Excerpt
166 UWAGI zimirza przeznaczony został do jój przyjęcia (37). Mil- sza była Jagellonom węgierska korona. Po czterykroć w 1440 i 1472, a po dwakroć 1490 za nią chwytali; dwa razy rzeczywiś skiego narodu posiedli. Te postronne zdarzćnia były cie ją stosownie …
In:
Excerpt
GMINNOWŁ. SZLACHTY. 62, 63 167 niały się zrzec się tego nabytku i chęć zwrotu wyto- czyli 1504: Polacy niebaczni na korzyść jaką to rze- czypospolitćj przynieść mogło, obojętnymi się okazali. Z ziębło bratnie serce, dla tój cząstki narodu co się przed 90 …
In:
Excerpt
168 UWAGI ludności, stosunkami handlowemi, nęciło zyskiem i do- godnością. Ruskie miasta aż za Dniepr zaludniały się ludno- ścią polską, rzemieślnikami niemieckiego lub polskiego rodu z Polski napływającymi; a ci wyjednywali sobie teutońskie, …
In:
Excerpt
GMINNOWŁ. SZLACHTY. 63, 64. 169 trzebowała zaludnienia niemieckim mieszczaństwem, ale Podole, Ukrajina, Podlasie wtedy puste, i lesista Litwa. W tych ziemiach siedliła się szlachta polska, Małopol- ska mianowicie zaludniała Podole. Ale Wielkopolska i …
In:
Excerpt
170 UWAGI W też czasy pokrewnienie się i zwiąski książąt mazowieckich z litewskiemi, ułatwiały Mazurom siedle- nie się w krajinach Niemna i Wilji. Roje szlachty i kmieci ruszając ze swych nieżyznych piastów przeno- siło się z pługiem uprawiać role górnćj …
In:
Excerpt
GMINNOWŁ. SZLĄCHTY. 64 171 szlachecki zasilany był ustawnie przez gmin szlachecki Mazurów. Widziano zawsze w Mazowszu rozpromie- nione niwy, bez końca między drobnych posiadaczy w długie pasy prute i dzielone, a gdy dział takowe wycieńczył, dla pługa …
In:
Excerpt
172 UWAGI powodzenia jakie otrzymała Polska. Przeciwności ja- kich doznał dodały mu hartu i napojiły uporem i za- ciętością. W czasie tedy wcielenia do korony, wyzwo- lony z własnych więzów, żwawo wspólną toczył ze stanem rycerskim polskim sprawę, …
In:
Excerpt
GMINNOWŁ. SZLACHTY. 65, 66. 113 woduje głównie myśl która unosi znamienitą część ludu, pojęcie jakie powziął, które do pewnej dojrza- łości rozwija. Powie kto że podobną w tych czasach dążność dostrzegać można w jinnych narodach. Jeżeli te na- rody za …
In:
Excerpt
(74 UWAGI genae, służyła szlachcie, ale razem obćjmowała tych wszystkich eo powołaniem broni i rolniczym rycerską służbę obowiązującym, trudem i służbą obywatelską stanowi szlacheckiemu wspólniezyli. _ Pospolicie tedy lud rolniczy nieszlachecki …
In:
Excerpt
GMINNOWŁ, SZLACHTY. 66. 175 datków i obrony kraju, przyzwojita jest aby jich posia- dłości dostarczały obrońcom kraju potrzeb i dogodności Z koleji znaleźli się przemożni panowie co w ślady duchowieństwa poszli (**). Ą ci zbudowali szlachtę, która się na …
In:
Excerpt
176 UWAGI. swą rolę uprawujący był do nićj przywiązany. Stało się naostek że, duchowni, szlachta i mieszczanie po- siadający ziemie niepłacili, jich role wyzwolone były od poboru: płacili bezpośredni rolnicy poddani lub czynszownicy (*0). 67. OBRONA …
In:
Excerpt
GMINNOWŁ. SZLACHTY. 6ż irri i zbrojnie występować (37). * Każdy szlachcie wystę- pował wedle możności, stosownie do tego przemożne pany wiodły zbrojne poczty mnićj więcćj liczne, w miarę potrzeby i własnćj ochoty. Niekiedy nad siły potężne wyprowadzali …
In:
Excerpt
118 UWAGI. rsza dała tego przykład. W Polszcze tym cza- Aj bzlat m dla pospolitego ruszenia, uzbrojenia, karności, i okazki i pierw sem 15 stępnych pisano niejakie prawidła po ziemiach i województwach (*9). Na ostatek w cza- sie kiedy prawodawcy zajęci …
In:
Excerpt
GMINNOWŁ. SZLACHTY. 68, 179 raici w pracowitćj ciszy w stronach Litwy bezpiecznie zasiedlili się (*'). Cyganie ukazali się w Polszcze koło 1500 i swo- bodnie włóczyli się(*2). Gdy wady nędznego jich ży- cia poznano 1557, 1563, 1578, chciano jich wygnać. …
In:
Excerpt
180 UWAGI. i Kapczaku wiedzą dobrze, jiż nie są cudzoziemcami między przyjaciołami Litwinami. Jich pułki liczyły się do wojska narodowego. W czasie unji lubelskićj 1569, ci z nich co ziemię posiadali, weszli w prawa obywatelskie szlachty; kraj miał w nich …
In:
