Excerpt
106 UWAGI wygodnićj znajdują się, aniżeli w Jinnych krajach. Są dobrze okryci i ogrzani. Przy mieszkaniu utrzymują w dobrym stanie ogród Jarzywny; drobiu żywią mnogo; a przy ogniu ciągle pięć lub sześć garków; wolni są od zdzierstw i opłat znanych w …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 153. 407 nad dogodnościami życia które choć ubogie, niemiec- kiemu godności łudzkićj observatorowi do myśli przy- padły: Rulhitre rozpatrując się w przymiotach wie- śniactwa „niewidzi aby przesąd jaki w niewolnikach tych …
In:
Excerpt
108 UWAGI. konfederowania się opuścili, jich poddani w czasie jich nieobecności do broni się rzucą. Manifest ten w jimieniu wszystkich polskich niewolników, wymownie o wolności prawił do którćj każdy człowiek z urodzenia ma prawo. Nasza broń, powiedziano …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 154 409 1544 NADZWYCZAJNE BURZENIA SIĘ LUDU. Była jednak provincja z położenia cieplćjsza, w którćj mnićj ukojony okazywał się umysł. W usposobieniu swym utrzymywany był przez sąsiednią kozacką swo- bodę która za Dnieprem drgała …
In:
Excerpt
SEZEEZEZA i EE EREAEW NN 410 UWAGI. się już w jich posiadłościach. Hieronym Lubomirski hetman koronny dosłał wojska rzeczypospolitćj. Stanisław Potocki starosta chmielnieki dla skute- cznićjszych obrotów wojennych, wyprawił w Berdycze- wie ucztę półkowi …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 154, 155. _4q1 które w różnych spotkaniach zwycięskie wdarło się do siczy i wycięło wszystko co ujść niezdołało ('4). Od tego zdarzenia sześćdziesiąt lat następnych żadno ludowe poruszenie Ukrajiny niewstrząsło. Na- paść …
In:
Excerpt
412 UWAGI Ale łotrostwo podobne i rozbój łatwo się zamieniał w krwawe napadanie skoro do tego dogodne widzieli okoliczności, lub sami się rozzuchwalili. Ukrajina w niepomiernćj przestrzeni swćj z drzewa prawie jest obnażona, ale w niektórych powiatach …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 155. 413 przebiegali ziemie panów, którzy cale się niekwapili do konfederowania się z nimi, Po ustępie tych konfederatów i zmianie postoju wojska regularnego, przerażenie jakieś przeniknęło Ukrajinę i przeczucie nieszczęścia. …
In:
Excerpt
EA z NEA 414 UWAGI. z napisem to wszystko jedno. Na jednej szubienicy widziano matkę i czworo jćj dziatek. Jeden jich od- dział kilkuset ludzi aż po szyję w ziemię zagrzebawszy, głowy jich kosami jak siano ścinali. Z wnętrza cię żarnych niewiast wydarłszy …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 156. 415 dość poduczony, od Potockiego dwiema wioskami opa- trzony z nadzieją że je dziedzicznie otrzyma i uszla- chcenie. Okazywał się zawsze uczciwie i wiernie. Mładanowicz mówił mu o podejrzeniach jakie nań ciążą, on …
In:
Excerpt
416 UWAGI. szowie, Tulczynie, Monasterzyskach, Hajsynie, Bo- sowce, ładyszynie. Szydło powiódł swojich aż pod Bałtę gdzie goniąc uchodzących granice tureckie prze- stąpił, Jinne oddziały gościły na pobereżu dniestrskim. W okolicach Czehryna garncarz …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 157. 417 z kozactwa niewiela do zaporoża lub do domów wró- ciło, byli zaciągnieni w regularne kozackie pułki, albo na roli poosadzani; z różnych tóż powodów nachwytano dosyć ludu wiejskiego i w głąb Rossji słano. Branicki ze …
In:
Excerpt
418 UWAGI. nęła, Ci co z nich uszli do 200,000 liczbę podnoszą ; ci co w sądach winowajców sprawę toczyli nieliczą jak 50,000: liczba dostatnia aby ohydą i przeklęstwem okryć sprawców tego ('*9). Ponowienie rzezi dostarczyło Stempowskiemu upra- gnionych …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 157, 158. 419 Ale w powszechności prawica pańska docisnęła lud. Pańszczyznę podniesiono do 150 dni w roku; pogłówne i daremszczyzny ustanowione. Pod tymi uciążliwszymi warunkami, zbiegi powoli wracali sami, ściągali się nowi …
In:
Excerpt
