Excerpt
56 UWAGI nach rozdawał gminowi włóki, skiby (sortes) (+4) Czę- sto posiadłość zajazdem nabyta, bywała jimienną, bez rzeczywistości, mogła być siłą poparta, upoważniona długim czasem, umocowana przez wyroki lub przy- znanie panującego. Zdaje się że on mógł …
In:
Excerpt
SAMOWŁADZTWO. 9, 10 57 ditas wyrażenia tylko ojczyzna, ojczyzna dla synów, dziadzina dziedzictwo dla wnuków, patrimonium et avita bona. (*7) 10. STOPNIOWANIE KLASS, KLASSY NIŻSZE, KMIEÓ. Nie zamierzam mówić o dostojnikach, wojewodach, starostach, …
In:
Excerpt
58 UWAGI szlachty milites: zwracam jedynie baczność na to, że w tćj klassie dzieje to dostojniejszych to mnićj dostoj- nych wytykają, dostojniejszych (nobiles) złotym łancu- chem pr ystrojonych. (49) Ni : klassy dostarczają liczne stopniowanie. Są z …
In:
Excerpt
SAMOWŁADZTWO. 10, 11 59 wie,(56) albo wieczyście z obowiązkiem czynszu i pewnej służebności. (57) Jich posiadanie i dziedziczenie, uznane i zabeśpieczone, nie przywiązywały jich do ziemi; przesiedlali się wedle upodobania; opuszczali sioła i wsi …
In:
Excerpt
60 UWAGI jeńców jak chrześcjan nabytych przez jewrejów. (50) Taż sama jednak królowa podarowywała niewolnych ludzi opactwu Tynieckiemu. (*') Byli tedy w Lechii mieszkańcy zależący osobiście od pana, poddani, służe- bni, niewolnicy: nićmogę jednak …
In:
Excerpt
SAMOWŁADZTWO, 11, 12 61 a tym sposobem stawali się krajowcami, naturalizowa- nymi. Byli aseripticii co dzierżyli posiadłość trzydzie- stoletnią, jinni przywiązani do nićj, do ziemi tym je- dynie sposobem że dziedziczyli i potomkom przekazywali …
In:
Excerpt
62 UWAGI. brakło, a przy pierwszćj nadarzającćj się porze pań- stwo całe z posad podważone zostało. Niewolnicy po- wstali przeciw swym panom, wyzwoleni i kmiecie prze- ciw lechitom. Powstali obywatele kmiecy przeciw oby- watelom lechickim ; rozpaliła się …
In:
Excerpt
SAMOWŁADZ'TWO. 12, 13. 63 pogorszać się miała. Porządek nastał, dla stanu towa- rzy skiego gminu, przyr: ządzał stopniową ujmę. Opłakane skutki z tego przemożenia gminu, dały się uczuć po wszystkich prowincjach; najdotkliwićj we właściwćj Polonji bo ta …
In:
Excerpt
64 UWAGI. miarki miodu i sześć wiewiórek dadzą (*9). _ Ludzie dani 1145 opactwu Lendi obowiązani byli co rok koło świętego Michała każdy dać 60 snopów jęczmienia, korzec owsa, miarę pszenicy; trzy miary piwa (brasii); żąć po pięć kóp, kosić trzy wozy …
In:
Excerpt
SAMOWŁADZTWO. 14. 65 a znosić musieli rozmajite uciążliwości, częstokroć zu- pełnie miejscowe, pospolicie od posiadacza włości wy- bierane. Z targów i jarmarków, targowe niemały przy- chód czyniło; wybierano opłaty od rzecznych przepraw: przewóz, mostne …
In:
Excerpt
UWAGI 15. ŁOWY I UDZIAŁ W NICH GMIN Gmin podzielał jeszcze wspólnotę wypasów, wrę- bów, łowów, pszczelnietwa (79); zapewna jednak dozna- żliwszych z tego powodu trudów, a w łowach wał uci wzrastających ścieśnień. Wielkie polowania i połowy jakie niegdyś, …
In:
Excerpt
NĄ: ach Wy rum iny ni rych Nar- ató- ach, tar SAMOWŁADZTWO. 14, 16 67 łowów wielkiego zwierza, ruszone ludności gminne, miewały swą pracę przerywaną. Jindzićj, wsie miały obowiązek czuwać nad bobrami; lub przyrządzać i utrzy- mywać sieci do łowów ryb i …
In:
Excerpt
68 UWAGI. zwalali sobie: grabić ubogim słomę, siano, ze stodół i chat porywać paszę i żywność dla swego dworu. Najmnićjszy pan biegł z poleceniem jakim, a drużyna jego chwytała biednych konie i pędził seciny mil (**). Za Bolesława śmiałego, jadący na …
In:
Excerpt
SAMOWŁADZTWO. 16, 17 69 Przyszło tedy żałować dużo uszczerbionego: sta- rego oby zaju gdy zupełnie zgruchotanym został Często gmin liczył na panujących z którego władzą możni rozwijali zatargę. Bolesław śmiały obstawał za sprawą ludu, utrzymać jej …
In:
Excerpt
70 UWAGI. obronę i pilność aby podchwycone nie były miano- wicie pograniczne, niemnićj dróg i mostów utrzymanie. Sep, naraz opatrywały grody i twierdze rozmajitym zsypywanym ziarnem, z każdćj włóki po miarze owsa i żyta(59), Zmieniająca się w twierdzy …
In:
Excerpt
SAMOWŁADZTWO. 17. 1 niać od powszechnych obowiąsków i sądów (99%). Możno- władztwo umacnia się. * Wszechwładny Sieciech stawał się jednak nie- znośnym dla możnych. Dawnym obyczajem, wynosił on ludzi z gminu, do urzędów powoływał. (91) Musiał ustąpić. Przy …
In:
Excerpt
72 UWAGI. się naostatek służbą służebną którą dozierali panowie lechiccy, gmin cały i kmieci, za niewolnych za chło- pów poczytujący. Zrywali z nim rodzinne małżeństwami kojarzone stosunki; odkrewniając się i odchylając w po- życiu od gminu, zwali się …
In:
Excerpt
SAMOWŁADZTWO 18 =) 18. RZUT OKA NA PIERWSZY OKRES Poglądając na wydarzenia zaszłe aż do zgonu krzywoustego, dostrzeg się samowładztwo wzrastające a następnie słabnące. Sprzyjały do ukazania i wzrostu, zlewki gmin, tworzenie się państwa, podboje, tudzież …
In:
Excerpt
74 UWAGI Wyparcie Rixi, okropne następnie zawichrzenie, ostrość Bolesława śmiałego i jego wyparcie podwróciło siły samowładztwa, otworzyło pole wpływu przemożnych. Złamanie ludu podwakroć pozbawiało samowładztwo podpory; a lud przemocą i nowym obyczajem …
In:
Excerpt
DRUGI OKRES OD ROKU 1139 DO 1374: LAT 234 MOŻNOWŁADZTWO. Patrz dziejów opowiadanych rozdziały od 51 do 89. 19. RZECZ POWSZECHNA SZARPNIĘTA OSOBISTOŚCIĄ DZIEDZICZENIA. = W poprzednim okresie przez tworzenie się i rozwi- janie państwa, posiadłości …
In:
Excerpt
76 UWAGI Były to posiadłości niezmierne, a kiedy takowe między dzieci dzielił, albo gdy się nimi synowie jego dzielili: kraj cały szedł w podział, państwo się rozpadało. Mie- czysław pierwszy usiłował podzielić państwo między syny. O)parł się temu …
In:
Excerpt
MOŻNOWŁADZTWO. 19, 20. w w rodzie Piastów ciągle się ponawiały 1 myśl jednoty państwa, niezapobiegła powszechnego na to przyzwo- lenia. Dzielili się jak dzierżawą: dziedziczną. Dział taki roztrącił jedność ze zgonem Bolesława Krzywou- stego choć synkowie …
In:
Excerpt
Z UWAGL powrótnie. "W takim zupełnym kraju rozprzężeniu szło o głowę rodziny i państwa. Kraków wedle wskaza- nia i woli Bolesława Krzywoustego, poczytywany był za stolicę, panujący miał w nim przesiadywać (5). Przez wypędzenie Władysława II, zwykłe …
In:
Excerpt
MOŻNOWŁADZTWO. 241, 22. =ą © młodszćj, w przeciągu pięciu długich rodni (od 117% do 1370) lat dwieścje, monarchja i wszystkie księstwa Lechji były zawichrzone wojnami o następstwo i prawo dziedziczenia. 22, LECHJA DZIELONA NA DROBNE PAŃSTWA NIEPODLEGŁE. …
In:
Excerpt
80 UWAGI. 23. HIERARCHJA, SENAT. W rozchwianiu jakie zrządziła dynastja rządząca, żył węzeł co utrzymywał spojnią Lechji w biskupićj hjerarchji. W tćjże dobie potężnie wzrastała władza możnych, sadowiąc się obok książęcćj. Każdy książe zniewolony był …
In:
Excerpt
MOŻNOWŁADZTWO. 23, 24. 81 Ale do zebrania i zjazdu powszechnego Lechji, nie było żadnego ni przepisu, ni zwyczaju: możebność tylko podobnego zjazdu trwała, gdy pamięć jednoty państwa i narodu nie gasła, powołująca do obmyślenia takowych. 24, NADANIA JURE …
In:
Excerpt
82 UWAGI. posiadłością swą; puścizna wydarzyć się nie mogła, możebność wyzucia z posiadłości nikła, prawo gminne pełzło; słowem dziedziczenie, z pod prawa polskiego wyzwolone jak mówią nadania; prawo polskie uchy- lone a posiadłość w ydana samowładztwu i …
In:
Excerpt
MOŻNOWŁADZTWO. 25. 83 25. POWŚCIĄGNIENIE NADUŻYĆ W PRZEJAZDACH I GRABIEŻY PUŚCIZN. W roku 1180 bis skupi w Łęczycy zebrani, w obec wielu znamienitszych baronów wyrzekli prziikięstpoó, anathema, przeciw tym coby śmieli po zgonie ec Powoz non ducant, naras …
In:
Excerpt
34 UWAGI pów, pospolicie bezdzietnie schodzących, chwytać po- zostałą puściznę: czyby był książe, d < stojnik jaki, urzę- dnik, czy kto bądź jeśliby grabił, oddać powinien aby niepopadł w świętokradztwo. Aby ochronić posiadło- ści swe od drapiestwa jakie …
In:
Excerpt
MOŻNOWŁADZTWO. 25, 26 nia łotrostw i drapieży, dopóki wspólny każdego in- teres i opór właścicielów posiadaczy nieuhamował na- dużycia i nieprzyniosł dla gminu ulgi w tćj staroda- wnćj służbie: następnie jednak ciążyła długo jak zo- baczymy. 26. RÓŻNE …
In: