Excerpt
POLSKA DZIEJE I RZECZY JEJ ROZPATRYWANE PRZEZ JOACHIMA LELEWELA. TOM TV. DOSTOJNOŚCI I URZĘDY. HERBY W POLSZCZE, POJEDYNKI W POLSZCZE. GROBOWE KRÓLÓW POLSKICH POMNIKI. PSZCZOŁY I BARTNICTWO W POLSZCZE. POZNAN. NAKŁADEM J. K. ŻUPAŃSKIEGO. …
Excerpt
D0STO. WORA 1, Pis. 1. RÓŻ INOŚC 2, dwór 14, po z IL DY( IOŻENIE 6, rozmn Ti. ROZJ UEOBRAŻĘ 11, gdy m uemiach obli » Poddosi RZĘDY WK( cha L. …
Excerpt
PORZĄDEK RZECZY TOMU CZWARTEGO. DOSTOJNOŚCI I URZĘDY ZIEMSKIE I NAD- WORNE, TUDZIEŻ ZASZCZYTY I TITUŁY. 1, Pisano o nich, zachodzące zmiany poznać wypada. I. ROZWINIĘCIE SIĘ DWORSKICH URZĘDÓW I DO- STOJNOŚCI (964—1139 lat 175). 2, dwór, monarszy przepych; …
Excerpt
VI ł; dostojności koronne i litewskie nadworne, niesena- torskie: 26, sekretarze, referendarze ; worni, podkomorzowie ; 28, chorąży, miecz ik, koniuszy, kane- lerz; 29, regenci, metrikanci, pisarze , inst tmani i wojskowi, II, dostojności i urzędy …
Excerpt
vn VI. PRZYPIS DO DOSTOJEŃSTW I URZĘDÓW; WO- JEWODOWIE i KASZTELANI. 73, rozmnożenie się wojewodów, Szląsk, Pomorze ; 74, w Wiel- kićj polszcze; 75, gnieźnieńscy; 76, w Mazowszu; 77, w Kuja- wach; 78, przodkowanie. — Szereg następstwa wojewodów do roku …
Excerpt
VIII VIII, Rozpatrzenie herbów dla wydobycia tych, co dc czasu Piastów należą: 32, poczet abecadłowy herbów, z któ rych wydobyć można do czasu Piastów; 33, mnogie najdawniej- szych wymienianie; 34, daty do przyjęcia; 3 pomniki, Długosz. IX, Godła …
Excerpt
IX tniego przybytku; 79, heraldiki wyskok w Pachołowieckim; 80, gdy heroldji niema po objaśnienie ucieczka do pisarzy; 81, a ci, niepewność, niestateczność, z herbu do herbu prze- chodzenie gromadzą i zapisują; 82, herby przepadłe, z cudzo- ziemskiemi …
Excerpt
DOSTOJNOSCI I URZĘDY. Miserum est aliorum incumbere famae e collapsa ruant subductis tecta columnis; humi palmes, viduas desiderat ulmos nus miles, tutor bonus, arbiter idem Juvenal. VLII, 75—79, Dzieje Polski, Tom IV, …
Excerpt
DOSTOJNOŚCI I URZĘDY ZIEMSKIE I NADWORNE "TUDZIEZ ZASZCZYTY I TITUŁY. 1. W opisie Polski Kromer dał wiadomość o urzę- dach i dostojnościach, za jego czasu poróżnych stro- nach Polski będących. W czasie unji lubelskiej 1569 przedmiot ten niemało zajmował. …
Excerpt
4 DOSTOJNOŚCI Dziś jest to dla każdego Polaka ciekawem i miłem wspomnieniem. Za czasu rzeczypospolitćj zajmowały każdego obywatela, nietylko senatorskie, ale niemnićj o w , J ziemskie dostojności i niższe urzędy. Dla tego mno- szanych wiadomości. …
Excerpt
URZĘDY” "1. 5 berłem w państwie swojem, królów, kneziów czyli kniaziów, ksiądzów czyli książąt, wojewodów, naczel- nych różnych ziem, powiatów, gmin; a za zgodą po- wszechną, mianował ducem, to jest: wojewodą Ziemo- wita(1) Byli to wszystko dostojnicy, …
Excerpt
6 DOSTOJNOŚCI zajęty wystawą i etykietą dworu; od swćj babki gre- czynki Theufanji i od jinnych, przewiadywał się o zwy- czajach dworu cesarzy greckich i naśladował one: Odwiedził on, wespół z pany i nadwornymi swymi Gniezno i Bolesława, a zdumiał się, że …
Excerpt
I URZĘDY. 3. 7 i rozkrzewił się. W skutek tego, jakie urzędy blasku i okazałości nabrały, daje nam wiadomości w sto lat potćm piszący (rallus. III. Obyczajem, każda prowincja, każdy powiat, każda ziemia, własną administracją posiadające, podej- mowały …
Excerpt
8 DOSTOJNOŚCI rąży, signtfer, był wysoką dostojnością, wychodzącą niejako ze zwykłej dworszczyzny (7). Która z tych do- stojności wyższą była? trudno jest dostatecznie upewnic się, ale gdy Masław z cześnikostwa, na chorążostwo postępuje (5), oczywiście …
Excerpt
I URZĘDY. 3, 4 9 z pod łaciny (jaką Gallus pisał) rozpoznać. , Wszystkie opisy starodawnćj z czasu Piastów Polski, mamy po łacinie, tak że często trudno jest z pod tćj łaciny pra- wdziwie polski wyraz wydobyć. Tym to trudniej się staje, gdy Polacy …
Excerpt
Ń i LĄ PBI O 10 DOSTOJNOŚĆI wysocy urzędnicy ziem, powiatów, prowincij. Nikt nie- wątpi, że w jich liczbie jest Wojewoda, ale jinni, jak narodowym językiem nazywani byli, śladu nam niepozostało. W jich liczbie pewnie byli naczelnicy, rządcy grodów, …
Excerpt
I URZĘDY. 4, 5. 11 czej? wyrzec nieśmiemy (29). W jinnym razie zdaje się są zwani vice domini (29): toby wychodziło na miano Namiestników. W tóm łaciną wszystkiego przyćmieniu, jeden tylko u Galla, z czasem zarzucony przebija się wyraz polski na niższych …
Excerpt
12 DOSTOJNOŚCI W podobnymże porządku co za Bolesława wiel- kiego zostawali dostojnicy, wyżsi i niżsi urzędnicy po kraju. Dostojność wojewody, została przełożoną nieprzy- zwojicie na palatina. Wprzód słusznićj przez dus wy- rażona, i jeszcze w roku 1120 …
Excerpt
I URZĘDY. 5. 13 plomatach tego miana niepośledzi. Wojewodowie i ka- sztelanowie (oraz jich vicarii, vice comites), byli comi- tes, ponieważ wojenna sprawa była jich udziałem: urzę- dnicy zaś, nietylko niżsi ale i znaczniejsi, jedynie do ciwilnego …
Excerpt
14 DOSTOJNOŚCI pnicy, supani , suppani, suparii, supparii (39), Być może, jiż oni jedenże mieli co zupani początek i zupa- nów miano, nie było Polszcze obce, a choć poszło w zarzucenie, pozostała na zawsze w użyciu godności Jich szata żupan. Zupnicy, …
Excerpt
I URZĘDY. 6. 15 II. DWORSKICH DOSTOJNOŚCI I URZĘDÓW POMNOŻENIE I ROZKRZEWIENIE. 1139—1400, lat 260. VI. Za potomków Krzywoustego, gdy Polska po- padła w coraz liczniejsze podziały na księztwa, nastało dworskiego urzędu z różnych powodów, pomnożenie, …
Excerpt
16 DOSTOJNOŚCI ciągle osobnego księcia miało. Dało tego pierwszy przykład księstwo Sendomirskie, które choć księstwem być przestało, niestraciło osobnego wojewody (palatina), i zachowało sobie dworskie dostojeństwa i urzędy. Niedość było krzewienia się …
Excerpt
I URZĘDY. 6, 7. 17 jinne zamieszały się z rozpłodzonemi dworskiemi, zmie- niając swe stanowiska, a to, albo zstępując do bardzo podrzędnych, albo podnosząc się z urzędu na dostoj- ność reprezentacijną. Działo się to we wszystkich księ- stwach, we …
Excerpt
18 DOSTOJNOŚCI objawia się znaczna: na Szląsku przeszło trzydziestu, w Wielkićj Polsz szcze dwudziestu kilku, w Mazowszu do dwudziestu :ze najmnićj trzydziestu, w Małćj Pol- i w Kujawach liczba znaczna. Poprzednia jich nazwa, comites, stała się uczczeniem …
Excerpt
I URZĘDY. 7,8. 19 niekiedy do pojedynczych osób ten tytuł barona do- dawać poczęto, bo tytuł baronów, wyrażał zbiór radzą- cych lub decydujących, albo klassę radzić mogącą, to jest panów radnych: był tytułem zbiorowym ciała ob- radującego. Do tego ciała …
Excerpt
20 DOSTOJNOSŚCI a za nim Podskarbi, subthesaurarius, 1261 (59); cu- riae 1288, 1289 (70); totius Poloniae 1284 (11). łowczy, venator, z dawna znany, nie dziwnego że się niekiedy objawia między dostojnikami, 1208 (72); 1228 (33); 1248 (73. I on niekiedy …
Excerpt
I URZĘDY. 9. 91 1279 (8%. Komorzy dworu, potrzebował prędko za- stępcy Podkomorzego, subcamerarius, succamerarius, który przed wszystkiemi jinnymi poddostojnikami, ry- chlćj między dostojnikami dworu ukazuje się, 1208, 1208 (85): 1227 (80); 1228, 1238 …