Excerpt
razu powszechnie poznane zostały; przed miot ten interessował. Pragmatyczna dy- daktyczność która Bolingbroka zajmowa- | ła, rieprzestała interesować innych: filozo- _ fią wieku rozszerzona, poszukiwaną była. w wykładzie i w. kompożycii. Moore, Hill. …
Excerpt
4 „BRO pracowników. Tymczasem Lessing, Kant. „ Fichte, Schelliny, szukali związków historiŁ ż filozofią, a wcale innego rodzaju ( od statisticznych) ideały, ideały wielkich po- mysłów, zaledwie nie opanowały poziome- go 1 ciasnego doświadczćnia historii. …
Excerpt
ści tylu. z sobą sprzecznych. dzieł, pobu-- dza mię do szczegółnićjszego nad Nie- ' miecką pracą zastanowienia się, a tow nar. stępującym , porządku. Naprzód powiem co pisali o historii, powtóre co o statystyce. To zaś co „o historii pisali w trzech zam- …
Excerpt
13 sztuk a przeto, twórzą się. podżiały: 'a) dziejów religii, do których liczy - się 'histo- ria starego i nowego testamentu: b) poli- tyczna, w której, bądź się dzieje państw i panujących wykładają: bądź opisują po- lityczne 1 domowe ustanowienia naró- …
Excerpt
14 Mah Fobri ©) w wyrałinowanych defini- ciach i przykrym filozoficznym języku; usiłował widok ten ogólny, szczęśliwie od ŚSchónemanna wznowiony, rozprze- strzenić i w;podziałach wykończyć. Krug aznim i Poelitz (**) tegoź się „chwycili: ze AEC …
Excerpt
wskazująca obszerność historii i ogólny jój we dwa szczepy dział, nie od wszyst- kich przyjętą została; „ znajduje owszem przeciwników. a VIII. Niebaczy na to Kraus (*) aszu- ka podziałów historii ze względu 1. roz- degłości, 2. czasu, 3, formy: …
Excerpt
W CPZEĘ: TORŁOPPĄZZE + > e. : OAZA, to; dzieje. pojedynczej sztuki łub nauki; dzieje kościelne jednego: narodu, i tym podobnie; dopieroż dzieje powszechne, * cząstkowe, Szczególne i tak dalćj — |. Wachsmuth w swej teorii historycznej bardzo pomyślańćj, a …
Excerpt
przed "historią ; 2 ae była 1. geografia, 2. obyczaje, religia i zwyczaje, 3. chroż nologia. Są to.nauki na których się his- torii nauka opiera (qui seryent de fonde- ment 4 Ićtude de I'hist.) — Kiedy zaś w końcu szuka pomocy do ewiczeń histo- rycznych 1 …
Excerpt
18 dalszym niejako ciągiem mieć należy sta- tistikę, czyh wiadomość 0 teraźniejszym stanie państw i narodów. - Jmie to nauk pomocnych, nabyło wziętości, a nikt w nich brakować nieśmiał jeśli ich liczby niemnożył, tak iż do nich i chronologia i geografia, …
Excerpt
* | X. Riihs w klassycznym dżiele swojim o naukach historycznych, więcćj baczno- Śei na nie zwracający, nie uczuł tego, aby tak zwana geografia czyli statistyka, mia- ła być głównym Kistorii samćj oddziałem "ale strącił wyraz pomocnictwa na inne …
Excerpt
aggregat rozróżnia co pospolitym sposob m uważać zaniedbuje. Zostawuje je w roż- 'sypce pod źadną niewciągając rubrykę chociaż; 1) przedmioty are teologii, numis- łe heraldyki, dyplomatyki, epigrafi- ki, poznawania pisarzów, liczy pod sym- 'bolami …
Excerpt
_gólności *jak w ogólności pisemka, z głó:. wnićjszych parę przykładów, tych uderza- lqcych przeciwności zdań uczonych przy- toczymy. — Jeszcze Bodinus pisał. metho- dum ad facilem historiarum cognitionem 1566. Niepospolity ten wieku swego ge- niusz, …
Excerpt
! 32 gii: 1. historiomathią, 2. artem historicam pod którą wywienił heuristykę ( śrzodki wyszukiwania. zrzódeł i pomocy w histo- rii), kritykę, historiografię, sofikę' (śrzod-. ki komubinowanią wypadków i układania płodów. historycznych), utytułuwane …
Excerpt
czone. Histociomathiimieżna: a prepadeu- tyka jego, jest toź samo co inni nazwali encyklopadią historyczną: co u Lenglcta jest móthode. A. co Fachsmuth nazwał teorią historii: W nićj rozpoznaje I. całe pole historyi i jćj rozgałęzienie, IL. theoriam artis …
Excerpt
24 ristyka- Krausa; a Fabrego heuristyka: są zawsze za każdy raz co innego, Il. STATISTYRA. || XIIE Wyraz staństyki powyźćj już. wielokrotnie był; wsjaaminany. Uważać "było. można jak jedni go do historii liczy- li, inni do nauk pomocnych.. Konieczną tedy …
Excerpt
4 którym jedynie uprzywilejowanym. Euro-. PY państwom, nim wszystkich Eropej- skich państw, równie wielkich, jak i. ma» łych, nim również państw Amerykańskich. i Aziatyckich statystyki. pisać. niepoczęto.. Achenwall 1749 wymaga gruntownćj zna- jomości. …
Excerpt
ł ) ne. Riczbami, liniami, wymiarami, z całą: ścisłością, do jedności t ułomków pom= * knięte, liczbami mowę ludzką zastępując, bez ludzkićj mowy, miało ludziom, dósta-. zecznie stan państw wystawiać ! Nie tego pisma jest celem, nadtym rózciągać SIĘ …
Excerpt
m jego. przedmiot jest suchy, jeżeli mu, przy wydarzonćj sposobności przymięszanie hi- storii przycz u lub, skatków, żyCiai interesu niedoda(*). W rzeczy samćj owe statistyczne opisy przy historycznych, była Smierć przy Zycia; a statystyczne opisy, tak …
Excerpt
23, | MG statistyki: dókażą tego ulepszenia, którego» PO i opisom państw miedostawało. Jżyli tedy. na to ulepszenie, jak sami twier- dzą, vocem hybridam, sądząc, że z tym.: nowym wyrazem. nową wynaleźli naukę! ' ale cieszyh się razem, że we własnym ję- - …
Excerpt
39 Jest przeto mowa, nietylko o współńym mieszkańców kraju życiu, 'ale' 9: narodzie mającym cywilne ustanowienia. i rząd(*)” „„Ówoź w WE punkcie, Niemann, od- - różnia Ethnograłią (Vólkerkunde): od sta- tustyki(**); w twzecim zaś, geografią poli- tyczną …
Excerpt
30 niedogodne, wszakże. zbyt powszechnie znane; trzeba zacieśnić granice geografii politycznćj, która, i „geografia, zajmuje się krajem, nazwiskami, granicami ale jako polityczna, państwęm. Któż bowiem nie- wymaga po _nićj właśnie ludzi, naro- . du i …
Excerpt
31 ki i obowiązki geografii politycznćj, mno: Żyć termina, kruszyć nimi wyobrażenia „w małe obłomki. Statistyka byt swój mia. ła, i AOR zatrudnień pisarzów nim jćj Niemcy osobne imie narzucili (*) Podług mego przeświadczenia, rzeczą jest w cale śmieszną, …
Excerpt
*kunde. nie pótrzebuje więcćj przekładu 'przęż wyraz Statistik: owsżem Statskunde Statsbeschreibung, jest, das Produkt der -Statistik jeśli przawidłom i zadaniom theo- rii odpowiada. /Theorią . nazywamy we właściwym znaczeniu Statistikę mówi Nie- smann …
Excerpt
| 33 Pon 48 0% Niemcy twórcy wyrazu: Statistyka, zastą- 'wiając się nim na wszystkie strony, wyż - kraczają: przeciw wszelkićj analogi, mie. . niają jego znaczenie, i dziwną niestatecz- ność czynią. Wszystkie narody zapędzi. ły się za nim, i coraz …
Excerpt
34 tistyki. (theorii) od apadionde: i Statsbe-. "schreibung, od opisów państwa, jest wca* le pozorne. Poeta podług poetyki prze- pisów, pisze . poezie; Historyk wedlug hi- Vstoryki prawideł, układa historią; za cóż 'Statista, podług statistyki prawideł …
Excerpt
35 zupełnie osobne im wskazując panowanie,. historią jak naukę dla statistyki pomocną uznali: nie przypominam, jak jedni słusz» nie statystyczne opisy na polu historii i po- lityki osadzili, inni równie z historycze. nego i politycznego sprowadzali; te …
Excerpt
II. mihi, si non inveniendi nova, at Kata kdiabodi de veteribusinjungere labotem nou injuste vide- rentur. Quinagilian prooem. | AFU d ) > XVI: 7 tak. nieoznaczonych granie, klassyfikacji, i wzajemmnćj zależności tylu wiadomości i nauk, wynikają dziwne …
Excerpt
37 należało własnemi brać „do tego . siłami. W ymieniliśmy dotąd rozmaitości głównych i najpierwszych w tyna rodzaju pisa zów, którzy dła mnóztwa innych wzowami się stawali; wymieniliśmy sprzeczności, a to dlą tego, aby u czytelnika zyskać pobłażanie " …
Excerpt
do Tomasza Hussarzewskiego(*); dłażćj cie-. szyć się mogłęm i korzystać -ze światłćj . rady Ernesta Grodd_cka(*). Ich nauki wią żąc los mój do wileńskiego uniwersytetu, w tym uniwersytecie otwierały pobudki . i środki do obeznawania się zcąłym his. o …
Excerpt
| le dla'nas uczniów swojich wyłanego Grod. decka, wywiodły mnie na pola, małemi,. ale w wyobrażenie bogatemi na nowo u. - prawiane pismami, na pola. historyczne, od rpju światłych ludzi rózpatrywane, : różnym narzędziem poruszone, przemyśle nym Ao Ok …