Excerpt
ca ROZPATRZENIE NIEKTÓRYCH WZGLĘDÓW I POMNIKÓW PRAWODAWSTWU WISLICKIEMU UPRZEDNICH. WEŁ ep 1. Aówówa w poprzednim trzecim polski śre- dnich wieków tomie, dwu pism mojich o początkowym prawodawstwie polskim ciwilnym i kryminalnym do czasów jagiellońskich …
Excerpt
4 ROZPATRZ. PRAWOD. wydmy, grząskie sapy. Mój trud, dalekim był abym. wszystkie obszarów chrapy i knieje zwiedził; aby zwie- dzane, wszystkostronnie rozpoznał, obejrzał. Po jinnych następnie polach goniąc, niepodobna mi było do prawodawczych przeszłości …
Excerpt
WSTĘP. : XIN. "1. 5 mozołu zniewolony byłem podjąć, aby się o niechybnym rzeczywistości widzeniu zapewnić: dowodzi me pismo o upadku Bolesława śmiałćgo. Bo nieraz, wpatruje się w rzecz jaką, na wszystkie strony, po wiele kroć ja ogląda, długo żaden …
Excerpt
6 j ROZPATRZ. PRAWOD. mieszkańców; czyli dwa stany obywateli: Lechów i Kmieci. Nie zamierzam sięgać początku tego, ani dochodzić, ani domniewywać się, jakim sposobem to żrozmajicenie nastało; bo to zanika w ciemnej i zbyt odległćj przeszłości na całym …
Excerpt
OBYWATELSTWO KMIECE. XII. 2. 3. 7 ten ziemi był na korzyść ludu kmiecego: albowiem po- siadacz ziemi bezpośrednićj mógł ją w zależną zamienić, a takowa raz w zależną zamieniona niezależną stać. się nie mogła (3). Własność była nieznaną, ziemie po- siadano …
Excerpt
e. ROZPATRZ. PRAWOD. bezpośrednią posiadłość pozyskał przechodził w klassę lechitów. Zależne posiadłości kmiece, były nieznaczące, małe ról cząstki (sortes), łany, włóki, wystarczające do utrzymania i' wyżywienia rodziny; były równe; nie- podzielne , a …
Excerpt
OBYWATELSTWO KMIECE. XIIL 3. 4. 9 Oba stany zażywały jednostajnego prawa obywa- telskiego, zamożnością osobistą lub rodzajem posiadanćj ziemi nieco dotkniętego. Dla obu było jedno prawo (%). 'Też same sądy i tćm samćm prawem wyrokowały, spra- wiedliwość …
Excerpt
10 ROZPATRZ. PRAWOD. dając ziemie, mogli nad ludem przewodzić, jednać go sobie, nasadzać go przeciw własnemu interesowi, a swych zamiarów dopinać. Zależność ziemska i szczupłe do- statki, utrzymywały kmieci w niższćm położeniu, a w pe- ' wnym rodzaju …
Excerpt
OBYWATELSTWO KMIĘCE, XIII. 4. 5. "14 wielkorządeów prowincji, z władzą nieubłaganego sę- dziego, podnoszone na grozę ludu wedle wszelkiego podobieństwa, było wyłączną lechitów własnością, po którą kmiecie przy najpogodniejszćj porze nigdy nie posięgli, …
Excerpt
72 ROZPATRZ. PRAWOÓD. zdobywcy, którzy na swoję korzyść osobiście sprawę publiczną czasowie nawrócić umieli (15). Różnym cza- sem tu i ówdzie usiłowano ustanowić monarchją w peź wnćj dynastji. Należy: mniemać, że to się działo poa 4 lityką lechów, interes …
Excerpt
OBYWATELSTWO KMIECE. XIII. 5. 13 w mocy były. Prawdziwie monarchiczna władza, mó- gła się zjawić w skutek: jedynie wdzierstwa, w czasie jakich "powstań, tumultów,* zaburzeń, wewnętrznych wstrząśnień. Jeśli przystępowano do oboru pojedyń- czego rządcy, 'to …
Excerpt
ON" 14 ROZPATRZ. PRAWOD. dzoną została; nie trwała długo. Wreszcie duch ludu nie był aby porządek wiekami ustanowiony wywracał. Lud stojąc na szczycie władania, mógł wprawdzie, swe posiadłości przejistoczyć, posiadłości lechiekie sobie przyswojić, …
Excerpt
i | | OBYWATELSTWO KMIECE. XIII. 6. 15 powołał on z pomiędzy nich Ziemowita, powierzył mu siłę zbrojną i przyodział go wysokićm dostojeństwem wodza, (dux), uczynił wojewodą (*!). Ten atoli śro- dek, już nie był dostatecznym do uciszenia pojątrzo- nych …
Excerpt
16 ROZPATRZ. PRAWOD. pem łacińskićj cywilizacji, znajdowali nowe środki do „zapewnienia, umocowania i uzupełnienia swój powagi, swego panowania. 0) przywróceniu zupełnóm* praw kmiecego stanu, które zbyt długićm wyjściem z czynu, niezmiernćj ujmy doznały, …
Excerpt
OBYWATELSTWO KMIECE. XIN. 7. oóśląłyń bo znał wody zamięszania, i tych zokńci caczy, co bez obawy Boga i ludzi pożar poburzeń rozpalają (23). Usunięcie od następstwa z królewny zrodzonego, starszego Bezbrajima, a posadzenie na tronie Mieczysława II. z …
Excerpt
18 7 "ROZPATRZ. PRAWOÓD. tyle utrudzono, tyle mu uciążono, tak dalece sprzecznie jego pojęciu, jego obyczajowi, jego swobodom działano; tak dalece go poniżano, nim poniewieranó, że się na nowy porządek rzeczy oburzył; przeciw nowóćj disci- plinie czyli …
Excerpt
OBYWATELSTWO KMIECE. XIII. 7. 8. 19 miony gmin, poraz ostatni poniżając dumę lechów, podniósł bez wątpienia, starym obyczajem swe wieca i kmiet (33). Ale przez najazd cudzoziemczych ludów, przez rozerwanie i podrobienie zamięszania, przez ego- istyczną …
Excerpt
20 ROZPATRZ. PRAWOD. wojennćj gmin niezupełnie był oddalony; zdaje się pe- wno że straży warowni nie był pozbawiony; że półki lekkie zawsze składał. Cierpiano go także w różnych urzędach, mianowicie niższych "podrzędnych. " Wnet atoli dolegliwsze …
Excerpt
OBYWATELSTWO KMIECE. XIII. 8. 21 i rozjątrzony gmin, sprzysiągł się 1076 powstał i wojnę domowę rozpalił. Powzmacniał warownie jakie jego straży powierzone były, z bronią w ręku zastawiał się wracającym, tych to wrócili orężnie dościgał (38). Opa- nował …
Excerpt
29 > ROZPATRZ. PRAWOD. wił się nań spisek, w którym nie było coby. biskupa krakowskiego Stanisława powoływał, ale Bolesław sam posądzał go, powszechny głos o knowanie i zdradę oskarzał, gdy wdającego się czynnię w sprawy małżeń- skie biskupa, disciplina, …
Excerpt
OBYWATELSTWO KMIECE. XIII. 9. 28 - 9. Gmin w nieszczęściu swojóm, szczególną cześć zachował dla króla eo biskupa zabił (*9); a karmił się nadzieją powrotu dawnych czasów i starego obyczaju, ponieważ syn Bolesława w Węgrzech przebywał. Po- dobało się …
Excerpt
24 ROZPATRZ. PRAWOD. zwłoki oblać. Cała Polska tak opłakiwała go, jak matka po zgonie jedynego syna (53). Chociaż rozerwanie kastowe między dwoma stanami ostatecznie zapadło , jeszcze jednak .czas jakiś upłynął, nim się dawne węzły do ostatka rozwiązać …
Excerpt
OBYWATELSTWO KMIECE. XIIL. 9. 25 pychany za kastę podłą i nieczystą poczytywany, został naostatek zupełnie odosobniony i na chylu postawiony. Zlechcice rozmiłowali się w maximie prawa rzymskiego, uznającćj związek wolnego z niewolnikiem za kazi- rodny …
Excerpt
26 ROZPATRZ. PRAWOD. „410. .Opowiedziane zdarzenia podupadnięcia. stanu kmiecego, są skreślone przez dwu blizkich owych zda- rzeń pisarzy. „ Pierwszy jest GALLUS, 1110, w lat dwa= dzieścia po zgonie Mieszka piszący; drugi MA THEUSZ 1160 o piędziesiąt lat …
Excerpt
OBYWATELSTWO KMIECE. XIIL 10. 27 gie za Bolesława śmiałego, siebie bliższe, piątnuje bun- tem niewolnictwa, i całą nań żółć wylewa. Z tym , wszystkim oba te wstrząśnienia, na jednćj i tćj samćj wadze kładzie; jedno z drugim jak jednostajne wiąże. …
Excerpt
28 " ROZPATRZ. PRAWOD. bliskie, za czasu jagiellonow statuta, tudzież dawnićj- szych polskie, z tychże jagiellońskich czasów przekłady. W obu opisanych wzburzćniach ludu, dostrzegać _ można zarazem lud niewolny, który wspólną z kmie- ciami wiódł sprawę. …
Excerpt
LUD. 'XIM. 11. 12. 29 którą mógł dowolnie rozporządzać; osadzał zwykle- w lasach dla karczunku i wydobycia woli nowćj, dla swój rodziny dziedzictwa. Osadzony, dopełniając wło- żonego obowiązku wykarczowania i uprawy, wyzwalał się i przechodził w kmiecie: …
Excerpt
30 ROZPATRZ. PRAWOD. pośrednie między niewolnymi a kmieciami, kondycje przechodnie, tworzące klassy ludu czasówie, nie dość oznaczone, byt onych czasowy i wątpliwy. ' Pićrwotne nadania ćmią różne te kondycje wyrazem homines, pó- źnićjsze wyrazem incolae, …
Excerpt
O 0 JĄ , RUtło PADZZ) Jedckak ra ca$ kd(o a Głmlka Olaui i ) * (4 Bi WAX ami Mona. U daw - 4 ( Jizmm Au w) gridowm padlo "NOE: rush wd Duc, pe Kae ŻY dola Colazs. Ja iłhuś illn arm/- R lie in cavu 2.0 Zd tA Uta, hc Dem suyh'euń d+25 nemnorv3a Lu lm …
