Excerpt
312 UWAGI. zbliżał się lub rostrychał, dążył lub walczył wspólnie, z dostatków krajowych dla siebie ciągle brał, powo- dująe gminem szlachty jak narzędziem które służyło osobistym jich widokom. Aristokracja przybranych provincij pobratała się z równością …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 120, 121. 313 W Polszcze zaszczytnie było nieprzyjnować cu- dzoziemskich titułów. Z tym wszystkim pożądliwość niektórych dorobkowych, chętnie szła w ślady młod- szych braci: ordinacje, tituły, diplomaticzne małżeń- stwa, …
In:
Excerpt
314 UWAGI. „wilejów naszych: to tóż nie mamy ochoty troszczyć „się 0 rzecz naszę. Żyjemy chwilowo, nieobawiając „się przyszłości; posiadanie dóbr jest. przypadkowe, „wszelkiemu rodzajowi wypadków uległe: ale szla- „chectwo jest wieczyste, to jest …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE 121, 122. 345 stała by jich podźwignąć; jćj puścizna stała na jich rozporządzenie. Dostojność, starostwa zapewniały do- chody wynagradzające straty i podnosiły zachwiane majątki. "Ten środek utrzymania zajętych wyżyn sto- …
In:
Excerpt
jacielskiego pociśnienia gięts 316 UWAGI Rzeczpospolita też polska, chłonąc braterstwem przestrone ziemie do jinnego wprzódy nałożone po- rządku musiała doznać losu zwykłego wszystkim ludz- kości obrotom. Zmiany tedy doznała. Sejmy w któ- rych cała …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 122, 123. 317 wość zwraca w dalekie wygony, puszcza się w przy- godne możnych panów wyprawy, goniąc za próżną sławą a nikczemną zdobyczą, jaką z rabunku w łupach znajdywała. Tymczasem pasożytne krzewy wkorzeniały się w …
In:
Excerpt
318 UWAGI. trwało że to było cale łatwe (*%): chociaż dawne spo- soby naturalizowania się czyli wnaradawiania dla cu- dzoziemców daleko prostsze były. Od roku 1558 nie mogli indigenatu otrzymać chyba na jmie, a nie- mając go nie mogli mieć posiadłości …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 123. 319 wzbroniono też uszlacheania przypuszezaniem nieszlach- ty do herbów szlacheckich rodzajem przysposobienia. A przy tym ściślej dopilnowywano aby świeżo uszla- cheony nie wchodził w zupełne prawo obywatelskie: on i …
In:
Excerpt
320 UWAGI aż nadto było jawno że nabycie praw obywatelskich to jest szlachectwa, .prawodawczymi przepisami coraz trudniejszym się stawało, że stan rycerski coraz mnićj dostępny zamykał się w ciasne obręby wyłącznej swćj równości. Nikt się nićmógł wynosić …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 124. 321 uzbrajał się. Zmawiał się z możnymi i zagranicznemi dwo- rami; przyrządzał, jak mówiono, ludu powstanie, lichego motłochu przeciw zacnej szlachcie; zamierzał wojnę bez przyzwolenia stanu rycerskiego, chce uszczerbku …
In:
Excerpt
322 UWAGI. się w nadużycie, aż wtedy, kiedy wewnętrzne szarpa- nie się a w górnych warsztwach zepsucie do pewnej doszły dojrzałości. Veto bywało pospolicie wypadkiem naradzenia się i postanowienia mnićjszości, poczyty- wane było przez zagrożony stan …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 1 328 się aby wstrzymać zły kierunek sprawy powszechnćj, albo przekroczenia zwierzchności, aby przydusić krze- wienie się złego. Konfederacje przybierały postawę bojową, niezapędzając się jednak w ubijatykę (5%). W cza- sach …
In:
Excerpt
394 UWAGI to akt konfederacji. Konfederacja została pobitą, zwy- ciężoną, rokoszanie rozproszeni. Przez te zdarzenia rokosz tracił wiele; jako środek niedość skuteczny; późnićj jinne okoliczności wziętość jego zupełnie zgru- chotały (55). Wojska …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 125, 126 325 potrzebnićjsza. Miała zamiar, cel pewny, poparty przewagą, zwycięstwem; stanowiła i sejmowemu pra- wodawstwu narzucała swe dekreta, swe sancita; na końcu z sejmem się łączyła i konfederowała z sejmem kojącym, …
In:
Excerpt
326 UWAGI. ale pełen siły, doświadczćnia, przeszłością poduczony, wielkiemi zaszczycony wspomnieniami; wiek którego niezmienne w niepewności ustalenie rzeczy jedyną było przyszłością. Przeciągnął byt z umysłem nieprzeła- manym, z przedawnionemi pojęciami, …
In:
Excerpt
GMIN, SZLACH. ZAWICHRZONE. 126 327 szczęsne; powietrze i pomorek nareszcie, wypleniały ludności: względów do rozważania bez liku, żałosnych, przerażających z których się cnota narodowa wydźwi- gnęła (5%). Okrutne przeznaczćnie zwaliwszy tyle nie- (55) …
In:
Excerpt
328 UWAGI szczęść na Polskę, przygotowało dla piszących, obraz krwi i płomieni, przerażenia i rozpasanego zepsucia; męztwa, dzielności, i szczerego wylania się dla ledwie niezwątpiałćj sprawy. Tłum widoków staje do rozważania jakich nićmo- żemy objąć i …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 123 329 zrodził, z tym wszystkim długo jeszcze swymi zgu- bnemi wyziewami nieprzestał zarażać krajiny feudali- smu nieznające. "Ten postęp cywilizacji, owiał nareszcie i jad swój zapuścił w czasy pomyślności i szczęścia. Ztąd …
In:
Excerpt
330 UWAGI jąc 1645 w lutym główne mazowieckie miasta, Mławę, Ciechanów, Nowemiasto, dowiedział się że to były mia- sta w Polszcze, ale we Francyi uszłyby za wioski, bo otwarte, ni wałem ni rowem nieotoczone, domy bez ładu rozrzucone, nieliczne, źle …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 128. 331 JU wstwo polskie; on tóż oznacza ocenkę ziemi i roli, sądowe przepisy króśli, policyjne rozporządzenia wzglę- dem przesiedleń i zasiedlenia się, przeciw zbiegom i włóczęgom; nie wymienia jakaby najwyższa lub naj- …
In:
Excerpt
332 UWAGI. Ustawlajem mówi statut pierwszy jiż niewolnicy mają być czworakich przyczyn. Pierwsi którzy zda- wna w niewoli są, abo z niewolnych się rodzą. Dru- dzy którzy plonem są zawiedzeni z ziemi nieprzyja- cielskićj. Trzeci, gdyby na śmierć skazany …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 1258. 333 teutońskie służyło miastom, a stosunki między nim a statutami w ogóle dla wszystkich oznaczono; z tym wszystkiem” położenie mieszczan niebyło jednostajne. Po wielkich miastach skutecznićj mogli strzec swych praw, a z …
In:
Excerpt
334 UWAGI. siedzenia, z powołaniem lub bez powołania szukający służby, łatwo mógł wolność swą postradać. Prawo dozwala wyzwolenia, chce nawet aby ciągły i sługa jeśli są w czasie głodu przez swych panów zaniedbani, wolność odzyskiwali: ale nie wzdraga się …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 128, 129. 335 mienity pisarz Modrzewski, rażony tym, z goryczą wi- dzi że w niektórych prowincjach ruskich i w Litwie sprzedają ludzi jak bydło (**). 129. NĘDZNY STAN WIEŚNIACTWA W LITWIE. Zmiana jimienia, nazwiska jakićj …
In:
Excerpt
336 UWAGI. ności przysunąć się niemógł. Kiedy ślubił małżonkę, za pozwolenie i dla okazania poddaństwa opłacał ku- nicę która wyzwalała małżonkę od pańskićj swawoli (05). Statuta zabraniają mnożenia lub zmiany ciężarów a po- zwalając niewolnikom liczyć …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 129. 387 Tego dawnego czasu podróżny, na którego po- wagę powołaliśmy się razy kilka, naocznym widzeniem swym, upewnia nas że litewscy wieśniacy od polskich w nędzniejszym znajdowali się stanie i niczego niepo- siadali czegoby …
In:
Excerpt
338 UWAGI. Klima i utrudzenia jakich rolnietwo doznaje przy- czyniały się pewnie do biedy ludu; ale ujarzmienie właściwie i ucisk od kilku wieków ciążący osłabiał i wycieńczał siły. Robota tóż litewskiego wieśniaka zawsze niższą była od roboty polskiego o …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZONE. 130. 339 dających schronienie zbiegom, że nietylko sztrofy i straty opłacali, ale nadto opłacali wymaganą stratę podda- nego, jego żony i dzieci, aby mogli u niego pozostać. Wymagania tego rodzaju niepomiernie się podnosiły, …
In:
Excerpt
340 UWAGI. ciaż położenie litewskiego wieśniactwa było nędznićj- sze, polskiego mnićj zbiednione coraz podobnićjszym się stawa. „Mieszczanie miast znamienitszych, mają niejakie prerogativy jakich wieśniacy niemaja, tworzą coś po- średniego między szlachtą …
In:
Excerpt
GMIN. SZLACH. ZAWICHRZ ONE. 148, 149. 39 szczeniu kozaczyzny wspomnimy, rozpatrzmy wprzód nieszczęsne wieśniactwa polskiego przeznaczćnie. 149, PRZYSIĘGI TYSZOWIECKICH KONFEDERATÓW. W czasie najopłakańszego położenia Polski, ze wszech stron …
In: