Excerpt
300 POLSKA UPADAJĄCA. król Zygmunt: a chcąc go, jeżeliby jeszcze można popra- wić, do Smoleńska z synem Władysławem jąc ztamtąd do Moskwy ciągnąć: pojechał, ma- ale gdy żołnierz żadnym sposobem ułagodzonym być nie mógł, i za królem iść nie chciał, a …
Excerpt
ZYGMUNT III. 30ł złożony był sejm w Warszawie, na którym o uspokoje- niu wojska, którego swawola wszystek prawie zniszczyła i zgubiła kraj, wszelkiemi sposobami myślano ; uchwalono nadzwyczajne podatki, które gdy jeszcze wystarczyć nie mogły, znowu przed …
Excerpt
302 POLSKA UPADAJĄCA stanów hollenderskich, traktaty o pokoju wiecznym być miały. Do Porty Ottomańskićj Samuel Targowski w po- selstwie wysłany, ażeby się o krzywdy rzeczypospolitćj przez Tomszę i Tatarów poczynione żalił, nie pomyśl- nego nie odniósł. Z …
Excerpt
ZYGMUNT IIn. 303 Polsce zostawione były, a więźniowie z obu stron bez okupu wróceni. Jeszcze nie stanął pokój z Moskwą, kiedy Turcy roz- gniewani o częste Kozaków wycieczki, które oni aż pod sam Konstantynopol czynili, Skindera baszę z mocnóm wojskiem na …
Excerpt
304 POLSKA UPADAJĄCA lów przeciwko Gustawowi do buntowania się podbudzał. Jakoż byłaby się jaka na stronę Zygmunta stała odmiana, gdyby było w pogotowiu wojsko, z którómby mógł król, jako obiecywał, sam przybyć na wsparcie chwiejących się jeszeze między …
Excerpt
ZYGMUNT IT. 305 polskićj złożeni, pod różnymi dowódzcami dzielnie się w Węgrzech, na Szląsku i w Czechach popisywali, i nie- małe zwycięztwa cesarskiemu wojsku odnosić ułatwili. siedmiogrodzki, który z za Betlem Gabor książ mieszek korzystając, o tronie …
Excerpt
306 POLSKA UPADAJĄCA. wojska za powodem niektórych albo małego serca, albo lekkomyślnych osób, opuściwszy obóz ku rzece Prut uciekła, lecz ich tam wiele albo potonęło, albo od go- niących poginęło Tatarów, między inszymi sam Gracyan wojny tój …
Excerpt
ZYGMUNT III. 307 miał być przytomny wyprawie, hetmańskićj bynajmnićj nie ubliżając powadze. Duchowni na synodzie w Piotr- kowie od Prymasa Wawrzyńca Gembickiego zwołanym, pieniężne na tę wojnę posiłki 150,000 zl. dobrowolnie zło- żyli Przed końcem sejmu, …
Excerpt
308 POLSKA UPADAJĄCA. kilkakroć szturmowali Turcy, wszakże zawsze z własną odparci klęską. Przeciwnie Kozacy dwie do obozu tu- reckiego w nocy uczyniwszy wycieczki, ludu wiele wy- cięli, i ze zdobyczą do swoich powrócili. Lubo zaś nie- dostatkiem …
Excerpt
ZYGMUNT III. 309 pca jego Urban VIII pacierze kapłańskie i mszę na ten dzień na prośbę Władysława, królem Już: będącego, Pol- sce dozwolił. Jeszcze wrzała ż Turkiem pod Chocimem wojna, kiedy Gustaw Adolf nie przestrzeglszy wprzód podług umowy o wznowieniu …
Excerpt
310 POLSKA UPADAJĄCA. ca w senacie nie pozwalają; dalekoż bardziej sięgli, miej dla niedojrzałego wieku do sprawowania godności sena- torskićj niezdolnym. Było i o to wiele narzekania, że królowa żywieckie hrabstwo na szląskićj i węgierskiej granicy, za …
Excerpt
ZYGMUNT III. 311 nie cudzych krajów wyjechał, z wielką wszędzie przyjmo- wany uczciwością, a w Rzymie czapką i mieczem poświę- conym od Qjca św. udarowany. Koniecpolski niedawno z niewoli wyswobodzony, Tatarów, którzy w roku prze- szłym Ruś całą aż pod …
Excerpt
POLSKA UPADAJĄCA pieha hetman w. litew. do sprawowania tego urzędu dla wieku podeszłego niezdolny, zdał kommendę synowi swo- jemu Janowi marszałkowi w. lit., który żadnego w rze- miośle wojennćm nie mający doświadczenia, ze 3000 woj- ska od Gustawa był …
Excerpt
ZYGMUNT III. 313 wszy król, ile mógł, naprędce żołnierza, z królewiczem Władysławem do Torunia wyjechał. Stoczona pod Gnie- wem bitwa, którą Polacy wygrali, i po którćj o pokoju traktowano; ale ten nie doszedł, gdy król Zygmunt sobie i potomstwu swojemu …
Excerpt
314 POLSKA UPADAJĄCA. śle szturmował, ale bez skutku. Przeciwnie Polacy Gniew odebrali, a pod Tezewem obozując, natarczywość Szwe- dów mężnie wytrzymawszy, króla jich ranionego do od- stąpienia przymusili. Na końcu roku bież. stanów hollenderskich o przy- …