Excerpt
GMINNOWŁ. SZLACHTY. 68 181 kiedy jewrejów, a władze i światłe duchowieństwo na- rodowe ukajało pojątrzenia (*4). (33%) Czacki (w rozprawie o żydach) a zanim Lubliner (des juif, en Pol. Bruxel. 1839), Carmoly (revue orientale, Bruxel. 1841) pozbierali …
In:
Excerpt
182 UWAGI Ormjanie unici znaleźli byli schronienie na Rusi czerwonćj. Czasu wcielenia jej do Polski, otrzymali israela a chrześcjany zachodzą. Jewreje w dziełku: ad quaerelam tura 153 mercatorum cracovien. responsum judaeorum de mer bardzo zręcznie …
In:
Excerpt
GMINNOWŁ. SZLACHTY. 68 183 1356, 1367 przywileja i swobody które jim zapewniały prawa, obrządek i mowy. Stolica ILrwów ujrzała wzno- szącą się jich kathedrę, zasiadający osóbno jich magi- strat; w całćj provincji ruskićj, stawiali kościoły, handel jich …
In:
Excerpt
184 UWAGI 69. WŁADZA DUCHOWNA ŚCIEŚNIONA Sprawa wielce ważna w owe czasy, sprawa reli- gijna ściśle z politiką związana miała doświadczać skłon- ności narodowćj. Nadmieniliśmy o usposobieniu do pobłażania krzewieniu się rozmajitych mniemań: zo0- staje …
In:
Excerpt
GMINNOWŁ. SZLACHTY. 69 185 tedy biskupia została ścieśnioną. A lubo sam Zygmunt August 1522 wyrzekł że heresja właśnie wyrokom du- chownym należy, jednakże biskupi, bacząc na żartką stanu rycerskiego siłę, zwolnieli, przew 1ym ustąpili okolicznościom, …
In:
Excerpt
186 UWAGI. wyższość soborów nad papieża, z zachowaniem usza- nowania dla głowy hjerarchji. Ale niezmordowane dworu rzymskićgo starania, wikłały duchowieństwo polskie w niezliczone stosunki, i uległosć przynętą in- teresu, próżności, zbogacenia się. Dwór …
In:
Excerpt
GMINNOWŁ. SZLACHTY. 69 187 Myśl reformy i kościoła narodowego wyzwolonego z pod rzymskiego dworu pieczy, żywiona była i głośno pod- noszona przez naj jprawowiernićjszy ch katolików. Pols niewymyśliła jakićj i a heresji, ale nieokazywała się obo- jętną dla …
In:
Excerpt
188 UWAGI 70. MIESZCZANIE OD ZIEMIAN RÓŻNI. Na nieszczęście, równość w stanie rycerskim, zje dnostajnienie provincij, zasada braterstwa, nie zdołała tkich mieszkańców, ani zagła- rozciągnąć się do ws dzić rozstrychnień i różnic jakie naród rozrywały. Naj- …
In:
Excerpt
GMINNOWŁ. SZLACHTY. 70 189 biegącego świetnego okresu, jak w ciągu następnego trapiło rzeczpospolitę, było między stanem rycerskim i stanem miejskim. Na nieszczęście nie niezdołało za- trzeć cudzoziemskiego miast z: rodku i nie się niewy- darzyło coby …
In:
Excerpt
190 UWAGI. wojenną: a to wszystko cale się mieszczan nietyczyło, to jich nieobchodziło; we wszystkich prawie sprawach jakimi się sejmy z: rudniały, obecność deputowanych mićjskich stawała się głuchą, milczącą, martwą. Jich takie wyosóbnienie i zupełną …
In:
Excerpt
MOŻNOWŁADZTWA. 28 9 28. MIESZCZANIE, ZATARGA. Nie obojętną tedy jest rzeczą baczyć na miasta które biorą swój byt i wzrost pod wcale jinnymi wzglę- dami nie tymi na jakich stały z dawna grody lub po- sady gminne (civitates et oppida). Lechja z dawnych …
In:
Excerpt
92 UWAGI swój zarząd, swe dochody, swe miejscowe prawodaw- stwo; samo o swę obronę stoji, otacza się murem i wa- łami, jest rzeczapospolitą osóbną w sobie. A było że grody, posady, zamieniały się w miasta, niemieckiego prawa nadaniem. Wszystkie …
In:
Excerpt
MOŻNOWŁADZTWO. 28 93 wie i szlachta, czyli możnowładztwo, chyliło swe skłon- ności, to do starodaw nych rodu sławiańskićgo ustaw, to do imperji, cesarstwa niemieckiego; a często tracili tki, zastawiając one lichwą w żydowskie ręce. żęta w podobną wpadali …
In:
Excerpt
94 UWAGT. odzyskała, ocaliła swój byt i zapewniła Polski nie- podległość; a druga spojiła się z Niemcami. O puszcza- my tę drugą: bierzmy pod rozwagę tę co ma być ocaloną 29. HJERARCHJA, SYNODY. W rozprzężeniu, kiedy odmęt i bezrząd rozdzierał Lechją, …
In:
Excerpt
MOŻNOWŁADZTWO. 29, 30 95 jak gmin wolny na kościelnych bytujący ziemiach, do jój sądów należał; wykroczenia duchownych, zatargi i spory jich ze świeckiemi, zajścia o dziesięciny, naro- dzenia, małżeństwa, zgony, testamenta w nich się roz- strz ygały; …
In: