Excerpt
6. * ' j ólne na kuli ziemskiej rozpoznać i znaj* ywać mićjsca, ludzie różne ponadawali im nazwiska; zajmując na swój użytek miej- sca, różnie się nimi popodzielali; a te naz- wiska i pomiędzy pooddzielanemi cząst- kami granice, stanowią pospolitą i …
Excerpt
47 Ł rzeczy ludzkie ichr działaniem jednane; są, działający i działania. Z tąd, jak whi-- storii opisującćj, tak równie w opowiada- jącćj, na głównćj uwadze: albo jest czło- wiek czyli ludzie czyli działający; alboli też rzeczy ludzkie, czyli w nich …
Excerpt
48 noszą tytuł dziejów działaczy, a tam wy- , stawione zostaną jedynie wypadki ich dzia- łań, jak naprzykład, dzieje ludzkie: pod którym tytułem, bywają chronologicznie pozapisywane zdarzenia. Nieodpowiadają tytuły istocie dzieł, wszelako jedynie dzia- …
Excerpt
49 "Qzas Miejsce © Działający . Działania chronologia geografia _ człowiek oby czaje chrónografia topografia żywot ' , _ oświata genealogia horografia _ biografia nauki biografia podróże ludzie kultura annales . statistika _ familia polityka chronika …
Excerpt
/ który mięszając tłum szczegiiłów, szczeguły „z pomiędzy niego wyosobniać dozwala. Te działań ludzkich widoki, równie hi- storią opisującą jak opowiadającą intere- sują, gdy jedna opisuje stan kultury(*). żona tćj kukury odmiany. Ileby jednai druga …
Excerpt
51 policia, jaka twdkość; stopień ekonomiki I przemysłu; wyłuszczając zamożność i po- tęgę państwa, w skarbowośei, urządzeniu siły zbrojnćj, w duchu, zdolnościach i mo- ralności narodu; itym podobnie: jeśli mó- wię taki się stan wystawia, to stanowi w …
Excerpt
wadze kłassyfikacii płodów historycznych . słusznie się od powszechnej kultury; przed wszystkim odosobnia polityka. Do pier wszych tedy klassyfikowania czyli rozga- łęzienia pnia historycznego zasad, służyć muszą mićjsce i czas, działający i działa. nia, …
Excerpt
2a Zzatwadł 4 XXIV. Jak zogólnćj kultury wyosa- bniamy politykę, tak łatwo każdy pojmie ze zogólnego obrazu kultury, bez końca można odłamywać i wyosobniać większe lub drobnićjsze szczeguły; rownie i to pojmie że widok polityki daje się rozga- łęzić w …
Excerpt
4 kłopoczą się niepomału»w odgatunkowa:_ niu, ztylu powodów między sobą rozma* itych dzieł historycznych. Trudności wy- nikają zwiełu bardzo względów. Już to ztego, że między przedmiotem działające” . goi działania, między wykładem podług mićjsca i czasu, …
Excerpt
55 bie właściwie nadanych nazwisk, a przy» tym pisarze historyczni niewłaściwe dzie- łom swojim nadają tytuły, albo do zapo- wiedzianego przedsięwzięcia, trafić nieu. mieją. 'Te rozmaite powody sprawują niezmierne w rozgałęzieniu piśmiennych, płodów …
Excerpt
56 to przepisuje, ars historica, czyli po pro- stu historika(*) ze statistiką, Ponieważ tedy historia; tak opisująca jak opowiadająca staje się wypadkiem wy- badaniai wykładu, a zatym w historice i statistice: "1. środki czyli prawidła, jak wyba* dane …
Excerpt
be dla chcącego ćwiczyć się w historii wielką pomoc przynosi znajomość wielu nauk, a to takich, które pod żadnym pre. textem na pola historyczne wciągane być niemogą, ażeby w jakie grono historycz- nego nauk systematu wchodzić miały. — „Filozofia podaje …
Excerpt
zyki same. Im więcćj że wszystkiemi na: ukami i wiadomościami oswojony będzie historyk, tym więcój- dogodności w pra- cach swojich doświadczy, albowiem, na polu historycznym z tak rozlicznemi przy» chodzi spotykać się rozmaitościami, że wszystkie do niego …
Excerpt
M: zabawiać i nad methodami zatrzymywać: więcćj zasługuje na rozwagę rozgałęzienie się zasad w historyce i statistyce objętych i nauk wich szersze rozwinięcie upląta. nych; do czego żeby trafić, zatrzymuję się. cóżkolwiek nad nauką badań. XXVIL Badania …
Excerpt
60 ludzki charakter nosi, to poważny. głos historii równie zastanawia. Dość Że to , ludzki umysł zajmuje i ludzmi powoduje dość mówię tych, mieszukając daleko waźnićjszych powodów, do przyjęcia do przybytku dziejów i historycznćj rozwa- gi. W historii …
Excerpt
51 wnicza zuchwałość zrywa niespokojną głowę: jaki wiekom kierunek nadała U- _ patrzność, takim nieodzownie pędzą. Za- niedbując ten wielki w historycznych po- szukiwaniach widok, zamykał by się badacz w niskich i ciasnych obrębach. Wzgląd nadludzkićj …
Excerpt
„ łań ludzkich(*)., Bo jedynie. świadomemi zdarzeniami, mnićj świadome objaśniać się dają. „ Te zdarzenia, które do. objaśnienia innych użyte zostają, nazywane 'są,zrzódła historyczne. Jest toinny wzgląd, który zdarze pia przybierają, ażeby zapewniły i …
Excerpt
"63 niach, działania, działaniami; zdarzenia, zda- rzeniami; wypadki zrzódłami się poszuku-. ją i wyjaśniają; a krytyczne badania zawarte są historyczną 'krajiną i z historycznych granic prawie niewystępują. 3 ę 2. Badając działania ludzkie i z nich …
Excerpt
64 ezywiście w dziejach powiązaną zostaje, znać trzeba historyczne zdarzenia, i bez ustawicznego ich w poszukiwaniach obra- cania, badań kombinacijnych podejmo- wać by niemożna; wszelako, w kombina- cijnych badaniach, przyczyny działań ludz- , kich, w …
Excerpt
_ przedmiotu zebraniu, więc i nazwiska do tego nieustanowiono(*). W niedostatku te- dy nazwiska trzeba szukać go, zwyczaj- nym nato obyczajem, po gteckim języku. Wziąłem go w łacińskim, kombinacją na- zywając, czyli wyszukaniem exystującćj w dziejach …
Excerpt
tkuzokiytod | - (bz nyjzbtwz m se : sd uiAjo yef)! 01M]8 …
Excerpt
XXIX. Łecz z granie prac bistorycznych które historyka obćjnauje, wystąpić niemogę dopóki napolu krytyki z. pośrodka cier- "ni, głogów 1 chwastów niewydobędę nauk. które ma tym polu wzrosły, które z mićj- sca swego pozrywane, przez mnićj bacz- nych, po …
Excerpt
Bo 00 i Ś uszczerbku: a to w sposobie Że każde zrzó- dło, każdy pomnik we wszystkich wa- runkach odpowiada okolicznościom, w któ- rych powstały; lubo sama tych środków dostarcza: wszelako, z powodu postaci swo- jćj, pod którą się zrzódła lub pomniki …
Excerpt
69 nauka odwołuje się do dwóch, do Arche- ologii i Paleologii, z których pierwsza wy- kłada pomniki nieme, druga uczy czy. tać i poznawać pisane czyli mówiące, o Kóo asy są? i jak je uważam? na. przód mówić mi wypada. „Archeologia, zajmuje się pomnikami …
Excerpt
sie óna w ściślićjszym znaczeniu gdy się tylko starożytnymi zajmując pomnikami najbardzićj i prawie jedynie zatrzymuje nad takimi, które przed innemi ze względu estetycznego; czyli śztuki naj- wyższą mają wartość: albowiem: jej wa» żnym obowiązkiem jest, …
Excerpt
Z gistyką, eodices czyli rękopisma z druko: wanemi księgami, 1 co tylko na twardych lub wiotkich materyałach pisane być mo: - że, w rubryki palaeografii daje się pod: ciągać, która zatym, w kaźdej nańce pisas ne. zrzódła historyczne objaśniającćj pod. …
Excerpt
72 A x dnionym bywa; albo ze swćj osnowy do" starcza przytaczanych przez siebie zdarzeń jego prawdziwość udowodniających. — I te- go miebędę przypominał, że jedynie te tylko historyczne środki w krytyce, uży* wane być mogą, te jedynie są duszą w po* …
Excerpt
MNA skimi znakami. Tubo są gara arche: «lógii i paleografii, wszełako wywi qzały się i wyosobniły w nauki oddzielne, dł rych, jedne ze starożytnych obrębów roz winęły się na dalsze wieki, jako to e Ń grafika, i namisńatyka; inńe z wieków o dnich rozwijają …
Excerpt
T4 bieństwo tworzonych, Ztąd niema potrze: - by nauki o miedalach na jakąkolwiek pa- miątkę bitych, w osobną oddzielać naukę. Jest ona cząstką numizmatyki, która ta. "kim się prawem medalami, zajmuje, jakim się nad markami lub liczmanami zastana* WIARA …
