Excerpt
112 POLSKA damaszki i inne tęgie bławaty, złotem i różny- mi kolorami mocno i gęsto haftowane, pokrywa- ly sobolowe futra, używane równie do Żupana, jak do zwierzchnićj sukni. Zydzi podobnie się stroili i również jak szlachta krymek, czapek i Iańcuchów …
Excerpt
e 2. KWITNĄCA. 113 ciale. Po wielu jednak okolicach nalóg i u- przedzenie nie dopuściły zaprowadzenia tak zba- wiennćj dla zdrowia odmiany. Widziano, jak dobre sukno, pięknie potrzebami i petlicami poprzyszywane, kutasami ozdobione, odziewało mężczyzn, a …
Excerpt
114 POLSKA czucie, jego umysł i serce, i otwićra mu oczy, aby poz..af potrzeby swćj ojczyzny. Z tej chęci do nauk, wielkie w dalszym czasie Pol- ska odniosła korzyści. Widziano, nie tylko z uboższćj szlachty, ale z mieszczan i kmićci uformowanych bardzo …
Excerpt
KWITNĄCA. 115 szy w górach, po obronnych zameczkach, w Czorsztynie, w Berwaldzie i innych. Ale kraj potrzebował porządku: byli tedy rozpędzani i karani. Rusinowska w butach po męsku ubra- na, tak jak ją złapano, tak i powieszono. Ustali tedy i rozboje, a …
Excerpt
116 POLSKA sejmu nie był oznaczony. więe żeby niepewno- ści zapobiec, na sejm do nowego Korczyna 1468, ziemie i powiaty, na sejmikach obrały posłów. Odtąd tak zawsze było, że na sejmi- kach obierano posłów i dawano im pełnomo- enictwa. Ci posłowie …
Excerpt
KWITNĄCA. 117 balstwo swego króla składali. Narzekali że nie powściąga Litwy, która nieprzestawała psoty Polszcze płatać, że jćj więcćj aniżeli Polakom sprzyja i w nićj czas trawi. W rzeczy sa- mćj, lubił Kazimirz, wielkie polowania, a Litwa do tćj zabawy …
Excerpt
118 POLSKA i Ruscy: po większćj części dziedziczne tytu- ly książąt to jest kniaziów noszący, i sami je- dynie radę czyli senat składający, i sami je- dynie bez szlachty, sejmy składający: nie ra- dziby bliższego z Polską połączenia, bo stra- ciliby: …
Excerpt
KWITNĄCA. 119 Małopolanów. którzy ostro wzywali króla aby Łitwę powściągnął. Dowodzili owszem Pola- cy że Litwa przystępując do związku z Pol- ską, powinna jćj oddać i całe Podole i Wołyń i Ukarajinę z Kijowem, bo tak przyrzekł nie- gdyś JagieMo i zdawna …
Excerpt
120 POLSKA w namiestnict'vo nienaznaczał. (asztold pod- nieta wszystkich tych arystokrackich czyli mo- znowładzczych niespokojności, pobudził, że za- mierzono w Litwie, mimowoli króla, kogo ż pa- nów książąt na wielkie księstwo wynieść. Na to zuchwalstwo …
Excerpt
KWITNĄCA. 121 brazie. Tylą strat, nabawieni trwogą możni panowie i rada, odnowiwszy w Wilnie unią ja- giellońską, zaraz po zgonie Jana Alberta 1499, wysłali poselstwo do Polski, na czele którego był biskup Wileński Tabor, upewniająe, że od- tąd chcą być w …
Excerpt
122 POLSKA Wołosza nasadzona wykłuła. Szlachta na wiel- ką swoich stratę narzekając, wyobraziła sobie, że umyślnie ją za radą Włocha na zgubę Jan Albert wyprowadził; aby ją łatwićj mógł zgnę- bić. Obawiając się tedy uszczerbku swych swobód, żwawo o ich …
Excerpt
KWITNĄCA. 123 i różne inne i te w jedną księgę zebrane z0- stały i przez kanelerza Łaskiego 1506 wydru- kowane. Wydrukowanie takie było bardzo u- żyteczną rzeczą, ale ustawy, o którycheśmy wspomnieli że za Jana Alberta i Alexandra u- chwalono, …
Excerpt
124 POLSKA jego życzeń. Był to pan bardzo szczęśliwy bo zjednał serca wszystkich. 116. Bunt Glińskiego. Tylko w Litwie namiętności i zawziętość zamieszały domową spokojność, i ściągnęlły nową na kraj klęskę, i o nowę stratę Litwę nabawiły. Gliński z …
Excerpt
KWITNĄCA. 125 11%. Ugody s Masimilianem. Prusy księstwem. Maximilian cesarz z domn Austrjackiego, z zazdrości że Jagiellonowie Litwę, Polskę, Czechy i Węgry posiadali, podniecał temu do- mowi nieprzyjaciół, a szukał z nim spokrewnie- nia się. Zaprosił …
Excerpt
126 POLSKA jego po mieczu. Albert 1525, złożył uroczy- sty w Krakowie hołd. Odtąd dawne pomorze Gdańskie, zwało się Prusami królewskiemi,, a właściwe Prusy, Prusami książęcemi, a Polacy księcia Pruskiego nazywali książęciem Króle- wieckim. Tegoż czasu …
Excerpt
KWITNĄCA. 127 knie zagospodarowały, i narodowi pomyślności przybyło. 119. Zgoda w Polszcze i pomyślność. Cala Europa w owym wieku, oblewała się krwią ludzką. Wojowali między sobą królo- wie, wojowali ze swymi poddanymi, wojowało między sobą chrześciaństwo …
Excerpt
128 POLSKA (umar! 1543). Kraj się zabudowywał i zalu- dnial. Wszyscy ze swego położenia byli kon- tenci. Lubo schlachta niekiedy swawolić chcia- ła, i nowe jakie psoty stanom nieszlacheckim wyrządzić: dała się jednak Zygmuntowi po- wodować, który jak …
Excerpt
KWITNĄCA. 129 120. Bona i panowie wichrzą. Królowa Bona włoszka, bardzo zła kobie- ta, poczęła nad mężem przewodzić i wszystkich kłócić. Kłóciła i szlachtę między sobą, a mia- nowicie bracią młodszych z bracią starszymi. Bracią mlodszemi nazywano uboższą …
Excerpt
130 POLSKA stał dążyć do tego, aby odróżniając się utwor- zył oddzielny od szlachty stan magnatów. Z tąd mnożylo się niechęci. Lecz i między możnymi panami, nie było jedności, z czego Bona korzy- stać umiała i podniecała te niechęci. Niena- widzili się, …
Excerpt
KWITNĄCA. 131 łoszy czyli Moldawji pospolite ruszenie. Na to hasło zbiegło się w okolice Lwowa półto- rakroć stotysięcy szlachty, ale nie z bronią tyl- ke z papierami, narzekając na króla, na królo- wę, na senat i na magnatów. Pod gołym nie- bem, …
Excerpt
132 POLSKA swymi kmieciuni czyli chłopami, ma zupełną moc życia i śmierci. Starostowie i wojewodo- wie, pozwalali sobie na krzywdę miast swćj wladzy używać. 7 sejmu szlachta reprezen- tantów miejskich wyganiała. A przytćm wsży- stkiem. taż szlachta …
Excerpt
KWITNĄCA. 133 nia swojego doznał przeciwności, okazał że te formują człowieka, i że niejedno zdarzenia, z niedobrćj, młodych ludzi na dobrą naprowa- dza drogę, nadewszystko gdy do tego szczerą chęć mają. Na podobny jednak przypadek i podobną naprawę …
Excerpt
134 POLSKA gust dowody stałości i nieugiętości, bo gotów byl raczćj koronę, aniżeli swoję Barbarę po- rzacić. Wszakże oporem wytrwałym zyskał czas, a gdy przypomniał, że jest wielu panów. eo ńieprawnie starostwa i urzędy trzymają, ze szkodą biedniejszćj …
Excerpt
KWITNĄCA. 135 ojea. A jeźli był równie pokój lubiący, łago- dny. powolny, opieszały, niezbywało mu pra- cowitości, nie lękał się Rnajtrudnićjsze podej- mować fatygi. Królowa Bona wyjechała sobie do Włoch, gdzie uniosła wielkie skarby, które po jćj śmierci …
Excerpt
136 POLSKA co Polskę w owe czasy w rzędzie światłych postawiło narodów, było to iż rzeczywiście po- siadala ludzi zacnych, prawdziwie w naukach biegłych, ktorzy z uczonymi innych krajów, u- czonych związków i przyjaźni szukali. Język łaciński ulatwiał …
Excerpt
KWITNĄCA. 137 wszelako daleko więcćj łożyli na strój i ze- wnętrzny przepych, z którym majętniejsze domy występowaly. Do przejażdżki i podróży, różne kryte i niekryte były używane kolebki, na lańcuszkach zawieszanemi pokryte dywana- mi, albo pyszniejsze …
Excerpt
138 POLSKA a miernićj mające się i uboźsze, szukaly środ- ków naśladować je. 12%. Kuchnia. Ogrody. Przy sntych bankietach w pańskich do- mach. spijano wina, tokajskie, murawskie, mu- szkatel, małmazią. Stoły nakryte obrusami ma- jącemi kosztowne listwy, …
Excerpt
KWITNĄCA. 139 w tych ogrodach byly na sposób włoski szy- kowane i obsadzane. Wszędzie było widać że Polska cieszy się dobrym bytem i wszyst- kiego ma dostatek, że szuka związków, ź %a- chodniemi Europy krajami i wiele pożytecznego za ich przykładem sobie …
Excerpt
140 POŁŚKA i przywiedzenie do skutku unji Łitwy z Pol- ską, dopelniony były z nstronnego przypadku, który był taki. 7 margrabiów brandeburg- skich, arcybiskup Rigski brat cioteczny Zygmun- ta Augusta, miał zatargę z kawalerami mieczo- wemi w Inflantach i …
Excerpt
KWIETNĄCA. 141 Infant królowi, trzeba było dać odpór. Udał się do Litwy. lecz litewskie sily okazały się niedostateczne. Obrócił się tedy do Polski, lecz szlachta to ozięble przyjęła. Król tedy wrócił do Litwy, i począł w niój swobody szla- checkie …