420 UWAGI. tego powszechnego przeciw panom, niewolnictwa pod- burzónia, jakie w jinnćj stronie takie miało powodzenie. Lud w Litwie tegoż będąc co na Podolu i na Ukrajinie ruskiego obrządku, zdawał się być przystępnym do podobnego uwiedzenia. Rozrzucane …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH, ZAWICHRZONE. 158, 159. 421 poddanego, który mniemał że z powrotem jego i nie- doli koniec. O beata simplicitas! rzekł biskup pisząc do ministra rossijskiego Stackelberga któremu carowa poleciła działać w sprawie swobód wieśniaczych ('59). …
In:
Excerpt
422 UWAGI. rolnicza w Petersburgu rozważała czy korzystnićj aby rolnicy pozostali niewolni, czy żeby wyzwolenie otrzy- mali. W tymże czasie znaczne kozackie ziemie zostały rozdane jinnego rodzaju niewolnym zwanym w Rossji jakby szlachta, dworzaństwem lub …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 159. 423 ustawę zapisani byli na czele jich wojennego bractwa. Niewiadoma była liczba i oni niemogli jćj dostatecznie ęcy bywało. znać: mniemano że jich od 40 do 50 tys ja otoczyła jich i zacieśniła twierdzami jakie po Ros …
In:
Excerpt
424 UWAGI. być obowiązaną przez wzgląd na Boga, imperjum i ludzkość, sicz zaporożców i kozaków co jćj miano noszą, zniszczyć. Bogobojna pani zawiadamia przy- tym że zniszczenie tego ludu przez jćj siłę zbrojną odbyło się w najpożądańszym porządku, …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 160. 425 Na sejmie konvokacijnym 1764 stronnictwo czar- torijskich, zadosyć czyniąc swym widokom, a liczne obmyślając przepisy dla porządku i sprawiedliwości, wyjednało prawo powściągające nieokreśloną szlachty nad wieśniakami …
In:
Excerpt
426 UWAGI. Ale przesąd, nie tyle zadawniony, co głęboko za- korzeniony, uparte i zacięte stawiał do postępu zapory. nesse; cette terre qui ne lui rapportait que 15000 livres, lui en valut en peu de temps au moins 50000 fr. Le prime Czarto- ryski, grand …
In:
Excerpt
GMIN, SZLACH. ZAWICHRZONE. 160. 427 Obawa służyła za powód do wyjednania ulgi dla ludu. Jan Jakób Rousseau kreśląc swe uwagi nad rządem Polski pod wrażeniem zdarzeń zakrwawionćj Ukrajiny podzielał tę obawę: „wyznaję, mówi, że poddaństwo w Polszcze …
In:
Excerpt
428 UWAGI. ciszy. Chreptowicz zniósł pańszczyznę; Brzostowski uzbrojił Pawłów i ćwiczył w obrótach wojskowych poddanych swych a najmnićjszego niewydarzyło się zawichrzenia; gdziekolwiek co dobrego dla ludu uczy- niono tłumnych zawichrzeń tam niebyło, …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 161. 429 stwo greckie nieuniackie zachowywało swe dawne sto- sunki z patrjarchą Konstantinopolitańskim : ale od owego czasu wojny jakie Polska z Turcją toczyła, zawiesiły z Konstantinopolem zwiąski. Na mićjsce wstrzymanych …
In:
Excerpt
430 UWAGI wyprawiony z oddziałem by go aresztować, zatrzymał go właśnie gdy chciał chwycić za pistolet których ienie naczel- u niego dwanaście na stole leżało. Uwię nika i głównych jego sprawników pomięszało szyki spiskowym; w strony podejrzane rozesłano …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 162. 434 śniactwa doli, znane sobie dziełka. Ukazywały się ulotne pisma za ludem obstające; zdrowy rozsądek widocznie górę brać poczynał; sejm niedostarczył zdro- żnych coby ludzkość zarumienić mogły sporów; w kon- stitucji 3go …
In:
Excerpt
432 UWAGI. nowicie wieśniacy polscy i litewscy niestoją na wyso- kościach rewolucijnych (159). Wielu jednak z żarliwszym w kraju umysłem a roz- ognionym dla własnćj sprawy narodowćj czuciem, o ludzie jinaczćj sądziło, a przynajmnićj spodziewało się w nim …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 162. 433 . rodowych obrad: ale doznali że niebyło żywiołu po- dobnie poruszającego lud polegający nawyknieniem na obronie kraju przez szlachtę. Kościuszko powoławszy dość szczęśliwie na raz raźnićjszych krakowskich wie= śniaków; …
In:
Excerpt
434 UWAGT. ojeów. Zapuść się za Dniepr w Czerniechowskie, a po- słyszysz podanie ludu że za Polszy lepićj było ludowi, że szło pomyślnićj gdy krajina jich cząstką Polszy była. Dopytuj tam kozackich potomków, a dosłyszysz się czułych a bolesnych wspomnień …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 163. 435 ność którćj z chrześciaństwem wprowadzona civilizacja tak rychło podławić niezdołała; rolniczy i handlarski żywioł nićmiał pociągu do przemysłu, do rękodzieł i fabryk; królestwa stawały się elekcijne, miasta sa- dowiły …
In: