Excerpt
106 PIELGRZYM cnotliwi Sasi, mieli mićć zamiar wytępienia narodowo- ści (p. 171) ©). XXVIII. Prócz tego, nad niektórymi szczegułami od pielgrzyma wymienionymi, rozbiór jego pracy czyniąc, czujemy się być obowiązani niejakie uwagi dołączyć. A naprzód: …
Excerpt
W DOBROMILU, 107 na jednę solną w Węgrzech górę od ojca sobie darowaną rzuciła, a ten w Bochnji się znalazł. Pielgrzym zaś (p. 54), zapewnia, że upuszczony pierścień pod skosy kró- lowa szukać kazała i za jego znalezieniem sól odkryto, Ta wydarzona …
Excerpt
108 PIELGRZYM ponieważ miara niesz jeszcze. _ Możeby J mnichem zwanego i dla Łokietka lepszych względów, gdy pielgrzym twierdzi, że Kaximirz do złego się nieprzykła- dał, ale też i mic dobrego niezrobił dla Polski (p. 29), że Łokietka największą zaletą …
Excerpt
W. DOBROMILU. 109 XXXI. Baczny na potrzeby wieśniacze w jich oświć- caniu pielgrzym, czuł dobrze, Jiż aby wrazić pokrótce a nieraz w powszechności wymienianie królów, następ- stwo i czyny, trzeba niekiedy zatrzymać uwagę czytel- nika i zabawić ją drobnćmi …
Excerpt
110 PIELGRZYM monarchy, który się stał odnowicielem Polski, religji, bi- skupstw. Prócz dzieł wojennych Bolesława II, waleczność Krzywoustego w Pomeranji, podjazdowe niszczenie Niem- ców aż do Psiegopola i śpiewki jakie pod uchem Hen- rika M, na pochwałę …
Excerpt
W. DOBROMILU, 111 czenia władzy szlacheckićj nad wieśniaki, nad mieszcza- ny, nad króla. Starość Zygmunta, a potęga Bony, koko- sza wojna. Zygmunt August straciwszy cnotliwą Barbarę, rzeczpospolitę naprawia: okrutna o Inflanty wojna i unja Polski z Litwą, …
Excerpt
112 PIELGRZYM za czyn patrjoticzny, wszędzie słodkim uczuciem synów jednegoż narodu przejmie; a skoro czytanie w słomia- nych chatach pocznie być mnićj nadzwyczajne, pielgrzy- ma praca doda silnych podniet do dalszego czytelnictwa upowszechniania, a …
Excerpt
W. DOBROMILU, 113 się do pracy pielgrzym, występował w zawód, któremu, żeby wygładzić i ubić przestrzeń, jeszcze dla robotników narzędzi nie wygotowano. Prócz kilku książek skróco- nych dziejów polskich, niebyło dzieł do pospolitego uży cia, by oswajać …
Excerpt
114 PIELGRZYM W DOBROMILU się: zatrzymałem się jednak, z jego powoda, rozciąglćj nieco niż potrzeba, nad nim i nad rzeczą, sądząc że się znajdzie kto ochoczy do skróślenia tego rodzaju dziejów, że pobudzę do tego móm zrządzeniem. Dla mnie stawały na …
Excerpt
VII. KRÓTKIE ZBIORY HISTORJI POLSKIEJ JGARETA, CZERWINSKIEGO, FALENSKIEGO, I PONOWIONY JERZEGO s UELA BANDTKE, Wszystko na ziemi polskićj umiarkowane, rzadko uka- zuje popęd do zbyt wielkich przedsięwzięć, Ukazują się WS ędzie niepospolite zdolności, ale …
Excerpt
116 KRÓTKIE ZBIORY HIST, POL. dać ręki w jich przedsięwzięciach, bo niebyło nikogo u nas, coby myślał zrzódła historiczne poznać i oczy szczać, coby z nich prawdę wyjaśniał; dopićro prace nie- śmiertelne Naruszewicza, Czackiego, Bandtkego, rzuciły wielkie …
Excerpt
JERZT AM. BANDTKE. 117 Dla czytelników więcćj naukom i czytaniu poświęconych, dzieła Naruszewicz , Czackiego, są najpożądańsze:; po- spolici czytelnicy wolą krótkie zbiory. Dzieje polskie Bandtkego, między krótkimi nad jinne obszćrnić sze, Oraz zym …
Excerpt
118 KRÓTKIE ZBIORY HIST. POL dawnych sztychów, które mimo talentu w kompozycji i rysunku Getsłera, z powodu niestosówności ubiorów, pewnćj przesady, a przeto uchybienia prawdzie i powa- dze, niezdawały się być do historji stósowne: na jich mićjsce, ośm …
Excerpt
JERZY SAM. BANDTKE 119 czysława Il. — W tomie drugim: p. 1—17 dzieje Litwy z Polską niepołączonej; p: 78— 102, z 302, 307, 518—520 o naukach i oświćceniu; p. 240, 272, o postę- powaniu Zygmunta względem jinnowierców ; p. 498:0 pro- jektach osadzenia na …
Excerpt
120 KRÓTKIE ZBIORY HIST, POL nia, pominięcia. Jeżeli statut wiślicki zasługiwał na wspo- | mnienie, jeżeli stosunki między stanem wiejskim i szla- | checkim, sądy Bolesława wielkiego zostały wymienione: | nie godzi się w żaden sposób omijać i niewspominać …
Excerpt
JERZY SAM. BANDTKE. 121 dzeni z Leodjum benediktini przez Kazimirza I, już wy- marli. Próżne hypothezy tworzyć, niewiem na co się przyda. Pamiętnik warszawski t. XIV, p. III, ogłosił Marcina Galla za Polaka. — Czytamy t. II, p. 82 w Długoszu ma być …
Excerpt
122 KRÓTKIE ZBIORY HIST, POL historiczno kriticznych do dziejów literatury polskićj t. II, p. 349 — 352. Życzy należy, aby ktokolwiek podjął kiedy pracę na dokładne wypisanie różnic textu, jakie zacho- dzą w tych dwu najdawnićjszych wydaniach, z wydaniem …
Excerpt
IGN. CZERWIŃSKI. 123 Począwszy Czerwiński od wyłożenia, co jest kaltura i oświćcenie, rozróżniwszy wieki starożytne od średnich i nowszych, ściga narody Słowiańskie i Polski, w jakim czasie dają się poznać i w jakim stanie. Zastanawia się nad dziejami …
Excerpt
124 KRÓRKIE ZBIORY HIST. POL. że powstało mniemanie, p. 23, pozwolił znaczy kazał ); wyszukane a czasem płaskie i dziwaczne zwroty, które komiczne, niekiedy opaczne wy obrażenia tworzą (p. 81, śmierć bezpotomna; p. 155, Moskwa miała w zanadrzu g0- tową …
Excerpt
IGN. CZERWIŃSKI. 125 na maximie: jak pan takt lud (qualis rex talis grex), rzuca się (od rozdziała 9 do 15), w zwięzłe dziejów pol ich opowiadanie. Pewnie że, regis ad exemplum, totus com ponitur orbis ale w tym razie, Czerwiński, zwróciw ] do tego …
Excerpt
126 KRÓTKIE ZBIORY HIST. POL. o pożyciu prywatnych narodu mieszkańców, bezwarun- kowie stanowić nićmożna, z jednego przykładu ogólne sobie tworzyć prawidła, nie zawsze jest pewna. Naosta- tek, odgadywać zamiary osób pojedynczych niezawsze się w ścisłym i …
Excerpt
IGN. CZERWIŃSKI. 127 skie dzieło, niemiecki podpis: tmprimatur J. M. K. K Biicher - Revisions- Amt Lemberg, musiał tedy z pod obli- cza czytelników, wiele bolesnych uchylić obrazów. Do tych zarzutów chcemy jeszcze dołączyć i ten: za co Czerwiński pracę …
Excerpt
128 KRÓTKIE ZBIORY HIST. POL. ostatnich politicznych wypadków, historja Remera, który ych nawet i dz polskie w większej w czasach późniejszi objął obszćrności, mare których jimiona i dzieł tiluły w notach osobnych wspomnia- łem, posłużyły mi do tego, zem …
Excerpt
JÓZEF, FALEŃSKI. 129 nosi: ale jest jednostajnićjsza i porządniejsza. Ukazuje autora znającego to co pisać przedsięwziął, który umiał, zużywanych przez siebie materjałów , uczynić dobór; ob- szerne miejsca w miarę skrócić, dawnego wydania Bandt- kego …
Excerpt
KRÓTKIE ZBIORY HIST. POL. 130 Faleńskiego jest zupełnićj którego Czerwiński od swojich postrzeżeń uchylił. Czer- wiński zajęty jest narodem i większą rozmajitością stanu ze, bo obejmuje i wiek XVIII, wewnętrznego; Faleński więcćj królami, ma sposobność …
Excerpt
CZERWIŃSKI I FALEŃSKT. 131 Prus, Rusi, Krakowa, Sylezji nie obejmuje, które pićr- wszy Bolesław wielki podbija, kiedy w pićrwotnych zrzó- dłach do dziejów tamtego czasu, o żadnych stratach kró- lestwa za Mieczysława I, niedoc tujemy się: nam też jich …
Excerpt
132 KROTKIE ZBIORY HIST, POL. gim razie słażba wojenna była obowiąskiem dziedziczą cych. - Uczony mąż ciągle prawi o lennictwie, wszelkie szlachcie czynione darowizny, nadania, mianuje lenni- ctwem. Tym czasem lennictwo czyli maństwo, znaczyło u nas, jak …
Excerpt
CZERWIŃSKI I FALEŃSKI. 133 dawał czasowe beneficja. Był to ludów europejskich stan allodjalny. Po wielu przemianach, mianowicie rozdawni ctwa monarszego, które się różnie w dziedzictwo zmieniło, w [X wieku we Francji, urzędnicy stali się dziedzicami rnych …
Excerpt
134 KRÓTKIE ZBIORY HIST. POL. powstawał stan konny czyli szlachecki. Długo było, że rolnik, skoro się zdobył na możność utrzymania konia, uznawany był za szlachcica. Lud rolny utrzymywał się przy swćj wolności, feudalism nić mógł dojrzówać, ani do tyle …
Excerpt
CZERWIŃSKI I FALEŃSKI, 135 gregariis militibus, inter nobiliores extalit (mówi z wieka X a XI pisarz (Gall, I, 20, p. 71). Były tedy różne stany, były nadania i darowizny, były uwolnienia od prawa i ciężarów, a jeżeli przypuścimy że nabycie dóbr lennych …