Excerpt
282 UWAGI. W małych mieścinach rolnikami po większćj części zaludnionych, lud, podobny do wieśniactwa. lud ro- dzimy, lud pracowitych wieśniaków, wyjąwszy plemie lettońskie między Niemnem a Dźwiną rozsiadłe, są tego co szlachta szczepu, słowiańskiego …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 107. 283 Jeśli mazowieckim przypisywano jakąś osowiałość, to jedynie podrwiwając z jich upornego przy swych poję- ciach obstawania, z jich podejrzliwości, a wytrwałości w pracy do jakićj mnićj żyzna niewoliła rola: są przecie …
In:
Excerpt
284 UWAGI. Jest to wbrew opak z lettońskiemi ludnościami i Czuch- nami Inflant w niemieckie niewolniki obróconymi. Czu- chońcy mianowicie zabobonni, nieszczerzy, zawzięci. Na osobną baczność zasługują ludności ruskie Ukra- Jiny, stron otwartych, …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 108. 285 pewnych zmian. A jeżeli w dziejach nieobojętną jest rzeczą rozpoznawać pojedynczych ludzi znamienitych pospolicie wiek i miejscowość odznaczających: w rze- czypospolitćj, w którćj wyłączność pojedyncza niknie w tłumnym …
In:
Excerpt
286 UWAGI. wprawne pióro. Południowsze żyznćj ziemi strony, trzy- mając się greckiego nadwerężonego obrządku, pod da- wnym kniaziowskim rządem, ukazały się ponuro, dość namiętnie, gwałtownie i srodze. Ruś czerwona po wcieleniu ucisza swę burzliwość i …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 108, 109. 287 pospolitćj niestosownych, wszelako, próżnością nadęty butną osobistością, rozporządzał wszystkimi tych pro- vincij środkami a tak wewnątrz jak zewnątrz rzeczy- pospolitćj świetniał jedynie wyosóbnionymi ruchami …
In:
Excerpt
288 UWAGI. Jezior, po wielkićj części żyżna i zdolna do pomyślnej uprawy, klima tylko ciężkie trudności sprawia: niebo cale pogodne, a dżdżysta pora plącze opóźniany zbiór z zasiewem. Lud po wielu powiatach odróżnia się, ja- kośmy wspomnieli mową i rodem. …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 109, 110. 289 nieufności niesą podejrzliwi; w obradach rzeczypospo- litej nieraz trzymali się ustronnie i nieśmiało. Oży- wieni przeświadczćniem, dzielności i nieugiętćj odwagi dawali świetne dowody, Na małe przymówki odpo- …
In:
Excerpt
290 UWAGI. stan szlachecki utrzymywał ostro swe od mieszczań- j z sobą stwa odstrychnienie. Religijne sprzeczki silni zadarły, wczesno wybuchły i podraźniły stronnictwa, które umysł provincji rozrywająe, ścierać się musiały z obcą myślą. Wszystko brało …
In:
Excerpt
GMINNOWŁ. S$ ACHTY. 7. 191 71. MIESZCZAN POŁOŻENIE ZACIEŚNIANE. Byli mieszczanie rolnicy (59) i szlachta po miastach karczmarstwem się trudniła (nie tracąc szlachectwa) 57) Wspólność powołania i zatrudnienia mogła ścisłe wią- zać stosunki między dwiema …
In:
Excerpt
192 UWAGI. cerski wyzwalając się z pod ceł i myta, rozciągnął swe prawo do miast, które i z tego w zględu powierzył do- zorowi urzędu ziemskiego. 7 goryczą znosili mieszczanie te środki administra- cijne. Mając pociąg do monopolów, wyosóbniania się, do …
In:
Excerpt
GMINNOWŁ. SZLĄCHTY. 31, 72. 193 Ciż, prawodawcy postrzegając, że /od niejakiego czasu nieszlacheckiego «stanu duchowni posiedli wiele prelatur i probostw, fundacją dla szlachty przeżnaczo= nych; a przez takie uchybienia kościół tracił obrońców rycerskich …
In:
Excerpt
194 UWAGT. ośl ćmiło. | Kazimirz wielki usiłował tę ogromną w) odczepić od pnia nieprzyjaznego. Usilność jego długi ezas skuteczną stać się ę niemogła, gdy w kole stanu rycerskiego niebrakło lubowników teutońskiego pritwa, eo się chętnie odwoływali do …
In:
Excerpt
GMINNOWŁ. SZLACHTY 105 zwykły trapić prawo teutońskie (65, To utrapienie trudziło nie tylko po wsiach soltyskie sądy, ale wój- towskie sądy miejskie nie mnićj tóż doznawały tego rozporządzćniami prawodawstwa szlachty. "We wszy: stkich ziemiach Polski, …
In:
Excerpt
196 UWAGI. stkich miastach i miasteczkach rzeczypospolitćj, ponie- wąż ubliżają wolności szlacheckićj, a działają na szkodę wolności ziemskićj (7'). Rozdąsany stań rycerski, przez ziemskie posły swe, wymagał zniesićnia uprzywilejo- wanych składów, "W tym: …
In:
Excerpt
GMINNOWŁ. SZLACHTY. 72, 73 197 te opłakane: zajścia skończyły się usunięciem się: deź putowanych "z jizby, "opuścili /zaszezytne stanowisko; w którym mi powodzćnia otrzymać, ni należnćj 'go- dności niemogli dochować. 48. . UKORZENIE: MIAST. Srogie …
In:
Excerpt
198 UWAGI Na takowe uczeni mieszczanie zalecali szlachcie prawo teutońskie i rzymskie poczytując statut narodowy za prawo pełne wad i barbarzyńskie: niebacząc na to że teutońskie zawsze się wydawało -eudzbziemskim, że szlachta doń nieprzełamany wstręt …
In:
Excerpt
GMINNOWŁ, SZLACHTY. 23 199 urzędniki i dostójniki sama je exekwowała w exekucji dopiąć niemogła. Stawały na zawadzie uprzywilejo= wane wyłączności, które po miastach silnie czoło sta- wiały. Cechy, bractwa, składy, jarmarki, targi utrzy- mywały się wedle …
In:
Excerpt
200 UWAGI. po miastach było dosyć a między miastami pobratania żadńćgo, żadnćj spójni, żadnćgo zwiąsku, żadnych umów; każde chodziło sobie osobno, o siebie dbało, byle miej- seowćj dogodności: swój” zadosyć uczynić: duch wyłą- ezności” zasklepiał każde. …
In:
Excerpt
GMINNOWŁ. SZLACHTY. 74. 201 oparcia się stanówi r ycerskiemu. Szczodrze uprzywi: lejówane przez Kazimirza Jagellończyka, nieskóre były do spojenia się z Polską. Spojone, stanowiły w swój próvincji stan drugi, posiadający wszystkie prawa oby- watelskie i …
In:
Excerpt
202 UWAGI poglądało na panowanie polskie w Prusiech, powołując się na prawa którym rozsądnćj posady „wskazać nie- umiało (52); wtedy wielkie Prus miasta zdawały się żae łować swych z rzeczapospolitą zwiąsków i niechętnie one znosić. Najznamienitszy. z …
In:
Excerpt
GMINNOWŁ. SZŁACHTY. 75 203 Surowość ta rozjątrzyła umysł miasta źle dla rzecżypo- spolitćj usposobionćgo. / Nauka luterańska jednak, gło- szona w języku niemieckim, opanowała wielkie miasta pruskie i rozgrzała kupieckie Gdańszczan żądliwości. Elbląg i …
In:
Excerpt
204 UWAGE Nieporozumienia jednak nieskończyły się na tym. Zbiegiem okoliczności i kierunkiem jaki handel obierał, hansa chyliła się ze swćj wysokości, a w obawie aby jej niewymknęło się baltiekie morze, zwróciła oko na Polskę; wzywając Zygmunta Augusta …
In:
Excerpt
GMINNOWŁ, SZLACHTY. 75, 76 205 Gdańszczanie aby się lepićj bronić sami przedmieści a swe poniszczyli. Ale ani męstwo, ani poświęcenie się i wysilenie niemogło trudnego położenia zmienić. 7bo- rowski nagli króla aby kończyć. Mniemaszże, odparł Batory, żem …
In:
Excerpt
205 UWAGI. postała: każde 'z przeciwnościami ubijało się osóbno W Prusiech j powszechnego jich udziału w sprawach provincji, róz- miimo =. :zeze mnićj tego widać, poniew rywały jich niechęci i ciągania się przyczyniające sie do' poniżenia słabszych. W …
In:
Excerpt
GMINNOWŁ. SZLAGHTY. 37 207 %%. POWODZENIE, ZAMOŻNOŚĆ, BŁOGOŚĆ. 'Ten wydział narodu co nosił nazwę szlachty, stanu rycerskiego, opły wał w pomyślności: powodzenie jednało mu szczęście; dostatki, zamożność, bogactwa, zapewniały wszelki rodzaj wygód życia i …
In:
Excerpt
208 UWAGI gactwa, zamożność się wzmagała, dostarczała środków użycia świata (57). Położenie wieśniactwa było więcćj zachmurzone: z tym wszystkim jakiś postęp zdawał się: sprzyjać jich powódzeniu i powoływać: do' podzielania pomyślności Jich mieszkania, …
In:
Excerpt
GMINNOWŁ. SZLACHTY. 78 209 królestwa nie nakładać podatków bez przyzwolenia, czyni tę obietnicę równie szlachcie jak jich jobagjonom i mieszkańcom jich włości: nobiles et eorum jobagiones populos et inquilinos; objaśnia że te ludności które jo- bagjonami …
In:
Excerpt
210 UWAGI Według niego mędrcy wymyślili wolność (libertas), czyli wolę, to jest zakładania woli czyli osad, aby wy- karczowaniem ziemię do lepszego użytku przyrządzić(*0) Osadnicy, koloniści, po pewnych latach schodzili swo- bodni od dopełnionych …
In:
Excerpt
GMINNOWŁ. SZLACHTY. 78, 79. 211 są już to sługi ze względu stanu niewolnego z jakiego się wyzwolili, już wolni ze względu stanu jaki odzy- skali. S dzenia na woli; są wolni bo wytrzymawszy ją wyzwo- leniem posiadają wolę ugodzoną (*3. Tym sposobem słudzy …
In: