Excerpt
40 | A razie tym. historia, uważamy wykład ro0a- poznanych dziejów. W jraz dzieje, sądzę że jest dosyć mo- eny i dobitny, do odznaczenia tego wszyst- kiego co się rzeczywiście wydarza, a my, chcielibyśmy pod tym wyrazem, dzieje, uważać wydarzenia ludzi …
Excerpt
4] storia zopuszczeniem względu na czas i mićjsce, przez żaden sposób, zdarzćń wy-. łożyć niemoże: w wykładzie swojim od formy mićjsca i czasu, nabywa pewnej formy, i pewnego szyku. Źdarzenia są istotą dziejów, a przedmiotem historii. Dzieje spoczywają …
Excerpt
42 i wystawuje jedność mićjsca, a kolej ezasu jest szykiem i formą historycznego opo- wiedzenia. Taką historią podobało się niektórym Niemcom nazwać historią opo- wiadającą (historia) (*). j X. Weźmy przed się kartę geogra- ficzną albo tablicę …
Excerpt
43 dwa względy są nie odłączne od siebie, wszelako wyraźnie dzielą wykład dziejów na dwa wielkie pnie, opisującćj, i odpo- wiadającćj histori. BA Jedynie tylko te dwa środki są do wykładu rzeczy ludzkich. Innych pojąć nawet niepodobna. Mogą być prakty- …
Excerpt
44 czystego wyobrażenia niedające, albo nie- zgrabne, niedające się tak giąć i od wszyst kiego odosobnić jak historii(*). Dla tego jednak trudno wojować ze zwyczajem, który pojęcie prawdziwych zasad utrudzać może. Myśl prawdy poszukująca, umić się wyłamać …
Excerpt
| [4LELEWELA j| FE ŚR | ż 4 = EOOZOCRZCODEDYĄ| ORT ZA SE CIE UMO. ZE zBiąkiu |] OZCOOCOOOOO SOO Ż f I MMM" 8 waż AC hb Nek S.84.0 RY, ty: 1; Ż ADNE dotąd wieki równie licznych hi- storyków, nie wydawały , jak terażnićjsze : żadnę nie czyniły pięknićjszych …
Excerpt
ka ważnićjszych z niógł o powtórzyć uwag jest teraz zamiarem naszym. mę | 2. Zdolny podejmować różnych rodza jów prace history czne badawcze, umiejący LĄ: pięknie iw całej świetności wy stawić , oczywiście, że może mieć sobie przyznany tytuł historyka. …
Excerpt
prawdziwego tytułu ; jeśli swych władz ro- zumowych nie będzie umiał używać. 4. Prace historyczńe, są na rozumo- wanych działaniach oparte. Historyk praw- dziwy, nie ugania się za czynnościami pry- watnemi pojedynczych osób, jeśli te nie» mają wpływu na …
Excerpt
. r Ry R TY "r Mie A ożacć ÓŻ cada zdarzeń i czynności rodu ludzkiego , nie masz historyi; bez doświadczenia własnych sił w tym rodzaju badań, pracownik nie go- dzien nosić imienia historyka. Podejmu- je nieodzownie potrzebne na ten koniec działania …
Excerpt
zmysłowie, czyli doświadczeniem poznawa- nych. Baczna tych warunków , to jest: mićjsca i czasu rozwaga, ich nie. zamięsza- nie, są jedyne środki ustrzeżenia się setnych błędów i uchybień. Rozwaga tych warun- ków w zrzódłach , z których się zdarzenia …
Excerpt
ród ludzki od isaęścia do A filozoficznych, , tak krytycznych jak przyczynowych (etjo- łogicznych ) badań skłoniony i usposobiony, bez nich w swoim towarzyskim póżyciu, obejść się nie mogący, każdego też w szcze- ' gólności natura ułożyła do tych działań …
Excerpt
nietą, a przyczyny tych czynności; histo* ryk poznaje. ORA 0 m 10, Umysłowe więłcć swoje ksztalcąć cy ród, unosi się. w zacnych uczuciach swoj- ich do poznania jestestwa, któremu dało początek , bada stwórcę świata, cześć mu oddaje. Do towarzyskiego …
Excerpt
r, boke) bez. dostatecznój znajomości języka orygi- nalnego, w którym są pisane. Zrzódła że- by z pewnością użyte być mogły, muszą nosić niezaprzeczonćj autentyczności zna- „mie , a historyk ma się wprzód o ich nieza* wodności i naturze przekonać. Środki …
Excerpt
= znajomości człowieka, tak istotnój dla histo* ryka rzeczy. Zajmując się działaniem rodu ludzkiego, ma w nim działanić wspólnć poje= dynczych ludzi: w społeczeństwach tego ro* du, patrzy na przymioty, na wady, natu= rze ludzkićj właściwe. Tak. na …
Excerpt
przeżyli długie lata niezmordowani znamie=_ nici historycy i stali się przykładem dla następców. Doświadczónić nauczyło, że ,w ogromie rzeczy, słabość pamięci, niedo- statek tęższych zdolności , pracowitością nadstarczone, Ścigały się z talentami. Ob- …
Excerpt
dziejopisów. Dzisićjszy stan Europy , wiel- ce do tego ród ludzki uspasabia. 15. W całym blasku swojim w dziejach mając jaśnić prawda, pragnie widzić w hi- storykach wyznawców swojich, powołuje ich do wydawania głosu, w spokojności i łagodności, w …
Excerpt
właściwej barwie, a wystawując szezórze ; nie zaniecha w słowach swojich, podnosić / to wszystko ; co tylko uzącniać i uszlache- - tpiać czynności ludzkie może. 17. Kiedy więc ten jest wielki obówwi, zek, ma on sam być przejęty duchem pu- blicznym od …
Excerpt
x 3 sy a DÓW wością i godnością, do którćj się historyk osobiście podniósł. Nie zachwieje nim lu+ be mu uczucie przywiązania do ojczyzny , do politycznego znaczenia, do religji do tych najdostojniejszych w czynnym życiu rodu ludzkiego widokach; nie …
Excerpt
O m rep O ATA PCA. = MNE WZA W 4 Paś SRA wa wystawiać. Szczęśliwy historyk, który w ma- łe związki nie usidlony , swymi interesami nie zajęty, do najzacniejszych uczuć spo- łecznych podniesiony , w spokojności , „wole, ne słowa, bez przykrego oglądania …
Excerpt
ZYGA witości niezmordowanej , przy usilnościach ' x ducha postrzegawczego, przy s osobnościach , jakie mu natura udzieliła, powinien się sta- rać o naukowe usposobienia , do fozofi- cznych 'działań wprawy nabywać, kryty- czne zdolności doskonalić , i …
Excerpt
DO DZIEJÓW POLSKICH. 49 pićrwszy czując się bliskim śmierci dał żonie spalić listy drugićgo i jionych spiskowych za co dwór wiele oziębłości okazał wdowie, tćm bardzićj że oma sama po zgonie męża paliła resztę ja 4 jeszcze znaleść mogła. Co do małżeństwa …
Excerpt
50 PRZYPISKI wała sejmów. Król zamierzył tę sprawą wnieść na sejm mający się zebrać w styczniu roku 1689. O czóm w cyr- kalarzach zwołujących zawiadomił. Ale kiedy dwór chce jawnie dać uczuć swój gniew, austrjacka kabała tajnie zasadzki gotuje. Jedna …
Excerpt
DO DZIEJÓW POLSKICH. 51 biskup płocki ukrzepił go i wstrzymał od tćj powtóraćj ab- dikacji. (Hist. polska Bandkiego , p. 465, — Wagi p, 33 Niebawem zmarł roku 1696 Sobieski zgnębiony goryczą przeciwności , a Litwa nie przestaje być trapiona rozerwa- niem. …
Excerpt
52 PRZYPISKI DO DZIEJÓW POLSKICH. letnie nad wojskiem dowództwo ; Sapiehów od dóbr i god. ności odsądziła. Energja stanu szlachecki piehów skruszyła, polęgę Sa- Bez środków poparcia upadłć j sprawy, jeszcze raz szukali Augusta II opieki, rychło atoli do- …
Excerpt
PISMA W TEJ KSIĘDZE ZAMKNIĘTE. strona IV. Pnzyriski do dziejów polskich po- tocznie opowiedzianych . . . . . Do$59. Mieczysław III; utworzenie się możnowładztwa. . . « . « . Do $ 92. Rospusta Kazimierza wieł- kiego. « . (> . -JODSSR > Do $ 90. Diplomacja …