Excerpt
86 POLSKA PODBIJAJĄCA. dannicznych: i daninę płacili Pomorzanie, niektórzy hra- | biowie i panowie niemieccy i sławiańscy, którzy Bole- sława za swego panującego (seniora suzerena) uznali. Albo złożone było z narodów lachiekich, chrobackich, szląskich, od …
Excerpt
BOLESŁAW WIELKI. 87 burgi), a przy głównóm mieście stał gród (castrum, ca- stellum). Dokładał Bolesław niemało starania, ażeby się lud zbierał do miast i w nich osiadał, oraz żeby grody w jak najobronniejszym były stanie. W grodzie przesia- a dywał urząd …
Excerpt
88 POLSKA PODBIJAJĄCA ścią i pozyskanem sercem mieszkańców; bogaty wielko- ścią swoją raz uchwyciwszy czyste wyobrażenie o pań- stwie, szukał jego bytu w stanie miejscowym, i obcych wyobrażeń do tego nie mieszał. Zrodzony w tćmże miej P > 1 : : p scu, w …
Excerpt
MIECZYSŁAW II. 89 namaszczalną koronacyą, którćj gdy nie było, chrześcjań- ski monarcha nie wszystkie jeszcze godności monarszćj znamiona posiadał. Bolesław tedy pragnął tytuł swój króla namaszczeniem, czyli obrządkiem chrześcjańskićj korona- cyi …
Excerpt
90 POLSKA PODBIJAJĄCA ski do Saxonii, a za nią i syn małoletni Kazimirz z kró- lestwa wynieść się musiał. Udał się do Węgier, zkąd potem w Brunewilu czy w Loedium naukami się bawił, oczekując dalszych wypadków. Polska tymczasem w naj- okropniejszóm …
Excerpt
KAZIMIRZ. 91 Garnęli się do Kazimirza wszyscy mieszkańcy. Od- był on koronacyą. Poślubił sobie księżniczkę ruską, która wycieńczony skarb królewski swoim posagiem zasiliła. Ma- sława opierającego się wstępnym bojem zwyciężył, Polsce pokój przywrócił. …
Excerpt
92 POLSKA PODBIJAJĄCA. sław osadził na tronie węgierskim żelę, koronował go i pakój zapewnił. Odtąd bezinteresownie czuwał nad Wę- grami. W każdym razie był pośrednikiem, dawał radę i pomoc. Tak wspólnie z królami i biskupami kierując losami królestwa …
Excerpt
BOLESŁAW II SZCZODRY 93 i książętami Europy związki i Ruś głośniejszą niż ojciec uczynił. Lecz po jego zgonie 1054 między jego synów i wnuków dzielona Ruś, z podziałów i na chwilę wy- brnąć nie mogła. Familijne potomków Jarosława niezgody powoływały obećj …
Excerpt
94 POLSKA PODBIJAJĄCA wał. Ztąd powstały powszechne nieukontentowania, ucie- czki od wojska, a w kraju nieład. Król chcąc swą po- wagę utrzymać i władzy królewskiej w niczćm nie ubli- żyć, ostro przestępstwa karał, naraził się nakoniec na utratę …
Excerpt
WŁADYSŁAW HERMAN 95 Władysław Herman brat Bolesława za króla był uznany. Pan słaby i miałkiego rozunu. A skoro on po bracie władzę objął, wszystko poszło na odwrót: ducho- wni cudzoziemcy osiadali prelatury i dworem kierowali; król stał się cesarskim …
Excerpt
96 POLSKA PODBIJAJĄCA zgubę obmierzłego tego faworyta nastawać nie przestali, póki go Władysław od swego dworu nie oddalił*). Bolesław III krzywousty po ojcu Władysławie ob- jąwszy rządy, wielą zwycięztw się wsławił: znaczniejsze były z Czechami, którzy …
Excerpt
BOLESŁAW III 97 bamberskiego do wiary świętćj przywiódł. Henryka V ce- sarza, zemsty na Bolesławie szukającego o to, iż Kolo- manowi królowi węgierskiemu pomagał przeciw cesarzowi, a prowadzącego do Polski wygnańców Zbigniewa pod Wrocławiem tak śŚcisnął, …
Excerpt
98 POLSKA PODBIJAJĄCA bity Zbigniew. Dręczyła Bolesława ta śmierć braterska, wyrzucał sobie, że był jćj przyczyną „ dla tego przykładne pokuty podejmował. Przytćm pod koniec jego panowa- nia, zachodziły różne nieprzyjemności, z powodu tego, że cesarz …
Excerpt
BOLESŁAW IV 99 EPOKA TIL Polska w podziałach. Z tego podziału wynikło wielkie Polski osławienie, narażenie jój na kłótnie domowe, wpływ obcy, zaczóm w dalszych wiekach poszły utraty wielu pięknych krajin (Szląska , Pomorza , nowćj Marchji …
Excerpt
roo 100 POLSKA W PODZIAŁACH Starał się o toż przywrócenie i Fryderyk Barberussa i z wojskióm wszedł do Polski, a w niemożności bronie- nia się Bolesława, przymusił go 1157 do pokoju w Kris- gowie,*) którego warunki okolicznościami wymuszone, nie były …
Excerpt
BOLESŁAW IV 101 wiernych. Tym końcem brano znak krzyża, i z różnego kraju liczba wielka spieszyła na krzyżowe wyprawy, prze- ciw mahometanom chrześciaństwa nieprzyjaciołom. Po- dobnaż ochota zagrzała ród niemiecki przeciw poganom, których niemało w koło …
Excerpt
102 POLSKA W PODZIAŁACH Mieczysław LI dla poważnych obyczajów starym nazwany, książę wielkopolski objąwszy monarchią po zej- ściu brata Bolesława IV podobnież uplątał się w niebez- pieczne zatargi, gdy poszukiwał praw swoich. Przez to niedługie było …
Excerpt
KAZIMIRZ SPRAWIEDLIWY. 1uś uchwalili prawa, które zapewniały od grabieży pośmiertną duchownych własność, tudzież zabezpieczały własność wło- $cian na różne gwałtowności możniejszych narażoną. Żeby kroki swe uprawnić, niedosyć było Kazimirzo- wi tych …
Excerpt
aaa 104 POLSKA W PODZIAŁACH się niekiedy synody duchowne, których decyzye całą Le- chiją czyli wszystkie jej księstwa obowiązywały. *) Tylko że to były wieki, w których stan świecki, a mianowicie możni z pomiędzy szlachty czynnym się stając, prawa dla …
Excerpt
KAZIMIRZ SPRAWIEDLIWY 105 wiedzy tego senatu nie przedsięwziąć nie mogli, i ary- stokracya czyli możnowładztwo stałych posad nabrało. Doznał tego niekiedy sam Kazimirz, gdy przeciw woli senatu i możnych działał. Na taki raz był pewny a często groźny opór. …
Excerpt
106 POLSKA W PODZIAŁACH pliwymi byli, ktoby miał po nim nastąpić. Niezwłocznie radzono. Przyznano sobie, że żadne papieskie ni cesar- skie prawo w Lechii nie znaczy, że przeto uprawnienie przez Aleksandra III następstwa linii Kazimirzowćj nie obowiązuje. …
Excerpt
LESZEK BIAŁY. MIECZYSŁAW III 107 Lecz rzecz odziedziczenia jeszcze załatwioną nie została. Rozpoczęły się targi i traktaty. Mieczysław ILI intryguje. Przekłada, że wykrzy- knienie panów nie uprawniło władzy Leszka, że upra- wnienie to stać się może …
Excerpt
108 POLSKA W PODZIAŁACH sprzeciwiał, nalegając, aby jeżeli chce panować Leszek, Goworka wojewodę sandomirskiego, z którym Mikołaj dawną miał nieprzyjaźń, od siebie oddalił, a z kredytu i łaski swojćj wyrugował. Na co acz Goworek chętnie przystawał, …
Excerpt
LESZEK BIAŁY 109 Od zgonu Jarosława wielkiego (od r. 1054) Rus wpada w ciągłe podziały. Była to kraina bardzo obszerna mil półtorasta w szerz i w dłuż licząca, stanowiąca je- dność polityczną w tym sposobie, że był w nićj jeden naród i jeden język …
Excerpt
110 POLSKA W PODZIAŁACH zaniechała prawa swego do następstwa; druga z kolei księ- stwo czerniechowskie dzierżąca *), upominała się o swoje prawo a rzadko je pozyskała, ponieważ trzecia z kolei linija **) władała, przy nićj było prawo gdy Kijowianie, i …
Excerpt
LESZEK BIAŁY 111 Lecz głównym rzeczypospolitćj interesem były, rola i ku- piectwo; książąt najwięcćj zajmowała obrona i zatargi familijne. Miasta były burzliwe, a niektóre dosyć często z pośrodka siebie jednych książąt usuwały, innych wzy- wały. Byle …
Excerpt
112 POLSKA W PODZIAŁACH gród wielki bronił się; a pomiędzy potomkami Rurika znaleźli się liczni miast obrońcy. Tymczasem niezmiernie rozdzielili się książęta. Wielu posiadło włości dziedziczne, i do miejsca przywiązało się, inni zmieniając dawnym …
Excerpt
LESZEK BIAŁY. 113 wiane, wystąpił jak nieprzyjaciel Leszka i poległ pod Za- wichostem (jako się wspomniało r. 1205). Małoletnie dzieci jego Daniel z braćmi i matka ich przed bojarami z Rusi precz uchodzić musieli, a dla nich pierwszym przy- tulkiem był …
Excerpt
114 POLSKA 'W PODZIAŁACH wymusu: Leszek był tćm tknięty i powołał przeciw córce | swojćj i zięciowi swemu Mścisława Mścisławicza” pisząc do niego: „waleczności twojćj bracie! potrzebuje Halicz wydział twych przodków, który jęczy pod ciężkiem ja- rzmem.* …
Excerpt
LRSZER BTATĄG MO topełk. Świętopełk porozumiawszy się z Władysławem synowcem laskonogiego, opóźnił się dni kilka, a niespo- dzianie do Gąsawy wpadłszy, porwał z laźni Leszka bia. lego i zamordował. Taki był koniec Leszka. Święto- pełk tćm zabójstwem z …