Excerpt
26 GKOGRAFJA. jeszcze Mazowsze stało się do jedności pośredniczącym. Klekcje królów, miejsce wspólnego sejmowania, na osta- tek i stolica królestwa, obrały swe siedlisko w Mazo- wszu. Tym sposobem Polska z nad Warty przeniosła się niejako nad Wisłę. …
Excerpt
KRAJINY. zd com, że wkrótce prawie całkićm pruskie ziemie opano- wali. Tylko utrzymać je było jim długi czas trudno. Świętopełk pomorski z jednój strony, a z jinnćj Mendog litewski podawali jim rękę i do powstania podniecali ; sudawi tóż mocnićj swój …
Excerpt
28 GEOGRAFJA. i Ruś. Jestto jedyna krajina przez Polskę rzeczywiście podbita, w którćj powstało województwo Podlaskie. Chrobkbacja wieliLa. Chrobatowie i Ohrobacja rozlegali się po obu stronach Karpat od Dunaju do Pilicy, od ujścia Morawy za Bug i do …
Excerpt
KRAJINY. 290 Część ta musiała być czas jakiś 562— 592 jarzmem Avarów czyli Obrzinów (olbrzimów) uciśniona, tak jak Jich sąsiedzi nadbużańscy Dulebi. Ale od upadku Obrzi- nów, utrzymywała swę niepodległość. Do nićj się chro- nił słowiański obrządek gdy go …
Excerpt
30 GEOGRAFJA. dalekich ustrońców trapione. Kijów płacił dań Chazarom. Rozboje z morza baltickiego Waregów niepokojiły od strony północnćj. Zapraszani lub nieproszeni (od 862 do 1018) napływali i siedlili się po niezmiernych przestwo- rach, szukając łupów …
Excerpt
KRAJINY. 51 zerwała się Ruś dawna z nowo powstającą i od nowo powstałćj prześladowaną była. Kijów coraz słabszy sta- wiał opór, przestawał być spójnią Rusi, złupiony i po- niżony 1169 przez suzdalów, tracił urok. Złupiony i zruj- nowany następnie, 1202 …
Excerpt
52 GEOGRAFJA. a wnet Jadźwingi u nićj schronienia szukali, kiedy wspólne tych narodów bałwochwalstwo uciśnione było. Pierwsi książęta litewscy byli dowódzcy wojowników w obronie wolności stawających. Dopiero familja Lutu- wera poczęła tworzyć państwo …
Excerpt
KRAJINY. 38 Czerniechów 1494, w ręce moskiewskie przeszły. Litwa (od 1499) szczerze poczęła się skłaniać do spojenia się z Polską, co unją lubelską 1569 uskutecznione zostało: roz- graniczenie między dwoma narodami umówione, księstwa i ziemie w …
Excerpt
34 GEOGRAFJA. zostawieni kawalerowie mieczowi, zagrożeni zostali wzra- stającą potęgą Moskwy. Szukali obcćj pomocy w Polsz- cze, Danji, Szwecji, a przez to więcćj jeszcze na siebie Moskwę wyzywali. Ostateczne 1568 mistrza Gottarda Kettlera z Polską …
Excerpt
RE KRAJINY do 1612 gościła, swój uszczerbek odzyskiwała, karmiąc się nadzieją, że dla swych zasad pozyszcze myśl bojarską. A choć zawarty pokój 1619 zawiesił sąsiedni zawód, sa- pieżyńskie wezwania powoływały Moskwę do zjednania się braterskiego, czyby …
Excerpt
30 GEOGRAFJA. grzy; potym Turcy. Wołosi bywali na stronnictwa rozer- wani; stawali się niewiernemi. Różne stronnictwa popie- rała rzeczpospolita polska; albo znamienici panowie pol- scy usiłowali Moldawją osadzać wojewodami Polszcze wier- nemi. Już od …
Excerpt
RZEKI. 50 zał. Przekopcy choć się sułtanom i kalifom tureckim pod- dali, pozostali w stosunkach z Polską; wystawili na dru- gićj stronie Oczaków i powtarzali, że z nim na ziemi polskićj siedzą. Pobierali jurgielt aby rzeczypospolitćj służyć. Osaczeni …
Excerpt
Memel czyli Nie- men, uchodzi do Kurischhaftu Wisła GEOGRAFJA Z prawćj: Berezina Kotra Mereczanka Wilja Szoja, Niewiaża . Dubissa Jura Minga; z lewćj Molczad Szczara Zelwianka Rosa czyli Roś Swisłocz Łososna Hańcza Birszajka ozeszupa ; z prawej Skawa …
Excerpt
Wisła trzema ko- rytami do morza uchodzi, lewym Motławą zwanym wprost do morza Baltickiego, środ kowym i prawym czyli Nogatem, przez Frischhaf do tego i morza Baltyckiego RZEKI. Bug m Narew N Wkra Drwęca Ossa; z lewej: Przemsza Dłubnia Srzeniawa Nidzica …
Excerpt
Warta uchodzi do Odry, a Odra do morza Baltickie- go. Do morza Czarnego wchodzące: Dniestr . Boh GEOGRAFJA. Widawka p. Ner p. Prosna 2. Rogoźna p. Obra Ż. Głda czyli Kud- | dow p. z Dobrzi- cą i Złotawą. z prawój: Drawa czyli Drage śmienica Swica Łomnica …
Excerpt
Boh Dniepr RZEKI. Sawranka Kodima z lewćj: Jożek Ikwa Desna Sob Sinuchąwwst +... z prawćj: Wop Druck Berezina . .%oint. Prypeć. snie „te eterów . . Ugorski Tikicz 1. Gniły Tikicz p. Wis Tatran p. Taslik czarny 2. Hajna p. Plissa p. Bóbr 2. Swisłocz p. …
Excerpt
12 GKEOGRAFJA. ZA Róż j Zarka p. Dniepr... «|Impieńse"e I Z Stuchna Rastawica /. Krasna Kamionka ROS. 0... WL łOkika Moszna Olszanka p. Taśmin Rosawa 2. z lewćj: Wechra p. Ostr /. jlurja ć POR... .. 4100 Pronya p. Desna Biesiedź /. Trubież Iput 2. Sula …
Excerpt
PRODUKTA. 43 kości. Gopło w Kujawach; Switeź na Polisiu, blisko Buga. Na Podlasiu północnym i w województwie trockim blisko granic pruskich znaczne i liczne jeziora. W północnćj części Litwy, w Bracławskim, Dzisneńskim, około Usza- cza i Uły pełno jezior. …
Excerpt
14 GBOGRAFJA. skim i sandomirskim; proso na Ukrajinie i Podolu; Iny na Zmujdzi, w Kurlandji, w wiłkomirskim i upitskim powiatach, oraz na Podgórzu: konopie na Białćj Rusi. Po lasach i polach, bujne najdują się pastwiska, na któ- rych liczne chodują się, …
Excerpt
PRODUKTA. 45 i rozliczny czarnodrzew, lasy i bory po wszystkich wo- jewództwach napełnia. Z lasów drzewo na budowę, klepki, wańczos, belki, Dźwiną, Niemnem i Wisłą do portów spła- wiano; puszcze litewskie i poliskie, dostawiały masztowego drzewa. Zioła …
Excerpt
16 GEOGRAFJA. Sól bałwaniasta, dosyć zbogaca Polskę ale żupy Wie- lickie i Bochneńskie są jedne z europejskich w sól naj- zamożniejsze, jednakże z nich na rok tylko 200.000 be- czek niespełna dobywano. Sól ruska warzona wyrabia się w Samborskim i po …
Excerpt
PRODUKTA. 41 liczne przedsięwzięcia do obrotów handlowych i zakłada- nia fabrik. Pomnożyły się banki, powstał kredit, liczne kapitały szły w obieg; szukano dróg handlowych do mo- rza czarnego, kopano kanały; Ogińskiego łączący Nie- men z Pripecią; …
Excerpt
GEOGRAFJA. E. POBEPYCZNA? "POJDZIE SE, WOJEWODZTWA, ZTEMIE I POWIATY. W. województwo. P. powiat. Z. ziemia. G. gród. 8. sejmiki. M LELILOPO> O1SIK Aa. 1. W. Poznańskie. P. Poznań G* Z. Wschowska. G. P. Kościan G* P. Wałecz G* 2. W. Kaliskie. P. Kalisz G* …
Excerpt
GNIEŹNIEŃSKIE. 30. 47 że miał trzech towarzyszy (z których dwóch uciekło) gdy szedł na zakonnika w Rzymie. " Z dwóma towarzyszami wszedł biskup do mićjsca ob- lanćgo rzóką. Tam dopićro mieszkańcy ujrzawszy, ha- bere se hospites ex alio orbe, ignoto …
Excerpt
48 DRZWI KOŚCIELNE śle, ad ferociun Lutizorum, ydola surda predicationis equos flectere placuit, quorum linguam cognovit et quos nec dum visus, mutata veste et habitu fallere potuit. Hac tum ingenio bono dolo eogitavit, aut imperatoris filio, re- periri …
Excerpt
GNIEŹNIEŃSKIE. 31. 49 uderzćnie wydatnićjsze. Apostoł pod uderzeniem tylko głó- wnych morderców upada, na śmierć bez oporu gotów; igneus Sicco żdżga dzidą nie w serce, bo pierwsze vul- nera zachowane bałwanów kapłanowi, który ofiarniczym toporem, jakby z …
Excerpt
50 DRZWI KOŚCIELNE rentissimum eorpus et caput desiderabilem thesaurum ven- dunt (Bru. 34). Bolesław i ciało męczennika i powiąza- nych braci wykupił. N. 16, wykupienie ciała wyobraża. Obecność Bole- sława z dostojnikami jego jest znakiem że on wykupił. …
Excerpt
| | | | GNIEŹNIEŃSKIE. 32. 51 śnieniu krajowym, wpadli Czesi 1038, a srogićj dopełnia- jąc łupieży Gneznen et Poznan destruxerunt, sanctique corpus Adalberti abstulerunt 2%). Odarte kościoły, stały opuszczone otworem, tak jiź in ecclesiis sancti Adalberti …
Excerpt
52 DRZWI KOŚCIELNE męczennika, poczęłoby się wedle tego w lat 90) po cze- skiej objawiać łupieży: a pićrwsze relikwij dobycie po- częte od głowy. Zaszło to za Bolesława Krzywoustego, wtedy gdy się różnymi cudami moc świętego okazywała (Gall. II, 6), kiedy …
Excerpt
GNIEŹNIEŃSKIE. 33. 53 druga zajmować nas niemoże, zatrzymujemy się nad pier- wszą. Bolesław urodził się za przyczyną Śgo Idzićgo, w dzień Śgo Stefana 2 września 1085. Urosła ztąd Śgo Idzićgo sława, mnożyły się dla jego zakonników fundacje w Polszcze, w …