Excerpt
296 UWAGI. maniom, nie obstając za jakim szczegulnym, rzeczy- wiście też w obywatelstwie, w dopełnianiu jego obowią- sków niepatrzano na wyznanie: wpływ jedynie eudzo- ziemczy wrażał się i tysiączne niecił zawady. Dolegliwe przeczucie, pochmurnym a …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 1413. 297 Grecki obrządek w Polszcze przyjmując sobór flo- rencki umorzył schismę. Spory jakie w nim podnie- siono, nie tyle z rozszczepienia co z nieładu i braku sworności wynikały. Wichrzyła w tym z jednćj strony moskiewska …
In:
Excerpt
298 UWAGI. Kiedy w roku 1606 zawrzał ruch gminny oży- wiony niekatolickiemi nowowiercami i wybuchnął w ro- kosz: wtedy Kuś nieunicka trzymała się ustronnie, Mazurów tam nie było. Sprawa królewska sprawą jest Mazurów bo jest katolicka; śród Mazowsza to- …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 114, 115 299 W jinnych zabiegach swych, nieznajdowali tyle łatwości i pomocy, ani w civilnych zwierzchnościach, ani w świeckim pod jich rozkazami będącym ducho- wieństwie, ani w zakonnym, ani nawet w dominikanach. Najskutecznićj …
In:
Excerpt
300 UWAGI. fanie króla Batorego, a wspierani przez Rzym i Austrją posiedli Zygmunta III sumienie i łatwo namówili go do tego, że przestał do urzędów i dostojności powo- ływać dissidentów. Poczęło się tedy oczyszczanie se- natu i wszystkie urzędy i …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH, ZAWICHRZONE. 115, 116. 301 stanowisko, pierwsze widziało jezuickich uczniów gwał- townie rzucających się 1593 na dissidentów. Wnet 1605 ludność tój stolicy dała dowód podobnćjże nie- nawiści. Pierwsze te zdarzenia przeraziły dissidentów …
In:
Excerpt
302 UWAGI. W obojćj Polszcze zbiegostwo przerzedziło liczbę dissidentów. Możne domy i rozmajite szlacheckie ro- dziny, z różnych pobudek nawracały się, dissidentów położenie słabło. Małopolska gorsząca się zawsze z bez- bożności soci njanów, dołożyła …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 146. 3038 wnićjsze były. W przeciągu lat piętnastu (1606— 1620) dwie trzecie kościołów swych bracia czesey postradali. Stosunkowo jinni dissidenci nieponieśli strat tak wiel- kich, ale wszędzie wyrokiem tribunałów, albo prostym …
In:
Excerpt
304 UWAGI. Pieniądz, różne stosunki, małe interesa, ochroniały od rzetelnego prześladowania (22); nieocaliły jednak od vexów i poniżenia, od wydarzanych różnym przypad- kiem wzburzonego pospólstwa; władze miejscowe i du- chowne zwykle w razach takich w …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 116, 117. 305 się w łonie greckiego obrządku obejmujące nie tylko ruskie ziemie, ale znaczną tóż Litwy część. Żarliwość nowćj unji, postępując natarczywićj wyzwała gwałto- wny opór; miała męczenników gorliwości swćj (29), Lud …
In:
Excerpt
306 UWAGI. ziła nikogo ta dla zrozmajiconych dawno zagnieżdżo- nych lub nowo lęgnących się wyznań pów olność, bo za- pewniała w kraju pokój, do usług jego powoływała ludzi zdolnych, a ściślćj spajała ludności i provincje. Prawodawstwo tedy i zarząd …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 117, 118. 307% Odpowiadano na nie wymówką: że jich nauka jest nową, cudzoziemską; odpierano jich groźbą, że do tyla jich rzeczpospolita cierpi jile się okażą niczego niewymagający, a zdoła jich pov iągnąć, i zapewnić sobie pokój …
In:
Excerpt
308 UWAGI. wem civilizacji wieku. Niedał się nią usidlić: postę- pował, a nie mu oprzóć się niezdołało, wszystko mu uległo. Jest to postęp żywiołu wielkości państwa i naj- wyższćj jego pomyślności. W następnym upadania Polski okresie jakim się zajmujemy, …
In:
Excerpt
GMIN, SZLACH. ZAWICHRZONE. 118 309 jk następstwa. Niegdyś w poprzednim okresie, z nepoti- s smu królewskiego wydarzyły nadzwyczajne wypadki M przeciw zasadzie ze szkodą powszechną: w biegącym jaki rozpatrujemy okresie, myśl dynasticzna, byle spo- sobność …
In:
Excerpt
310 UWAGI. latach czterdziestu (1607-- 1648) do zgonu Władysława IV, nadweręża, koszlawi, wprowadza rozprzężenie, ze- psucie; opłakany dział okresu, płodzący tak zwaną anar- chją. Pojrzeliśmy na wynikłe z tąd następstwa pod względem wyznań, mamy …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 119, 120. 311 w rzeczypospolitćj, grzazł w niecnćj diplomacji, własnym postępowaniem zgotował nieszczęścia daleko większe. Syn jego Władysław IV więcćj rozsądny, tolerant i Polak, kojił zrazu złe; wciągniony zabrnął był w po- …
In:
Excerpt
312 UWAGI. zbliżał się lub rostrychał, dążył lub walczył wspólnie, z dostatków krajowych dla siebie ciągle brał, powo- dująe gminem szlachty jak narzędziem które służyło osobistym jich widokom. Aristokracja przybranych provincij pobratała się z równością …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 120, 121. 313 W Polszcze zaszczytnie było nieprzyjnować cu- dzoziemskich titułów. Z tym wszystkim pożądliwość niektórych dorobkowych, chętnie szła w ślady młod- szych braci: ordinacje, tituły, diplomaticzne małżeń- stwa, …
In:
Excerpt
314 UWAGI. „wilejów naszych: to tóż nie mamy ochoty troszczyć „się 0 rzecz naszę. Żyjemy chwilowo, nieobawiając „się przyszłości; posiadanie dóbr jest. przypadkowe, „wszelkiemu rodzajowi wypadków uległe: ale szla- „chectwo jest wieczyste, to jest …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE 121, 122. 345 stała by jich podźwignąć; jćj puścizna stała na jich rozporządzenie. Dostojność, starostwa zapewniały do- chody wynagradzające straty i podnosiły zachwiane majątki. "Ten środek utrzymania zajętych wyżyn sto- …
In:
Excerpt
jacielskiego pociśnienia gięts 316 UWAGI Rzeczpospolita też polska, chłonąc braterstwem przestrone ziemie do jinnego wprzódy nałożone po- rządku musiała doznać losu zwykłego wszystkim ludz- kości obrotom. Zmiany tedy doznała. Sejmy w któ- rych cała …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 122, 123. 317 wość zwraca w dalekie wygony, puszcza się w przy- godne możnych panów wyprawy, goniąc za próżną sławą a nikczemną zdobyczą, jaką z rabunku w łupach znajdywała. Tymczasem pasożytne krzewy wkorzeniały się w …
In:
Excerpt
318 UWAGI. trwało że to było cale łatwe (*%): chociaż dawne spo- soby naturalizowania się czyli wnaradawiania dla cu- dzoziemców daleko prostsze były. Od roku 1558 nie mogli indigenatu otrzymać chyba na jmie, a nie- mając go nie mogli mieć posiadłości …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 123. 319 wzbroniono też uszlacheania przypuszezaniem nieszlach- ty do herbów szlacheckich rodzajem przysposobienia. A przy tym ściślej dopilnowywano aby świeżo uszla- cheony nie wchodził w zupełne prawo obywatelskie: on i …
In:
Excerpt
320 UWAGI aż nadto było jawno że nabycie praw obywatelskich to jest szlachectwa, .prawodawczymi przepisami coraz trudniejszym się stawało, że stan rycerski coraz mnićj dostępny zamykał się w ciasne obręby wyłącznej swćj równości. Nikt się nićmógł wynosić …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 124. 321 uzbrajał się. Zmawiał się z możnymi i zagranicznemi dwo- rami; przyrządzał, jak mówiono, ludu powstanie, lichego motłochu przeciw zacnej szlachcie; zamierzał wojnę bez przyzwolenia stanu rycerskiego, chce uszczerbku …
In:
Excerpt
322 UWAGI. się w nadużycie, aż wtedy, kiedy wewnętrzne szarpa- nie się a w górnych warsztwach zepsucie do pewnej doszły dojrzałości. Veto bywało pospolicie wypadkiem naradzenia się i postanowienia mnićjszości, poczyty- wane było przez zagrożony stan …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 1 328 się aby wstrzymać zły kierunek sprawy powszechnćj, albo przekroczenia zwierzchności, aby przydusić krze- wienie się złego. Konfederacje przybierały postawę bojową, niezapędzając się jednak w ubijatykę (5%). W cza- sach …
In:
Excerpt
394 UWAGI to akt konfederacji. Konfederacja została pobitą, zwy- ciężoną, rokoszanie rozproszeni. Przez te zdarzenia rokosz tracił wiele; jako środek niedość skuteczny; późnićj jinne okoliczności wziętość jego zupełnie zgru- chotały (55). Wojska …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 125, 126 325 potrzebnićjsza. Miała zamiar, cel pewny, poparty przewagą, zwycięstwem; stanowiła i sejmowemu pra- wodawstwu narzucała swe dekreta, swe sancita; na końcu z sejmem się łączyła i konfederowała z sejmem kojącym, …
In: