Excerpt
446 UWAGI. niem niechrześcijan, przysposobieniem, nadaniem wła- snego herbu, nadaniem ziemskićj posiadłości. Prawda jest że wedle konstitucji 1663 traci szlachectwo kto nadużywa szlacheckie prawo udzielania własnego herbu plebejowi, albo takowego za …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 167. 441 w AtrZYMSAKA sprawy naczelnika jakiego swymi głosy wyniósł, a potarganiu krętych intriganckich zabiegów. Sądzić należy że wtym gminnym szlachty oka- zaniu się, mazowiecka szlachta miała już przeważny udział wspólnie ze …
In:
Excerpt
448 UWAGI. w Litwie takąż jak w Polszcze stanu rycerskiego górę, takąż w życiu publicznym rzutkość. Na nieszczęście to rozwinienie się litewskiego żywiołu zaszło w porze schyłku, w którćj odednia do dnia bladła stanu rycer- gwiazda. skiego Za czasu …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 168. 449 słaniały lat zabiegłych zgrzybiałość. Jezuicka ciemnota zbierała swych trudów owoce; nieprzyjacielski cudzo- ziemski żywioł bezkarnie znieważał stan: aristokracja, monarchism, wpływy i przewagi cudzoziemcze, bez …
In:
Excerpt
450 UWAGI. nosiły w równości obywatelskićj, żadne jinne różnice, żadne ozdoby, ani mundur niemiały kogo bądź przy- y i mundur zdjąć strajać; wojskowym wypadało sz jeśli chcieli w kole obywatelskim działać. Że zasada równości dla każdego szlachcica otwo- …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 168, 451 odejmujący tituł hrabiego. Bo za granicą podróżują- cych, starostów, starościców, wojewodów, kasztelanów, dostojników i dostojnikowiczów cudzoziemcy zwykle hrabiowskim obdarzali mianem, wracając więc do kraju przywozili …
In:
Excerpt
UWAGI. wileńskiemu nieudało się titułu swego w senacie głosić. A choć w senacie cudzoziemska kardinalska dostojność niómiała znaczenia, znaleźli się prałaci pragnący tego królewskićj wysokości równającego się zaszczytu(!'*) Urzędy niebyły bez dochodów, a …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 168 453 Jinna nagroda nićmogła być stosownićjszą dla obywa- telstwa którego znamieniem było posiadanie ziemi. Od wielkich starostw, do maleńkich udziałów roli ziem narodowych wszystko było na ten koniec przeznaczone: starostwa …
In:
Excerpt
454 UWAGI szym przypadały rodzinom. Biskupi opływając w do- statkach z dala od swych kathedr okazale żyli, w sto- licy pałace mieli, a mieli środki opatrywać się opactwami, które jako komandatarjusze trzymając za duchowne poczytywali starostwa jich …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 169 455 Dla zabezpieczenia swej wolności od wewnętrz- nych i zewnętrznych nieprzyjaciół, każdy uzbrajał się, sam rozbrajał kraj. Niebyło już stałego wojska jak 18.000 a i to w niekomplecie, mające oficerów liczbę niestosownie do …
In:
Excerpt
456 UWAGI w czynie konfederacje przybrały mnićj wojenną postawę, zamieniały się w podjazdowe zatargi lub ubijatyki (185). W dawnych czasach, groziły, wy- rokowały, stanowiły, a jich postanowienia wciągano nas w księgi prawodawstw: tępnie stawały w obronie …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 169 151 zagrodach oczekiwał z ubijatyki wypadku. Z tych co od roku 1764 za Stanisława Augusta podniesiono wiele jest tego rodzaju, wiązanych, ogłaszanych już to przez aristokratów, aż do konfederacji targowiekićj. Wyra- dzały …
In:
Excerpt
458 UWAGI. 170. ZRYWANIE SEJMÓW. Zostają nam do rozważenia z tego drzymnego okresu, sejmy. Wszechwładne powinny utrzymywać siłę praw i ustaw; najwyższą władzą opatrzone, powinny być warownią wolności; złożone z wyboru narodu, powinny ukrzepiać i rozogniać …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE — 170. 459 krzyknął veto, sejm zerwany. 54 to prawne wyda- rzenia a zwykłe dla rozhukanćj burzy. Przybytek obrad wypróżnia się, a przestrzenie rozległego kraju tak spokojne zostają jak wprzódy; cały trzask i łoskot sejmowy …
In:
Excerpt
460 UWAGI. żywioły odpychać, ani je zwalczyć, ani je do bez- władności przywieść. Wzmogło się niedowierzanie do większości, zwątpienie we własne siły prawo strzec mające; uczucie nieudolności uciekało się więcćj niż kiedy do zabójczych piorunów …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 170. 461 były, tak sejmy tejże podobnie koleji uległy. Wszystkie stronnictwa naciągały je na swę korzyść, walcząc na tymże polu, tąż bronią, wycieńczały się i rzeczpospolitę do grobu ciągnęły. Gmin szlachecki zbiedniony, po …
In:
Excerpt
462 UWAGI. Wielu pisarzów naszych czasów gniewa się na wady institucij dawnćj Polski; wedle nich była to wy- uzdana politiczna rozpusta. Sam nawet filozof genewski uderzony wysokimi tam wzrosłymi pojęciami, które wywołało z głębi duszy jego uwielbienie, …
In:
Excerpt
GMIN. SZLĄCH. ZAWICHRZONE. 171, 463 wali, wcale zgodne z tym pojęciem wolności jakim stan rycerski był przejęty. Byliby wyzwolili rzeczpospolitę z niedogodnego stroju, oczyścili z zadymki, która jćj postaci rozpoznać niedawała, często wielce szkodliwy …
In:
Excerpt
164 UWAGI. starostw, dóbr; był panującym nad wszystkiemi kró- lewskiemi miastami; przewodnikiem senatus consultów które znaczenia w ysokiego nabyły od czasu odrętwienia sejmów, kierującym radą ministrów w którćj miał nie- ograniczoną władzę wykonawczą …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 171. 465 dostojność na jinnych (jak w monarchjach) postawiona posadach, była tylko najwyższą magistraturą. Ale ma- Jestat jej, okazałość, tytuł, potrzebowały stolicy, dworu, kliki i zwykłych wymagań. Widzieliśmy że dawnymi czasy …
In:
Excerpt
466 UWAGI. Byt narodu zwolna się chyli a stolica rośnie, król w nićj świeci ze swym dworem, dworakami, szambe- lanami, ze swymi intrigami, klikami , królowymi (z któ- rych w ostatnich czasach ostatnia w Petersburgu roz- wiozłe pędziła życie). Małżeństwa …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 172. 467 nowsi co nam o Polszcze wiadomości dali, zapewniają że w nićj w ciągu dwu wieków mnićj się wielkich wy- darzyło zbrodni aniżeli we dwu latach po krajach więcćj civilizowanych (3%). A przecie niema kraju, postrzega …
In:
Excerpt
468 UWAGI. ukazuje jeszcze młodzieńczy ogień, śmiało domaga się rządu i praw jakby się zaledwie narodziła; w więzach, rozpoznaje środki zachowania wolności, widać w niej tę siłę jakićj tyranja pognębić nićmoże (209). Pod takim wrażeniem zgłębiał …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 172 469 podobną do ujarzmienia uczynić, wystarczy, miłość oj- czyzny i wolności nieodłącznemi od nićj ożywiona cnotami (20%), Nieposłuchano rad jego i miłość i nie- odłączne cnoty niewystarczyły (205). We francuzkim ninićjszych …
In:
Excerpt
HISTORICZNA PARALLELA HISZPANII Z POLSKĄ W XVI, XVII, XVIII WIEKU. ROZWAŻYŁ JĄ I SKREŚLIŁ W ROKU 1820 JOACHIM LELEWEL. W ROKU 1831 RAZ RIERWSZY …
In:
Excerpt
Com przed dziesięciu laty 1820 roku rozmyślał i napisał, to bez odmiany, (bo zaledwie jaki wyraz odmieniony został), do druku oddaję. W rękopiśmie zwróciła ta praca moja niejaką łaskawych na mnie osób uwagę. Jest ona tłómaczona na ; yki, francuzki, …
In:
Excerpt
4 ( zytamy w starożytności parallele osób, wtedy two- rzone, kiedy rzymscy pisarze więcćj baczności do cha- rakterów ludzi zwrócili. Żeby charakterizować dzieje narodów, żeby je parallelować, na to starożytność nie- wpadła: albowiem niedostawało jej …
In:
Excerpt
414 PARALLELA zofujący badacz śledzi sprężyn i zwiąsków, niemoże się zawrzeć w jednćj chwili. Rozwija się wszystko, kolejno i powoli: zdala poczynać musi. Niesame do- wolne ludu działania ścigać: ale oraz zbiegu powszech- nych i długo trwałych …
In:
Excerpt
HISZP. Z POLSKĄ. 475 jak pod koniec XV wieku, kiedy się z jednćj strony dźwiga Francja, z jinnćj Moskwa; wtedy, z jednćj strony Hiszpanja, z jinnćj Polska zawięzują się w państwa wielkie. W wieku XVI, z jednćj strony Hiszpanja, z jinnćj Polska, są …
In: