Excerpt
156 WEWNĘTRZNE W PAŃSTWACH ZMIANY. czy, ze swego, choć wolnego, przywiązania do cudzćj ziemi, zależący od jćj właścicieli, mianowicie szlachty, i nigdzie nie mógł do- stąpić takiego, jak miasta, znaczenia. — W królestwach wschodnich i północnych, które …
In:
Excerpt
DZIEJE WIEKÓW ŚREDNICH. 157 szlachtą przemożniejsi odosobnili się, a stan wiejski więcćj stawał się zależnym i poni- żonym. Feudalizm Litwy, przypadkowy, własny. 48. Ogólne sprężyny i charakter działania polityki wewnętrznćj. "Wszystko się działo w …
In:
Excerpt
158 WEWNĘTRZNE W PAŃSTWACH ZMIANY. polskićm nie było), podawało środki do przy- czynienia ustaw z korzyścią dla wewnętrzne- go porządku. Spisywane prawa u różnych narodów (ruska prawda Jarosława 1020; an- glosaksońskie; 1230 saskie i magdeburskie; 1247 …
In:
Excerpt
DZIEJE WIEKÓW ŚREDNICH. 159 równość szlachecka, podnosiły stany niższe, tym duchem tchną utarczki narodu z panu- jącymi. 49. Zapasy władzy z narodem, w ogól- ności. Cała Europa łacińska, prócz kilku miast nieznających zwierzchników (prócz rzeczy- …
In:
Excerpt
160 WEWNĘTRZNE W PAŃSTWACH ZMIANY. do podzielania państwa zachowywane, ustę- powało wolniejszćj elekcyi. Wszystkie kró- lestwa z powodu niezgód w panującej familii, na stronnictwa możnych, urzędników lub wassalów, na roztćrki seniorów duchownych lub …
In:
Excerpt
DZIEJE WIEKÓW ŚREDNICH. 161 jów łamać nie będzie, wyrokował jak naj- wyższy sędzia, po części urzędniki i rady swe naznaczał, stał na czele narodu w woj- nie i na obradach jego. — Naród, najczęścićj dziedzicznego przyjmujący lub stanowiący króla, …
In:
Excerpt
HISZPAN IA. jącemu stanowi w utrzymaniu się przy swoim blasku i mocy. Zakony rycerskie niemało tćż stan rycerski w Kastylii i Portugalii w jego tęgości utrzymywały. Miasta odzyski- "wane od Maurów, przez się wielkie i możne, same broniły się od tychże …
In:
Excerpt
DZIEJE WIEKÓW ŚREDNICH. 163 wyższych baronów od szlachty nie odosob- niano). Wspólnie więc na kortezach narody, swych swobód pilnując, podnosiły i obwaro- wywały moc justycy to jest sądu, który (od ' 1390) z samćj niższćj szlachty naznaczany, czuwał nad …
In:
Excerpt
164 HISZPANIA. nowy szereg dziedzictwa zaczyna; jeśli ma -€órki, córka jest królem, przybierając za męża jedynie Portugalczyka). Panująca fa- milia była z książąt burgundzkich Kapetów. Feudalne prawa były razem opisane, i stan szlachecki oznaczony. Nie …
In:
Excerpt
DZIEJE WIEKÓW ŚREDNICH. 165 wzmagał się, a po jego zgonie trwała długa wojna (1284 — 1324), w którćj dobijali się potomkowie najstarszego syna Alfonsowego (de la Cerda) tronu, odziedziczonego przez linią młodszą. Wtedy powróciły dawne swo- body. Kortezy …
In:
Excerpt
166 HISZPANIA. zazdrosne wyłącznego przywileju swego in- nych nie dopuszczały (1480). Miasta ucier- piały niemało, jednak królowie nie stali się mocniejszymi, i od ścieśnienia kortezowego nie wyzwolili się. Fakcye możnych baronów, świeckich i duchownych, …
In:
Excerpt
- DZIEJE WIEKÓW ŚREDNICH. 167 stwa Paryż, stała się jego stolicą; bo 'du- kowie Francyi (Kapetowie od 888) pozyski- wali koronę Francyi, kiedy jeszcze Karo- lowingowie tron dziedziczyli. Potóm, przez lat 200 (od 987 do 1189) z ojca na syna taż korona bez …
In:
Excerpt
168 | FRANCYA. nowca (Artura) nie stanął (r. 1203); wyro- kiem więc parlamentu posiadłości jego mają być od króla zabrane. W wielkićj części to zbrojnie dopełnione zostało. (Z koleji: 1192 Artezya; 1195 Alencgon; 1198 Auvergne; 1200 Evreux; 1203 Anjou, …
In:
Excerpt
DZIEJE WIEKÓW ŚREDNICH. _ 169 w parlamencie, obok baronów i. prałatów (conseilleurs jugeurs), zasiedli prawnicy (conseilleurs rapporteurs). Nie było w kró- lestwie żadnój władzy stanowiącćj. Król urządzenia różne czynił. Wassali i barono- wie nieraz przez …
In:
Excerpt
1n0 i FRANCYA. rzeczy Filip Piękny zwoływał naród, przez co powstały ćtats gćnćraux (sejmy r. 1302. 1303.) złożone ze stanu duchownego, świec- kiego i miejskiego, 'w których król znajdy- „wał wsparcie przeciw możniejszym stanom duchownemu i szlacheckiemu, …
