Excerpt
LJ — 143 — w lat 20 skłoniły do powtórzenia wydania tego dzie 2, w którćm przydatki wytykaią ła w Gdańsku 16 świeżo zachodzące w Polszcze odmiany. Dzieło to stanowi pićrwszego statystę niemieckiego Konrynga ze ło, i przedmową swoią pomnożył trzecie …
Excerpt
Opolińskiego zmarłego 1655. ( Braun $ 45 p.82, Bent. kowski T, IL. 416-417 ) które nie raz potem były przedrukowane. Nie tyle szydzące, co gromiące, upo- minaiące przestrogi, ze złćy strony wystawiaiąc na- ród polski, wspólnie z Starowolskiego pismami …
Excerpt
— 145 — pomienionego z zagraniczną powikłana domagała się iey wyiaśnienia, Tak więc nie mało pism ulotnych, czusem dość rozciągłych w niemieckim i innych ię- zykach zdarzenia w Polszcze opowiadać, skład i stan Polski opisywać zaczęło. Polskich pisarzy …
Excerpt
— 146 — Moskwą, potem zSzwedhmi i Węgry przez lat 12 tocząca się dotąd, 1660 roku, są iego plodem. Spół- czesnych rzeczy wierszowanie kolorytem poezyi na- ciągnięte zasługuie na baczność poszukiwaczy histo- rycznych (1). H ydżga. TI 4eb od 1655 do „1660. …
Excerpt
O DZIEIOPISACH POLSKICH, ICH DUCHU, ZALETACH I 'VADACJII ŁUKASZA GOŁĘBIOWSKIEGO CzŁONKA TOWARZYSTWA DO Ksrąc ELEMENTARNYCH w Komurssyi Rząpowey Wyznań RELicIyNYch I OSWIECENIA PUBLICZNEGO, I WARSZAWSKIEGO PRZYJACIQŁ NAUK TOWARZYSTWA, CZŁOŃKA. ZNAYDUIE SIĘ …
Excerpt
I RAGNĄC gruntownćy nabywać oyczystych dzieiów nauki, udaiemy się do historyków. Potrzeba zatćt wiedzieć ich poczet, latopisarski porządek, okres i zaymuią; wypada nakoniec po rozważeniu pilnóm wartość ich oceniać. Wiadomości te w kilku ksieg rozrzucone …
Excerpt
Q historykach polskich w ogole. Wprzódy nim o każdym znich oddzielnie mówić przyydzie, zda mi się rzecz sama wymaga, ażeby dzieiopisach n szych powiedzieć zbiorowo ; odkryć, ieśli są pewne i stałe cechy, któreby ich odznaczały, któreby im by ty wspólne ? …
Excerpt
mg. użytecznemi wspołobywatelom i potomkom. Mało na- der iest dzieł historycznych, którym nie wolno przy- znać w całóy rozciągłości tak clilubnego zaszczytu, dla iakich ubocznych, częstokroć mimowolnych przy- czyn. Wspomniane tu przymioty okażą się w ich …
Excerpt
o Aa obeymuiącey dzieie polskie księgi, tenże autor tak się tifómaczy: « niech przyszly wiek sądzi, ia nikomu «nic kwoli nie piszę, tylko samey prawdzie, którą «iako każdemu Szlachcicowi polskiemu mówić, tak «mnie rozumiem wolno pisać. Ex privato odio …
Excerpt
— 5 — zapowiadali siadaiąc do pracy, w całym ciągu dzieła starali się dotrzymywać. Lecz ieśli dzieiopisowie polscy na tę zasługuią pochwałę, dla czegoż obcy niektórzy, Niemieccy zwłaszcza, a częstokroć i Francuzcy pisarze, iedni krytykę wykonywaiąc bez …
Excerpt
m a „m ZM tego powody, stopień oświaty, położenie nawet, Wtenczas dopićro nie podlug wzoru klassycznych greckich i łacińskich pisarzy, nie podlug zasad swego tylko kraju, lub własnych jedynie mniemań, lecz bezstronnie i wyrozumiale mówić się będzie ; …
Excerpt
od wszelkiego wnim udziału ich usuwa, działania polityki przed ich okiem nieprzeyrzaną okryte sloną, do maley tylko liczby wezwanych osób na- ży skrytych czynów kierunek, zagrzebane potem w niepamięci wieków, nikomu, potomkom nawet nie- dostąpne: iakże o …
Excerpt
przesądów swego stanu, surowo i niesłusznie czę: stokroć przyganiaią królom, własnych win nie upa- y5 wuiąc, albo nie chcąc ich przyznać: czarownym wolności dymem upoieni chwytaią go w siebie coraz więcćy, nim rozprężaią swe ciała, tćm iedynie żyć pragną, …
Excerpt
pisami. Ziednćy strony nie zawsze widziano rze- czy w prawdziwóm świetle, ani chciano umiarkować co zbyt pochlebnie bylo wysławienćm, i też same wypadki w części przynaymnićy rzeczywiste, że nadto albrzymie i wygurowane, rozważającym ie następnie podawano …
Excerpt
a A — 10 — dzieie (1). Niepomni na to, ile w późnićyszych cza- sach nagany odbieraią ci, którzy niedbałem piórem księgę narodów zapisuią, nie zmierzaiąe do celu wła- ściwego, wydobycia zciągu bistoryi wiekom poto- mnym nauki, wspartćóy na dokładnem i …
Excerpt
= gl dawały przyczynę, iakich do przekształceń używano środków (1). Wprawdzie Górnicki, kroniki, a na- wet ulotne pisemka, mieszczą wsobie niejakie o tćm wiadomości, lecz te. są rozpierzchnione, nie zu- pełne ; kiedy po tey klassie pisarzy, która od tak …
Excerpt
sów bogoboynych i enotliwych, szanuiących trom, ołtarz i prawa, kochaiących rządzącego kraiem Mo» narchę i ziemię w którey się zrodzili, broniących ićy piersiami swoiemi, radzących o nićy szczćrze, acz podług mylnych niekiedy wyobrażeń, lub prze- sądów …
Excerpt
wiernie. lch szereg i liczba, bogactwo następnych stanowią. Lecz oni szezupły zakres Życia ludzkiego przed oczami maiąc, pospolicie wyżćy sięgać muszą; na czemże się wtenczas opićrać zwykli? oto na po- daniach, te wszakże częstokroć bywaią mylne. Już w …
Excerpt
szczam syna Kadłubka z Mateuszem wspólnie. I » własnego atoli przekonenia, i maiąc za sobą powagę Ossolińskiego, Lelewela, nie waliam się przy- znać im tego zaszczytu, a umieszczone pod niemi uwagi rozumiem, Że przekonaią wątpliwych. Poró- wnywaiąc ich …
Excerpt
bistorycznych, a nawet rozumowaniem, przewyższa nie raz Kromer Dlugosza, nie zdobywa mu ie- dnak wyrwać pierwszeństwa; jest to Andrea del Sar- to swego Rafała. E w Naruszewiczu gdzie niegdzie dostrzeżone plamy, I w nim ieszcze obok uwielbie- nia iakie mu …
Excerpt
OP Gallus pisał 1110 a 1135 roku. od 825 roku do 1118. Nestor acz był z Rusi naszćy czyli Polaków, i około 1100 roku układał dzieie (1), wspomnieć go tylko możemy, nie śmieląc go sobie przywłaszezać- Spółczesny iemu Gallus. Szczególnieysze tego hbisto- …
Excerpt
= |GE= raczćy do zdania tych, którzy go rodakiem nas 2) m być twierdzą (1; jakkolwiek bądź u nas pe wię- kszćy części i o nas pisał. ; Naruszewicz powiada: naydawnieyszy Kronikarz i Polski i nayrostropnieyszy Marcin Gallus, na Ża- : dnem historyi swćy …
Excerpt
Est igitur profecto seriptor antiquissimus et omnium prinus, qui rerum a Polonis gestarum fastos conti- nuos cornposuerint, et sane praecellił posteriores eru- ditione haud parva, sano iudicio et candida mente, mówi Bandtkie w wzorowóm swem wydaniu tego …
Excerpt
sznie przebiegał; że wszystko było zmącone, wszy: stko odrzucał, i nie tak powszechnie przypadł do smaku, lak następcy iego Mateusz Cholewa i Win- centy syn Kadłubka. Zachował wprawdzie ksztalt rytmowo retoryczny (1), iak Dytmar biskup Mersbur- ski i inni …
Excerpt
Od Mateusza i FV in niego, do Dlugosza i Miec howity ; ANNALISCI. Chociaż niektórzy z nich miiaią epokę Kadłubka, i śięguią do czasów Dlugosza, łącznie sięo nich mó- wić będzie, ażeby ich wystawić razem, iako iednego 1 rodzaiu pisarzy. Owe tak zwane …