polskićgo …
Excerpt
PODNIESIENIE NAUK. XVNI. 17. 18. 445 czasów. W takim rzeczy stosunku, gdy przyszło księgi czeskie na polski przekładać, nie dziwnćgo, jeżeli wy- rażenia czeskie w przekładzie się zaplątały i pozo- stawały. Cóżkolwiek bądź, lubo ochraniano w szkołach czy- …
Excerpt
446 OŚWIECENIE I NAUKI żać, tak w kronikach, jak w diplomatach (t). Łacińska ortografja w takich razach, z małym znarodowieniem onćj, to jest z małemi niektóremi odmianami, dosta- teczną się okazywała. Nićmogła się ustalić, bo na roz- proszonych …
Excerpt
PODNIESIENIE NAUR XVII. 18. 447 oceniał sposoby pisania, odróżniał trafnie twarde od miękkich spółgłoski, odróżniał spółgłoski od samogło- sek i podawał pewne prawidła pisania, których jinni pisarze niemieli łatwości poznać. Niestateczność tedy ortografji …
Excerpt
448 OŚWIECENIE I NAUKI Bogobojna pani, królowa Jadwiga (między r. 1385 a 1399) zaszczepiająca swe cnoty w naród do siebie przywiązany, stała się tęgą sprężyną do dalszćgo dźwi- gania oświćcćnia, już to przez polecane mężowi Jegelle podniesićnie …
Excerpt
PODNIESIENIE NAUK XVIII. 18. 449 Jest tóż z tógo czasu, szacowny i starodawny psalm ów w języku polskim, z książnicy puławskićj do porickićj przeniesiony, (dla zabawy psałterzem Jadwigi nazwany i) za psałterz Jadwigi ogłoszony. Czysto pisany, pismem wieku …
Excerpt
450 OŚWIECENIE I NAUKI psalmów, grubo się może mylić ten, któryby sądził, jiż zawijające się w nich czeszczyzny, były pod ów czas języka własnością: powtóramy jeszcze, że te wynikają, raz pozornie z pisowni, jeżeliby je kto chciał czytać na sposób …
Excerpt
PODNIESIENIE NAUK XVIII. 18. 19. 451 skićgo wytrawienia (Reginy Korzeniowskićj, atlas do hist. pol.) (). * Te tłómaczćnia statutów drukiem ogłosiłem pod titułem: księgi ustaw polskich i mazowieckich, na język polski, w latach 1449—1451 (ma być 1541) …
Excerpt
452 OŚWIECENIE I NAUKI Nauki z wprowadzćniem i ustalśniem uniwersitetu krakowskiego. i 19. Był bezwątpićnia popęd wielki do nauk, kiedy Kazimirz zakładał uniwersitet, a z nim sprowadzał do kraju wyższe nauki i do nich przywiązane tamtowie- czne dziwactwa. …
Excerpt
PODNIESIENIE NAUK: XVIII. 19. 20. 453 większą uroczystością, otoczony senatem, wysokim du- chowieństwem, wielkimi urzędnikami, dworem i rycer- stwem, z Kazimirza, przenosi do Krakowa uniwersitet; potwierdza i nadaje prawa i wolności, opiekę nad ka- …
Excerpt
454 OŚWIECENIE I NAUKI Lecz jagellońskie zakłady, nagle, wiele jinnych przygasiły i w całćj świetności FKuropie zajaśniały. A zatym, zbierało się tam cudzoziemców niemało, a ów wydział teologiczny, taką trudnością (a może i przeszkodami) otrzymany, wzmógł …
Excerpt
PODNIESIENE NAUK XVIII. 20. 455 bie swój przepatrującym przebijają, albo do naszych dochowało się wieków; wiele w druku, a więcój w rę- kopismach, po niszczejących książnicach poskładanych. "To Adama Świnki wićrsze długie o sprawach i pamięt- nych słowach …