Excerpt
ZYGMUNT III. 315 polityce austrjackiej powolną była, a Zygmunt III wy- sługiwał się Austrji i od początku 30letnićj wojny pomoc dawał (która nieszczęśliwą wojnę turecką ściągnęła), i za- ciągać polski lud do boju dozwalał. Właśnie wtedy w dwukrotnóm …
Excerpt
316 POLSKA UPADAJĄCA. zakupywać na ten koniec okręty; ale hanseatyckie mia- sta rozumiejąc, że hiszpańska na morzu Baltyckićm ar- mada ' handlu jich ubliżyłaby wolności, jednostajzie się temu sprzeciwiły. Wszakże Zygmunt w nadzieję tćj hi- szpańskićj …
Excerpt
ZYGMUNT III. 317 Zupełna tedy została wojna na rok następujący 1629, którym Wrangeł nad Polakami pod Górznem otrzy- mawszy zwycięztwo, pod Toruń przystąpił, ale darmo się > jego wzięcie pokusił, bo obywatele za powodem en hoffa mężny mu odpór dali, "W …
Excerpt
318 POLSKA UPADAJĄCA. że elektorowi brandenburgskiemu, którego był holdowni- kiem sprzyjał, a tajemnie wszystkie rady przez niego nie- przyjacielowi objawiał, odwołany był od Wadlensztejna sławnego wojsk cesarskich feldmarszałka, a na jego miej- sce …
Excerpt
ZYGMUNT 1II1. 319 nisława Lubomirskiego wojewody ruskiego na głowę są porażen. A w następującym r. 1630 Koniecpolski het- man, Kozaków którzy zbuntowawszy się wodza swojego zabili, i niektóre polskie chorągwie znieśli, w kilku po- mniejszych zwyciężywszy …
Excerpt
320 POLSKA UPADAJĄCA. kim całego narodu żalem królowa, a po nićj niezadługo Janusz książę zbaraski kasztelan krakowski, ostatni domu swojego potomek. Król r. 1632 śmiercią małżonki nie= wydowiedzianie strapiony, tak ciężko zapadł, że już była o jego …
Excerpt
ZYGMUNT III. 321 krakowskiego, Karola Ferdynanda biskupa wrocławskiego i płockiego, Alexandra Karola, i córkę jednę Annę Ka- tarzynę zaślubioną Filipowi Wilhelmowi wojewodzie reń- skiemu z domu neuburgskiego. Można mówić, iż dopiero za panowania Zygmunta …
Excerpt
322 POLSKA UPADAJĄCA pierwszy z królów w nićj statecznie i bez odmiany miej- sca mieszkać począł. Za Zygmunta III panowania, żyło jeszcze nie mało osób, które już pod koniec jagiellońskich czasów swe ta- lenta ukazywały, albo je w owe lata rozwijały. Całe …
Excerpt
WŁADYSŁAW IV 323 22 czerwca w r. 1632 wyznaczony był, elektor branden- burgski jako książę pruski żalił się, jiż nie był do obrad z jinnemi rzeczypospolitćj stanami przyzwany, domagał się tudzież, ażeby przynajmnićj w obieraniu króla mógł mieć głos i …
Excerpt
324 POLSKA UPADAJĄCA wego króla w publicznych interesach znosił, i ten się zwy- czaj aż dotąd zachowuje. Na sejmie elekcyjnym dyssydentów z katolikami sprze- czka z taką odnowiła się żwawością, że ledwie do wojny domowćj nie przyszło, gdy katolicy, a …
Excerpt
KWITNĄCA. 147 coraz więcćj zboża, a nadewszystko żyta i prze- nicy. Polska im jćj dostarczała, a to przez Gdańsk. Zboża niezmiernie wiela z Polski wychodziło, i to ją bogaciło: a to zboże naj- więcćj szło przez Gdańsk. Tym sposobem Gdańsk i pobliskie …
Excerpt
148 POLSKA szlachty Poiskićj zwrócenia czyli odstąpienia Podlasia, Wołynia i Ukrajiny. Zygmunt Au- gust, łagodził, przekładał, przekonywał, nama- wiał, sam z siebie przykład dawal. Zrzekł się 1566 swych senioralnych praw, własności ziem od szlachty i …
Excerpt
gi J5f: wk nl KWITNĄCA 149 dów, poprzybywali i posłowieróżnych mocarstw europejskich, przybył i Albert Il książe króle- wieckie po ojcu księstwo obejmujące, aby przy tćj uroczystości, powinny hołd poddaństwa zło- żyć, czego rzeczywiście dopełnił. Gdy …
Excerpt
150 POLSKA szym kroku, pierwszeństwo Polszcze zostawio- ne, które się słusznie jćj należyć zdawało. z powodu, że dawniejszćm od Litwy państwem była, tytułem królestwa i dawnićj używanemi szlacheckiemi swobodami cieszyła się. Sejmują i radzą zawsze …
Excerpt
JSTt re Jeli init al dzi 015 Lt WI KWITNĄCA. 151 zabiera, w czemby i statut czyli prawa Polskie były: nie podobało się wielu, aby tego dopeł- nil. Bo wiedzieli że nie wiele już życia osła- bionemu królowi zostawało, a przytćm sam się opuszczał i …