Excerpt
126 POLSKA jego po mieczu. Albert 1525, złożył uroczy- sty w Krakowie hołd. Odtąd dawne pomorze Gdańskie, zwało się Prusami królewskiemi,, a właściwe Prusy, Prusami książęcemi, a Polacy księcia Pruskiego nazywali książęciem Króle- wieckim. Tegoż czasu …
Excerpt
KWITNĄCA. 127 knie zagospodarowały, i narodowi pomyślności przybyło. 119. Zgoda w Polszcze i pomyślność. Cala Europa w owym wieku, oblewała się krwią ludzką. Wojowali między sobą królo- wie, wojowali ze swymi poddanymi, wojowało między sobą chrześciaństwo …
Excerpt
128 POLSKA (umar! 1543). Kraj się zabudowywał i zalu- dnial. Wszyscy ze swego położenia byli kon- tenci. Lubo schlachta niekiedy swawolić chcia- ła, i nowe jakie psoty stanom nieszlacheckim wyrządzić: dała się jednak Zygmuntowi po- wodować, który jak …
Excerpt
KWITNĄCA. 129 120. Bona i panowie wichrzą. Królowa Bona włoszka, bardzo zła kobie- ta, poczęła nad mężem przewodzić i wszystkich kłócić. Kłóciła i szlachtę między sobą, a mia- nowicie bracią młodszych z bracią starszymi. Bracią mlodszemi nazywano uboższą …
Excerpt
130 POLSKA stał dążyć do tego, aby odróżniając się utwor- zył oddzielny od szlachty stan magnatów. Z tąd mnożylo się niechęci. Lecz i między możnymi panami, nie było jedności, z czego Bona korzy- stać umiała i podniecała te niechęci. Niena- widzili się, …
Excerpt
KWITNĄCA. 131 łoszy czyli Moldawji pospolite ruszenie. Na to hasło zbiegło się w okolice Lwowa półto- rakroć stotysięcy szlachty, ale nie z bronią tyl- ke z papierami, narzekając na króla, na królo- wę, na senat i na magnatów. Pod gołym nie- bem, …
Excerpt
132 POLSKA swymi kmieciuni czyli chłopami, ma zupełną moc życia i śmierci. Starostowie i wojewodo- wie, pozwalali sobie na krzywdę miast swćj wladzy używać. 7 sejmu szlachta reprezen- tantów miejskich wyganiała. A przytćm wsży- stkiem. taż szlachta …
Excerpt
KWITNĄCA. 133 nia swojego doznał przeciwności, okazał że te formują człowieka, i że niejedno zdarzenia, z niedobrćj, młodych ludzi na dobrą naprowa- dza drogę, nadewszystko gdy do tego szczerą chęć mają. Na podobny jednak przypadek i podobną naprawę …
Excerpt
134 POLSKA gust dowody stałości i nieugiętości, bo gotów byl raczćj koronę, aniżeli swoję Barbarę po- rzacić. Wszakże oporem wytrwałym zyskał czas, a gdy przypomniał, że jest wielu panów. eo ńieprawnie starostwa i urzędy trzymają, ze szkodą biedniejszćj …
Excerpt
KWITNĄCA. 135 ojea. A jeźli był równie pokój lubiący, łago- dny. powolny, opieszały, niezbywało mu pra- cowitości, nie lękał się Rnajtrudnićjsze podej- mować fatygi. Królowa Bona wyjechała sobie do Włoch, gdzie uniosła wielkie skarby, które po jćj śmierci …
Excerpt
136 POLSKA co Polskę w owe czasy w rzędzie światłych postawiło narodów, było to iż rzeczywiście po- siadala ludzi zacnych, prawdziwie w naukach biegłych, ktorzy z uczonymi innych krajów, u- czonych związków i przyjaźni szukali. Język łaciński ulatwiał …
Excerpt
KWITNĄCA. 137 wszelako daleko więcćj łożyli na strój i ze- wnętrzny przepych, z którym majętniejsze domy występowaly. Do przejażdżki i podróży, różne kryte i niekryte były używane kolebki, na lańcuszkach zawieszanemi pokryte dywana- mi, albo pyszniejsze …
Excerpt
138 POLSKA a miernićj mające się i uboźsze, szukaly środ- ków naśladować je. 12%. Kuchnia. Ogrody. Przy sntych bankietach w pańskich do- mach. spijano wina, tokajskie, murawskie, mu- szkatel, małmazią. Stoły nakryte obrusami ma- jącemi kosztowne listwy, …
Excerpt
KWITNĄCA. 139 w tych ogrodach byly na sposób włoski szy- kowane i obsadzane. Wszędzie było widać że Polska cieszy się dobrym bytem i wszyst- kiego ma dostatek, że szuka związków, ź %a- chodniemi Europy krajami i wiele pożytecznego za ich przykładem sobie …
Excerpt
140 POŁŚKA i przywiedzenie do skutku unji Łitwy z Pol- ską, dopelniony były z nstronnego przypadku, który był taki. 7 margrabiów brandeburg- skich, arcybiskup Rigski brat cioteczny Zygmun- ta Augusta, miał zatargę z kawalerami mieczo- wemi w Inflantach i …
Excerpt
KWIETNĄCA. 141 Infant królowi, trzeba było dać odpór. Udał się do Litwy. lecz litewskie sily okazały się niedostateczne. Obrócił się tedy do Polski, lecz szlachta to ozięble przyjęła. Król tedy wrócił do Litwy, i począł w niój swobody szla- checkie …
Excerpt
142 POLSKA pił, aż wszystko niezwłocznie do skutku przy- wiedzione było: jakkolwiek wielu wielkich pa- nów, bardzo z tego nie kontenci byli. Ale ca- ly naród szlachecki w całćj Litwie i we wszy- stkich krajach Ruskich, cieszył się niezmiernie. Potem. …
Excerpt
KWITNĄCA. 143 dzać. "Tym wszystkie następne lata i wsżystkie sejmy, aż do końca panowania Zygmunta Au- gusta zajęte były. A w tćj przykrćj ale przy- kladnćj pracy, senat. i posłowie i król nie u- stawali. 131. Starostwa, sąd, cła, myta. Urządzone tedy …
Excerpt
144 POLSKA dowolne po drogach opłaty. jutrudzaly lądowy handel. a mlyny i lowienie ryb na rzekach wol- ny spław hamowały. Nie jeden swoich zy- sków wyrzeć się musiał. Łatwo się domyśla- cie dzieci moje, co to biedy mial Zygmant August z tóm wszystkiem, …
Excerpt
KWITNĄCA. 145 zamienionćj zostało. Najłepszy to był dowód pomyślności kraju. W miarę ludnych wsi, lu- dne były miasta. Nie jedno tysiące domów liczyło: ale te domy, były to po więks j czę- ści chaty drewniane. W. nich setkami liczono rzeźników i piekarzy, …
Excerpt
146 POLSKA 133. Handel Gdański. Wszystkie miasta Pruskie, urosły przez handel, który z całćj Polski i wielkićj części Rusi, tu się zbiegał. Patrzcie dzieci na krajo- brazie, jak rzeki Wisła i Bug ułatwiały do Gdańska drogę. Trzeba żebyście przy tem …
Excerpt
PODBIJAJĄCA. 47 42. Bolesław I. śmiały. Bolesław Il. śmiały w boju, szczodry w wydatkach, chciał maśladować imiennika pra- swojego, Niezgody panujących familii w Czechach, w Węgrzech i na Rusi, wzywa- ły jego pomocy i ułatwiły zwycięstwa. Przy- tarl on …
Excerpt
POLSKA W. popędliwości, strofującego siebie Stanisła wa, świętobliwem życiem znamienitego bisku- pa krakowskiego, zabił. Gwałtownością obra ził i oburzył na siebie wszystkich, tak dalece, że zniewolony był Polskę opuścić. Udał się, wraz z synem …
Excerpt
r0 PODBIJAJĄCA. 49 lem, nie koronował się i nie śmiał tego tytułu używać. Tak zaś dalece sam sobą Władysław Herman władać nie umiał, że się we wszy- cie- cha. Zrobił go swojim wojewodą (palatinem) stkim spuszczał na swojego faworyta 4 i zdał na niego …
Excerpt
50 POLSKA 45. Synowie przeciw faworytowi i ojcu. Czesi nie zaniechali z tego korzystać. Ich książe Brzetysław wyciągnął z klasztoru Zbi- gniewa syna Wladysława Hermana, którego miał z nieślubnćj kobiety i namówił malkonten tów że sobie jego za naczelnika …
Excerpt
PODBIJAJĄCA. 51 Był on starszy wiekiem od Bolesława III, miał sobie wydzielone od ojca w części Polski panowanie, a ciężyła mu płama podlego uro- dzenia i gnębiło złe serce. Pragnąc większe- go wyniesienia, wiązał się z nieprzyjaciółmi ojczyzny i nabawiał …
Excerpt
POLSKA 44%. Zabójstwo Zbigniewa. Każde wojowanie nieprzyjaciół, bylo upo- korzeniem Zbigniewa i przekonaniem o jego występkach. Po wiele razy chciał Zbigniew brata zgubić, po wiele razy Bolesław LIL. miał go w ręku i przebaczał jemu. Wyzutemu z wydziału …
Excerpt
PODBIJAJĄBA. 53 woliły go do surowego ich ukarania. W. do- mowych niesnaskach Węgierskich, gdy jednćj stronie dał pomoc, zdradą, narażony został na klęskę od Węgrów na Spizie poniesioną. Tym- czasem Czesi łupili Polskę, Rusini zdradliwie wpadali. Tych …
Excerpt
54 POLSKA niź wódz Bolesław III, krzywousty podbijał także. Z tego powodu w tym perjodzie, od Ziemowita do Bolesława III, czyli przeciąg czasu lat 280, obejmujący, nazywamy Polską podbijającą: albowiem następni monarchowie w Polszcze niebyli zaborcami. …
Excerpt
a OJ U PODBIJAJĄCA władzą najwyższą wespół z panującym kiero- wali. PERJOD DRUGI. od roku 1439 do 1334 lat 200. LECHIA JEST W PODZIAŁACH. Panujący ksjązela Piastowie z moźnowładztwem 51. Trzeba znać genealogią. 0d czasu Ziemowita aż do zgonu krzy- …