In:
Excerpt
DZIEJE WIEKÓW ŚREDNICH. 11 żyły się nobilitacye, mieszczanie mogli za opłatą (franc fief) lenności dzierzyć, lud uzyskał prawo z poddaństwa wykupywać się. Równały się niejako pod jednóćm pra- wem stany. Milicya miejska rozwiązana, bo, pokój nie wymagał …
In:
Excerpt
ne FRANCYA. h Robertus Fortis -+ 867. | Odo, hr. Paryża, Robert hr. Paryża król + 898. król + 923, Hugo W., hr. Paryża Emma za Rudol- + 956. ] fem ks. burg., królem + 936. poci Nomi Ilugo Kapet, hr. Paryża, król 987. + 996. z Robert IL. + 1033. H enryk I. …
In:
Excerpt
' DZIEJE WIEKÓW ŚREDNICH. _ 153. Filip IV. le Małgorzata _ Karol Ludwik hr. Bel, kr.Fran- za Edwardem hr. Valois Evreux, z cyiiNawarry |I.kr. Anglii. + 1325. . którego po- 1314. , tomków kró- ż Joanna dzie- * lowie dziczka . Nawarry. Ak, + Lud- Iza- Filip …
In:
Excerpt
174 ANGLIA. 52. W Anglii. Już syn Wilhelma zaborcy (we 30 lat po śmierci ojca (1101)), widział potrzebę, aby się w Anglii przeciw bratu utrzymał, zwalniać ostre przepisy feudalne; przyrzekał, że opłata lennh będzie stałą, i wolność małżeństw przy- znał. …
In:
Excerpt
t DZIEJE WIEKÓW ŚREDNICH. 15 pićniędzy, nadania cząstkowe mnożyli, a do- puszczali się samowolności. "Fymczasem Jan uniżył się Innocentemu III. i przyjął nazna- * ezonego prymasa (Langtona). Wierni byli poddani Janowi wtedy, gdy jego królestwo przez …
In:
Excerpt
176 ANGLIA. poddanych prawie wyzuty umierał (1217). Syn jego Henryk IIl., łagodząc leśne prze- pisy (charta de forestia); obruszał stany na siebie. Powstali pod przewodnictwem baro- nów. Zwycięską była arystokracka fakcya (pod Lewes) i nie wyłączyła …
In:
Excerpt
1 DZIEJE WIEKÓW ŚREDNICH. 177 cego, i zajmującego się edukacyą, niedo- puszczanie rodowitych Anglików (Saksonów) do usług publicznych, zdawało się było ni- szczyć narodowość, aż do języka, gdyż we wszystkićm stał się panującym język francu- ski. …
In:
Excerpt
178 ANGLIA. między arystokratyzmem i demokratyzmem. Do różnych atoli przedsięwzięć zawsze pić- niędzy potrzebując, doświadczał, że prawą drogą uzyskiwać je może; z tego powodu często zwoływane parlamenty (sejmy) stara- niem Edwardów (I. i III.) urządzały …
In:
Excerpt
- * DZIEJE WIEKÓW ŚREDNICH. 179 przywięzywały się do osób na baroństwo pa- tenty uzyskujących, a (w częstych za Edwar- da III. parlamentach, gdy przez lat 50 pano- wania jego, 70 ich było), patentowani baro- ; nowie zasiadać w parlamencie poczęli (od …
In:
Excerpt
ANGLIA. 180 NORMANDY. Wilhelm Zaborca książę Normandyi król Anglii + 1067. Robert ks. Norm. £ 1134. Wilhelm IL + 1100. Henryk L + 1135. Adela za Stefanem hr. Blois. Wilhelm + 1128 Ę Wilhelm ks. Norman- Matylda za , Stefan + 1154 dyi + 1119. 1) Henr. V. …
In:
Excerpt
DZIEJE WIEKÓW ŚREDNICH. _ 181 58. Przyczyny różnie konstytucyjnego urzą- dzenia się Anglii i Francyi, wzmaganie się tych dwóch państw; w Anglii za- mieszania, a we Francyi władzy kró- lewskićj umocowanie. 1340 — 1485, lat 145. Z powodu Normandów i …
In:
Excerpt
182 | FRANCYA I ANGLIA. uczuciach, niecierpliwie znosił dolegliwości. Posępność jego poruszona, rozwijała niełatwo ugaszone namiętności, które dodały mocy je: go działaniu. We Francyi przeciwnie, feu- dalny obyczaj już zdawna zniszczenia władzy panującego …
In:
Excerpt
DZIEJE WIEKÓW ŚREDNICH. 183 brat stryjeczny trzech królów, hrabia Wale- zyi, tron objął (1340). Wnet atoli, z prawem do korony odezwali się królowie angielscy; zaczem rozpoczęły się zapasy z Anglią, w których ukazały się usilności narodu dopię- " cia …
In:
Excerpt
184 FRANCYA I ANGLIA. _ tnice i j4 skłoniły się do ż życzeń delfina. Trzeba jednakże było (po 20 letnićj ad 1340 do 1360 wojnie) do przykrego pokoju przystąpić. W Bretigny, część Francyi całkowicie odstąpio- na, i wielkie opłaty przyrzeczone. — Z tego …
In:
Excerpt
- DZIEJE WIEKÓW ŚREDNICH. 185 jeczną Lankaster, a jeszcze młodsza linia Jork przykro na to poglądała. Henryk V., żeby odwlec niespokojności, odnowił jeno sięwzięcia na Francyą. — Po tylu powol- nych odmianach, dawny stan feudalny Fran- cyi zniknął, ale …
In: